דברי
הימים ב
פוּן
ארטאדאקסיש חסידיש יידיש בביל
קאפירייט
( C ) 5102
אמנים למען ישראל. אַלע רעכט רעזערווירט
דברי
ב1
1 [זען https://www.youtube.com/watch?v=C5vWJJPgpW0
] אוּן שלֹמֹה
בּן דודן האָט זיך חזק אין זײַן מלכות, אוּן
ה' אלוקיו איז געווען מיט אים, אוּן האָט אים
גדל למעלה. 2 אוּן שלֹמֹה האָט שמר צו כּל ישראל,
צו די שׂרי האלפים אוּן די מאות, אוּן צו די
שֹׁפטים, אוּן צו כֹל נשׂיא אין כּל ישראל,
די ראשי האבות. 3 אוּן שלֹמֹה אוּן די כל הקהל
מיט אים זײַנען הלך צו דער בָמָה וואָס אין
גִבעוֹן, וואָרעם דאָרטן איז געווען דער אוֹהל-מוֹעד
פוּן האלוקים, וואָס משה עֶבֶד ה' האָט עשׂה
אין מדבר. 4 אָבּער דעם אָרון האלוקים האָט
דוד עלה פוּן קִריַת-יעָרים אַהין וווּ דוד
האָט כון פאַר אים, וואָרעם ער האָט נטה פאַר
אים אַן אֹהֶל אין ירושָלַיִם. 5 אָבּער דער
מזבח הנחֹשת וואָס בצַלאֵל בּן אורי בּן חוּרִן
האָט עשׂה, האָט מען שׂום פאַר דעם מִשכן ה';
אוּן שלֹמֹה אוּן די קהל האָבּן זיך צו אים
דרש. 6 אוּן שלֹמֹה האָט עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] דאָרטן אויפן מזבח הנחֹשֶת פאַר ה'
וואָס בּײַם אוֹהל-מוֹעד; אוּן ער האָט עלה
אויף אים 0001 עוֹלָה. 7 אין יענער לָיְלָה האָט
זיך אלוקים באַוויזן צו שלמהן, אוּן ער האָט
צו אים אמר: שאל וואָס איך זאָל דיר נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי
9-7:2]. 8 האָט שלֹמֹה אמר צו
אלוקים: דו האָסט עשׂה [זען
"עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] חֶסֶד גּדוֹל מיט אָבִי דודן, אוּן
האָסט מיך געמאכט פאַר אַ מלך אויף זײַן תחת.
9 אַצונד, ה' אלוקים, זאָל אמן ווערן דײַן דבר
צו אָבִי דודן, וואָרעם דו האָסט מיך געמאכט
פאַר אַ מלך איבּער עם [זען
"עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] אַזוי רב ווי דער עָפָר [זען "עפר" דניאל 2:21;
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
] הָאָרֶץ.
01 אַצונד נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מיר חכמה
אוּן דַּעַת, אַז איך זאָל יצא אוּן בוא פאַרויס
פאַר דעם דאָזיקן עם [זען
"עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], וואָרעם ווער קען שפט דאָס דאָזיקע
עם הגדול דײַנס? 11 האָט אלוקים אמר צו שלמהן:
ווײַל דאָס איז אין דײַן לֵב, אוּן נישט דו
האָסט שאל עשירות, נכס, אוּן כּבוֹד, אָדער
דאָס נפש [זען נפש פוּן משיח
אן אשם ישעיהו 01:35] פוּן
דײַנע פײַנט, אוּן נישט צו מאָל ימים רבּים
האָסטו שאל, נײַערט דו האָסט דיר שאל חכמה אוּן
דַעַת, כדי זאָלסט קענען שפט עַמִּי וואָס
איך האָבּ דיך געמאכט פאַר אַ מלך איבּער אים
21 ווערט דיר אי נתן [זען
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] חכמה אוּן דַעַת, אי איך וועל דיר נתן
עשירות אוּן נכס אוּן כּבוֹד, וואָס אַזוי-וואָס
איז נישט געווען בּײַ די מלכים וואָס פאַר
דיר, אוּן אַזוי-וואָס וועט נישט זײַן נאָך
דיר. 31 אוּן שלֹמֹה איז בוא פוּן דער בָמָה
וואָס אין גִבְעוֹן, פוּן פאַר דעם אוֹהל-מוֹעד,
קיין ירושָלַיִם; אוּן ער האָט מלך איבּער
ישראל. 41 אוּן שלֹמֹה האָט אסף מרכּבות אוּן
פּרשים, אוּן ער האָט געהאַט 000,41 מרכּבות אוּן
000,21 פּרשים. אוּן ער האָט זיי נוח אין די ערי
הָרֶכֶב, אוּן בּײַם מלך אין ירושָלַיִם. 51
אוּן דער מלך האָט נתן כֶּסֶף אוּן זָהָב אין
ירושָלַיִם אַזוי ווי אבנים, אוּן צעדערן האָט
ער נתן אַזוי ווי די שקמה וואָס אין דער שְפֵלָה,
אין רֹב. 61 אוּן דער מוצא פוּן די סוּסים וואָס
שלֹמֹה האָט געהאַט, איז געווען פוּן מִצרַיִם
אוּן פוּן קוֵא; די סָוחרים פוּן דעם מלך פלעגן
זיי לקח פוּן קוֵא פאַר מְחִיר. 71 אוּן זיי
האָבּן עלה אוּן יצא פוּן מִצרַיִם אַ מרכּבה
פאַר 006 כֶּסֶף, אוּן אַ סוּס פאַר 051; אוּן דאָס
גלײַכן פאַר כּל מלכי הַחִתים, אוּן די מלכי
אַרָם, פלעגט מען יצא דורך זייער יָד. [1:2]81 אוּן
שלֹמֹה האָט אמר צו בנה [זען
"בנה" דניאל 52:9] אַ בּית צו
דעם שֵם ה', אוּן אַ בּית פאַר זײַן מלכות.
דברי
ב2
[2:2]1 אוּן
שלֹמֹה האָט ספר 000,07 איש סבל [זען ישעיה 4:35], אוּן
000,08 איש חצב אין די הר, אוּן מנצחים איבּער
זיי, 006,3. [3:2]2 אוּן שלֹמֹה האָט שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] צו חוּרם מלך צוֹר, אַזוי צו אמר:
אַזוי ווי דו האָסט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] מיט אָבִי דודן, וואָס דו האָסט
אים שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3] ארזים [ארז] צו בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] פאַר זיך אַ בּית אויף צו ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] דערין, [4:2]3 איז, הנה בנה איך אַ
בּית צו דעם שֵם פוּן ה' אֱלֹקָי, כדי עס צו
קדש צו אים, אוּן צו קטר פאַר אים קְטֹרֶת סמים
[סם], אוּן פאַר דער מערכת תמיד, אוּן פאַר די
עוֹלָה אין דער בוקר אוּן אין עֶרֶב, אין די
שבתות, אוּן אום רֹאש-חוֹדש, אוּן אין די מועדי
ה' אֱלֹקֵינוּ, וואָס דאָס איז לעולם על ישראל.
[5:2]4 אוּן דאָס בּית וואָס איך בנה, דאַרף זײַן
גּדוֹל, וואָרעם גָדוֹל איז אלוקינו איבּער
כּל האלוקים. [6:2]5 אוּן ווער האָט עצר כוח אים
צו בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אַ בּית, אַז די הימלען אוּן די
הימלען פוּן די הימלען קענען אים נישט כול?
אוּן ווער בין איך, אַז איך זאָל אים בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אַ בּית, סײַדן אויף צו קטר פאַר
אים? [7:2]6 אוּן אַצונד, שלח מיר אַן איש חכם צו
עשׂה אין זָהָב, אוּן אין כֶּסֶף, אוּן אין
נחשת, אוּן אין בּרזל, אוּן אין ארגון אוּן
כרמיל אוּן תכלת, אוּן אַזאַ וואָס ידע צו פתח
פתוחים מיט די חכמים וואָס בּײַ מיר אין יהודה
אוּן אין ירושָלַיִם, וואָס אָבִי דוד האָט
כון. [8:2]7 אוּן שלח מיר עֵץ אֶרֶז, ברוש, אוּן
אלגומים, פוּן לבָנוֹן, וואָרעם איך ידע [זען "ידע" דניאל 52:9; ישעיהו 3:35] אַז דײַנע עבדים ידע צו כרת עצי
לבָנוֹן; אוּן הנה וועלן מײַנע עבדים זײַן
מיט דײַנע עבדים, [9:2]8 כון פאַר מיר עצים לָרֹב,
וואָרעם דאָס בּית וואָס איך בנה, דאַרף זײַן
גָדוֹל אוּן פלא. [01:2]9 אוּן הנה נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] איך די חֹטבים, די וואָס כרת דאָס
עצים, נתן חִטִּים מכּות פאַר דײַנע עבדים,
000,02 כוֹר, אוּן שׂעֹרים 000,02 כוֹר, אוּן ווײַן
000,02 בַת, אוּן שמן 000,02 בת. [11:2]01 אוּן חוּרם מלך
צוֹר האָט אמר אין אַ כתב, אוּן שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] צו שלמהן: ווײַל ה' האָט אהב זײַן
עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35,
כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], האָט ער דיך נתן פאַר אַ מלך איבּער
זיי. [21:2]11 אוּן חוּרם האָט אמר: ברך ה' אֱלֹקֵי
ישראל וואָס האָט עשׂה דעם שָמַיִם אוּן הָאָרֶץ,
פארוואס ער האָט נתן [זען
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] דעם מלך דוד אַ בּן חכם, יודע אין שׂכל
אוּן בינה, וואָס וועט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אַ בּית פאַר ה', אוּן אַ בּית פאַר זײַן
מלכות. [31:2]21 אוּן אַצונד, שלח איך דיר אַן איש
חכם, יודע אין בינה, חוּרם אבי, [41:2]31 בּן אַן
אִשָּה פוּן די בָּנוֹת פוּן דָן, וואָס אָבִיו
איז אַן איש פוּן צוֹר; ער יודע צו עשׂה אין
זָהָב, אוּן אין כֶּסֶף, אין נחשת, אין בּרזל,
אין אבנים, אוּן אין עצים, אין ארגמן, אין תכלת,
אוּן אין בוּץ, אוּן אין כרמיל, אוּן צו פתח
כּל פִּתּוּחַ, אוּן צו חשב כּל מחשבה וואָס
וועט אים נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] ווערן,
מיט דײַנע חכמים, אוּן מיט די חכמי אֲדֹנִי,
אָבִיךָ דודן. [51:2]41 אוּן אַצונד, די חִטִּים
אוּן די שׂעֹרִים, אוּן דאָס שמן, אוּן דעם
ווײַן, וואָס אֲדֹנִי האָט אמר, זאָל ער שלח
[זען "שלח" מלאכי 1:3] צו זײַנע עבדים; [61:2]51 אוּן מיר
וועלן כרת עצים פוּן לבָנוֹן לויט אַלע דײַן
באַדאַרף, אוּן וועלן עס בּרענגען צו דיר אויף
רפסֹדה מיטן ים קיין יָפוֹ, אוּן דו וועסט עס
עלה קיין ירושָלַיִם. [71:2]61 אוּן שלֹמֹה האָט
ספר כּל אנשים הגירים וואָס אין אֶרֶץ ישראל,
נאָך דער ספר וואָס אָבִיו דוד האָט זיי ספר.
אוּן עס האָבּן זיך מצא 006,351. [81:2]71 אוּן ער האָט
עשׂה פוּן זיי 000,07 סבל [זען
"סבל" ישעיה 4:35] אוּן 000,08
חֹצבים אין די הר; אוּן 006,3 מנצחים צו עבד הָעָם.
דברי
ב3
1 אוּן
שלֹמֹה האָט חלל צו בנה [זען
"בנה" דניאל 52:9] דאָס בּית
ה' אין ירושָלַיִם אויפן הַר מוֹריָה [זען בראשית 2:22; 41:22;
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
] וואָס
איז נראה געוואָרן פוּן אָבִיו דודן, אין דעם
מקוֹם פוּן דודן וווּ ער האָט כון, אין דעם
גֶּרֶן פוּן אָרנָן דעם יבוּסי. 2 אוּן ער האָט
חלל צו בנה [זען "בנה" דניאל
52:9] אין 2טן חוֹדש, אין 2טן
יוֹם, אין 4טן שָנָה פוּן זײַן מלכות. 3 אוּן
דאָס זײַנען די מוֹסְדוֹת וואָס זײַנען יסד
געוואָרן פוּן שלמהן בּײַם בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] דאָס בּית האלוקים: די אֹרֶךְ אין אַמָּה
לויט דער מדה הראשונה 06 אַמָּה, אוּן די רֹחב
02 אַמָּה. 4 אוּן דער אולם וואָס פאָרנט די אֹרֶךְ,
פאַר רֹחב פוּן דעם בּית, איז געווען 02 אַמָּה,
אוּן די גבה 021; אוּן ער האָט עס צפה פוּן אינעווייניק
מיט זָהָב טהור. 5 אוּן דאָס בּית הגדול האָט
ער חפה מיט עץ ברושים, אוּן האָט עס חפה מיט
זָהָב טוב, אוּן עלה דערויף תמֹרים אוּן שרשרות.
6 אוּן ער האָט צפה דאָס בּית מיט אבן יקרה פוּן
תפארה וועגן, אוּן דאָס זָהָב איז געווען זָהָב
פוּן פַרוָיִם. 7 אוּן ער האָט חפה דאָס בּית,
די קורה, די ספים [סף], אוּן זײַנע קֹרות [קוֹרָה],
אוּן זײַנע דְּלָתות, מיט זָהָב, אוּן פתח כרובים
אויף די קירות. 8 אוּן ער האָט עשׂה דאָס בּית
קדש-הקדשים; זײַן אֹרֶךְ, פאַר רֹחב פוּן דעם
בּית, 02 אַמָּה; אוּן זײַן רחב 02 אַמָּה; אוּן
ער האָט עס חפה מיט זָהָב טוב, 006 כּכּרים. 9
אוּן די משקל פוּן די מסמר איז געווען 05 שֶקל
זָהָב. אוּן די עליות האָט ער חפה מיט זָהָב.
01 אוּן ער האָט עשׂה אין דעם בּית קדש-הקדשים
שנים כרובים פוּן מעשׂה צעצעים, אוּן מע האָט
זיי צפה מיט זָהָב. 11 אוּן די כּנפים [כנף] פוּן
די כרובים, זייער אֹרֶךְ איז געווען 02 אַמָּה:
אַ כנף פוּן אחד, פוּן 5 אַמָּה, נגע בּיז דער
קִיר פוּן בּית, אוּן דער אַנדער כנף פוּן 5
אַמָּה נגע ביזן כנף פוּן דעם אַנדער כרוב.
21 אוּן אַ כנף פוּן דעם אַנדער כרוב, פוּן 5
אַמָּה, האָט נגע [זען "נגע"
ישעיהו 4:35] די קִיר פוּן
בּית, אוּן דער אַנדער כנף פוּן 5 אַמָּה איז
געווען דבק צו דעם כנף פוּן דעם אַנדער כרוב.
31 די כּנפים [כנף] פוּן די דאָזיקע כרובים פרשׂ
זײַנען געווען 02 אַמָּה; אוּן זיי זײַנען עמד
זייערע רגלים [זען תהלים
71:22], מיט זייערע פנימער
לבּית. 41 אוּן ער האָט עשׂה דעם פָרוֹכֶת פוּן
תכלת, אוּן ארגמן, אוּן כרמיל, אוּן בוּץ; אוּן
ער האָט עלה דערויף כרובים. 51 אוּן ער האָט
עשׂה פאַרן בּית 2 עמוּדים, 53 אַמָּה די אֹרך;
אוּן די צפת וואָס אויף זייערע קעפ, 5 אַמָּה
61 אוּן ער האָט עשׂה שרשרות אין דביר, אוּן
נתן אויף די קעפ פוּן די עמוּדים; אוּן ער האָט
עשׂה 001 רמונים אוּן נתן אין די שרשרות. 71 אוּן
ער האָט קום די עמוּדים פאַר דעם פני הֵיכל,
אחד פוּן דער ימין, אוּן אחד פוּן דער שׂמֹאול;
אוּן ער האָט קרא דעם שֵם פוּן דעם ימיני יָכין,
אוּן דעם שֵם פוּן דעם שׂמָאלי בוֹעַז.
דברי
ב4
1 אוּן
ער האָט עשׂה אַ מזבח נחשת; 02 אַמָּה זײַן אֹרֶךְ,
אוּן 02 אַמָּה זײַן רחב, אוּן 01 אַמָּה זײַן
קומה. 2 אוּן ער האָט עשׂה דעם ים מוּצק [יצק],
01 אַמָּה פוּן ראַנד צו ראַנד, עגל רונד אַרום,
אוּן 5 אַמָּה די קומה; אוּן אַ קָו פוּן 03 אַמָּה
האָט אים סבב רונד אַרום. 3 אוּן אונטער אים
איז געווען די דמוּת פוּן בקרים [בקָר] וואָס
האָבּן אים סבב רונד אַרום, 01 אַמָּה, נקף דעם
ים רונד אַרום. אין 2 טור זײַנען געווען די בקרים
[בקָר], יצק אין 1 מוצקת מיט אים. 4 ער איז עמד
21 בקרים [בקָר], 3 פנה צו צפון, אוּן 3 פנה צו ימה,
אוּן 3 פנה צו נגבה, אוּן 3 פנה צו מזרח; אוּן
דער ים איז געווען איבּער זיי פוּן אויבּן;
אוּן אַלע זייערע אחורים זײַנען געווען ביתה.
5 אוּן זײַן עבי איז געווען אַ טפח; אוּן זײַן
שׂפת איז געווען אַזוי ווי די מעשׂה פוּן דעם
שׂפת פוּן אַ כוס, ווי אַ פרח פוּן אַ שושן חזק;
000,3 בַת האָט ער כול. 6 אוּן ער האָט עשׂה 01 כִּיּוֹרִים,
אוּן נתן 5 פוּן דער ימין, אוּן 5 פוּן דער שׂמֹאול,
אויף צו רחץ דרינען; די מעשׂה פוּן עוֹלָה פלעגט
מען דוח אין זיי; אָבּער דער ים איז געווען
פאַר די כֹּהנים זיך צו רחץ דרינען. 7 אוּן ער
האָט עשׂה 01 מנֹרות הזהב לויט זייער משפט, אוּן
נתן אין הֵיכל, 5 פוּן דער ימין, אוּן 5 פוּן
דער שׂמֹאול. 8 אוּן ער האָט עשׂה 01 שולחנות,
אוּן נוח אין הֵיכל, 5 פוּן דער ימין, אוּן 5
פוּן דער שׂמֹאול. אוּן ער האָט עשׂה 001 מזרקי
זהב. 9 אוּן ער האָט עשׂה דעם חָצֵר הַכֹּהנים,
אוּן דעם עזרה הגדולה, אוּן די דְּלָתות צו
דעם עזרה; אוּן ער האָט צפה זייערע דְּלָתות
מיט נחשת. 01 אוּן דעם ים האָט ער נוח פוּן דער
רעכטער זײַט צו קדם, אַקעגן נגבה. 11 אוּן חוּרם
האָט עשׂה די סירות [סיר], אוּן די יעים [יע],
אוּן די מזרקות. אַזוי האָט חוּרם כלה צו עשׂה
די מְלָאכָה וואָס ער האָט געהאַט צו עשׂה
פאַר דעם מלך שלֹמֹה אין בּית האלוקים: 21 די
2 עמוּדים [זען גלט' 9:2 https://www.youtube.com/watch?v=nWepUEbPCb4
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
זען יעקֹב
בן דוד מיט זקנים, מַה"ש 81:12; זען https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
זען יהודה
בן דוד מיט זקנים, איר זאָלט נֶאֱבַק פאַר דער (ארטאדאקסיש יידיש) אֶמוּנה,
וואָס
איז
איין
מאָל
פאַר
אַלעמאָל
איבּערגעענטפערט
געוואָרן
צוּ
די
קדוֹשִים
(מסֹרֶת הזקנים פון עדת בני ישראל פון דֶרֶך
ה' פון ארטאדאקסיש יידיש אֶמוּנָה, זען יהודה
3:1; מה"ש 52-02:12; https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=7-FmFDWKohU
https://www.youtube.com/watch?v=K3mT40GWHMQ
https://www.youtube.com/watch?v=vVV6Dli63B4
https://www.youtube.com/watch?v=MQ_ugyy1504
https://www.youtube.com/watch?v=VPo-cgGftWI
https://www.youtube.com/watch?v=SRMoLfQaSdg
https://www.youtube.com/watch?v=ICp_g4tIBZk
https://www.youtube.com/watch?v=Iwb4qipU6DA
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=7bddGN6ozGA
https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
https://www.youtube.com/watch?v=Ic3-6ZBSYow
[זען https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=kt2KKK-0MNQ
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=GWEU9s-1Yio
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=HFpJiDqDL2M
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
https://www.youtube.com/watch?v=sKJfXIyq77g
https://www.youtube.com/watch?v=BuNxczEq8BQ
https://www.youtube.com/watch?v=IyycWyLtcbE
https://www.youtube.com/watch?v=HVyCvTdk6JU
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=FrHr7XuDBSM
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
http://www.afii.org/add.htm
https://www.afii.org/afii.pdf
זען ספר
הזהר ג ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח'
62:41; ה' אחד אין זיין הֲוָיָה אָבּער מיט קדושה
משולשת, אלוקים האב און אלוקים זון פון דער
אויבערשטער און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק
יומין און בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען
קדושה משולשת פון ה' איז אשכול אחד אָבּער מער
ווי איין ענבים; אשכול ענבים אחד; זען החוט
המשולש, איין שטריק, אָבּער דריי שנורן, קהלת
21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24; זען ווידער בראשית 42:2,
דעריבער עזב אן איש אָבִיו און אמו, און זאל
דבק צו זיין אשה, און זיי (2) ווערן בשר אחד (1),
איין בשר, זע אחד דאָ, דברים 4:6, זען ווידער ספר
הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), בר
אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן 1, דניאל 41-31:7, זען
"פלחין" און "יפלחון" אין דניאל 21:3 און דניאל
41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים עס איז אמת אַז
מיר זען די אלוהוּת פון משיח, וואס איז נישט
קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט יפלחון אלילים
אָבּער אַלע פֿעלקער כולל אידן וועלן יפלחון
(טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת) צו די בר אנש
משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב און רש"י וואס
אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז משיח, רש"י זאגט
"הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח ], אוּן די גֻּלָּה,
די כֹתרות וואָס אויף די קעפ פוּן די עמוּדים;
אוּן די 2 שׂבכה צו כסה די 2 גֻּלוֹת פוּן די
כתרות וואָס אויף די קעפ פוּן די עמוּדים; 31
אוּן די 004 רמון פאַר די 2 שׂבכה, 2 טוּר רמון
פאַר איטלעכער שׂבכה, צו כסה די 2 גֻּלוֹת פוּן
די כֹתרות וואָס איבּער די עמוּדים. 41 אוּן
ער האָט עשׂה די מכונה, אוּן עשׂה די כּירות
אויף די מכונות [מכונה]; 51 דעם 1 ים, אוּן די 21
בָּקָר אונטער אים; 61 אוּן די סירות, אוּן די
יעים [יע], אוּן די מזלגה, אוּן אַלע זייערע
כלים, האָט חוּרם אָבִיו עשׂה פאַר דעם מלך
שלֹמֹה פאַר בּית ה', פוּן נחשתן מרק. 71 אין
דער ככר פוּן יַרדן האָט זיי דער מלך יצק, אין
עבי האדמה, צווישן סוּכּוֹת אוּן צווישן צרֵדָתה.
81 אוּן שלֹמֹה האָט עשׂה כל דאָזיקע כלים לרֹב
מאֹד, ווײַל די משקל פוּן דעם נחשת איז נישט
געווען צו חקר. 91 אוּן שלֹמֹה האָט עשׂה כּל
הכלים וואָס אין בּית האלוקים, אוּן דעם מזבח
הזהב, אוּן די שלחנות וואָס אויף זיי איז דאָס
לֶחֶם הפנים; 02 אוּן די מנוֹרות מיט זייערע
נֵרֹתים, כדי זיי זאָלן בער אַזוי ווי דער משפט
פאַרן דביר פוּן זָהָב סגר; 12 אוּן די פרח, אוּן
די נֵרות, אוּן די מלקחים, פוּן זָהָב, אוּן
דאָס פוּן מכלות [מכלה] זָהָב; 22 אוּן די מזמרות,
אוּן די מזרקות, אוּן די כּף, אוּן די מחתה,
פוּן זָהָב סגר; אוּן דער פּתח פוּן בּית, זײַנע
דְּלָתות פנימיּות צום קדש-הקדשים, אוּן די
דְּלָתות פוּן בּית צום הֵיכל, פוּן זָהָב
[זען יוחנן 9:01,
אֲנִי
הוּא דרך הַשַעַר. אויבּ עמיצער וועט דוּרך מיר אַרײַנגיין, וועט ער געפינען יְשוּעָת
אֱלוקֵינוּ, און וועט אַרײַנגיין און אַרויסגיין,
און
געפינען
מִרְעֶה (תהלים 2:32) https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
https://www.youtube.com/watch?v=kt2KKK-0MNQ
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=GWEU9s-1Yio
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=HFpJiDqDL2M
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
https://www.youtube.com/watch?v=sKJfXIyq77g
https://www.youtube.com/watch?v=BuNxczEq8BQ
https://www.youtube.com/watch?v=IyycWyLtcbE
https://www.youtube.com/watch?v=HVyCvTdk6JU
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=FrHr7XuDBSM
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
http://www.afii.org/add.htm
שמע, ישראל:
אדוני אלוקינו, אדוני אחד [זען דברים 3:91; זען
משכן אחד און מֻרכָּב אחדות, קאמפלעקס אחדות,
זען שמות 6:62 משכן אחד און זען איש און אשה אחד,
בראשית 42:2 קאמפלעקס אחדות, זען ספר הזהר ג ב882,
האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן בחד רישא
(דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה ראָשים און
איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח' 62:41; ה' אחד
אין זיין הֲוָיָה אָבּער מיט קדושה משולשת,
אלוקים האב און אלוקים זון פון דער אויבערשטער
און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק יומין און
בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען קדושה משולשת
פון ה' איז אשכול אחד אָבּער מער ווי איין ענבים;
אשכול ענבים אחד; זען החוט המשולש, איין שטריק,
אָבּער דריי שנורן, קהלת 21:4, זען ישעיה 61:84;
1:24; זען ווידער בראשית 42:2, דעריבער עזב אן איש
אָבִיו און אמו, און זאל דבק צו זיין אשה, און
זיי (2) ווערן בשר אחד (1), איין בשר, זע אחד דאָ,
דברים 4:6, זען ווידער ספר הזוהר ג, ב882, האי עתיקא
אשתכח בתלת רישין וכלילן בחד רישא (דאס עתיקא
איז געפונען מיט שלושה ראָשים און איז כולל
זיין אין ראָש אחד), בר אנש און עתיק יומיא,
2 ווערן 1, דניאל 41-31:7, זען "פלחין" און "יפלחון"
אין דניאל 21:3 און דניאל 41-31:7, לויט צו אזעלכער
פסוקים עס איז אמת אַז מיר זען די אלוהוּת פון
משיח, וואס איז נישט קיין אליל, ווײַל אידן
טאָן נישט יפלחון אלילים אָבּער אַלע פֿעלקער
כולל אידן וועלן יפלחון (טאָן שֵרות דתי ווי
צו אלוהוּת) צו די בר אנש משיח, זען סאַנה 89אַ
און סאַנה83ב און רש"י וואס אַלע זאָגן אַז דעם
בר אנש איז משיח, רש"י זאגט "הוא מלך המשיח",
רבי מלך המשיח
https://www.youtube.com/watch?v=0IJf_XzsAf0
http://www.afii.org/tevilah.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
[ http://www.afii.org/OJB.pdf
דברי
ב5
see http://www.afii.org/OJB.pdf
p.1119
https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
Masores Zekenim
Adat Bnei Yisroel Beis Sheni Judaism Emunah Once For All Time Delivered to
the Kadoshim
of the Derech
Hashem, the authentic Judaism
whose objective
body of Torah all Moshiach’s Shuluchim
submitted
to in Jerusalem, including the Shliach to the Nations, Rav Shaul; see Yehuda
1:3; Acts 21:18-26
1 אוּן
די כּל מְלָאכָה וואָס שלֹמֹה האָט עשׂה פאַר
בּית ה' איז שלם געוואָרן. אוּן שלֹמֹה האָט
געבּראַכט די קדשים פוּן אָבִיו דודן, אוּן
האָט דאָס כֶּסֶף, אוּן דאָס זָהָב, אוּן כּל
כלים נתן אין די אוֹצרות פוּן בּית האלוקים.
2 דעמאָלט האָט שלֹמֹה קהל די זקנים [זען זקנים פון עדת בני ישראל,
גלט' 9:2 https://www.youtube.com/watch?v=nWepUEbPCb4
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
זען יעקֹב
בן דוד מיט זקנים, מַה"ש 81:12; זען https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
see
http://www.afii.org/OJB.pdf
p.1119
Masores Zekenim
Adat Bnei Yisroel Beis Sheni Judaism Emunah Once For All Time Delivered to
the Kadoshim
https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
זען יהודה
בן דוד מיט זקנים, איר זאָלט נֶאֱבַק פאַר דער (ארטאדאקסיש יידיש) אֶמוּנה,
וואָס
איז
איין
מאָל
פאַר
אַלעמאָל
איבּערגעענטפערט
געוואָרן
צוּ
די
קדוֹשִים
(מסֹרֶת הזקנים פון עדת בני ישראל פון דֶרֶך
ה' פון ארטאדאקסיש יידיש אֶמוּנָה, זען יהודה
3:1; מה"ש 52-02:12;
https://www.youtube.com/watch?v=2Ywoic2QO68
https://www.youtube.com/watch?v=53YA1b05Dm8
https://www.youtube.com/watch?v=K9oyG0AtVvo
https://www.youtube.com/watch?v=UA0RiTZvHJw
https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
http://www.afii.org/digitalibrary/0878084215.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=UUxERaScips
https://www.youtube.com/watch?v=qCVGaoEjLOs
https://www.youtube.com/watch?v=1OADIcWjU2E
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=7-FmFDWKohU
https://www.youtube.com/watch?v=K3mT40GWHMQ
https://www.youtube.com/watch?v=vVV6Dli63B4
https://www.youtube.com/watch?v=MQ_ugyy1504
https://www.youtube.com/watch?v=VPo-cgGftWI
https://www.youtube.com/watch?v=SRMoLfQaSdg
https://www.youtube.com/watch?v=ICp_g4tIBZk
https://www.youtube.com/watch?v=Iwb4qipU6DA
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=7bddGN6ozGA
https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
https://www.youtube.com/watch?v=Ic3-6ZBSYow
[זען https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=kt2KKK-0MNQ
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=GWEU9s-1Yio
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=HFpJiDqDL2M
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
https://www.youtube.com/watch?v=sKJfXIyq77g
https://www.youtube.com/watch?v=BuNxczEq8BQ
https://www.youtube.com/watch?v=IyycWyLtcbE
https://www.youtube.com/watch?v=HVyCvTdk6JU
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=FrHr7XuDBSM
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
http://www.afii.org/add.htm
https://www.afii.org/afii.pdf
זען ספר
הזהר ג ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח'
62:41; ה' אחד אין זיין הֲוָיָה אָבּער מיט קדושה
משולשת, אלוקים האב און אלוקים זון פון דער
אויבערשטער און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק
יומין און בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען
קדושה משולשת פון ה' איז אשכול אחד אָבּער מער
ווי איין ענבים; אשכול ענבים אחד; זען החוט
המשולש, איין שטריק, אָבּער דריי שנורן, קהלת
21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24; זען ווידער בראשית 42:2,
דעריבער עזב אן איש אָבִיו און אמו, און זאל
דבק צו זיין אשה, און זיי (2) ווערן בשר אחד (1),
איין בשר, זע אחד דאָ, דברים 4:6, זען ווידער ספר
הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), בר
אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן 1, דניאל 41-31:7, זען
"פלחין" און "יפלחון" אין דניאל 21:3 און דניאל
41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים עס איז אמת אַז
מיר זען די אלוהוּת פון משיח, וואס איז נישט
קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט יפלחון אלילים
אָבּער אַלע פֿעלקער כולל אידן וועלן יפלחון
(טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת) צו די בר אנש
משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב און רש"י וואס
אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז משיח, רש"י זאגט
"הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח ] פוּן ישראל,
אוּן כּל ראשי המטות, די נשׂיאי האבות פוּן
די בני ישראל, קיין ירושָלַיִם, כדי צו עלה
דעם אָרון בְּרִית ה' פוּן עִיר דוד, דאָס איז
צִיוֹן. 3 אוּן כּל איש ישראל האָבּן זיך קהל
צום מלך אין דעם חג, דאָס איז אין 7טן חוֹדש
[Tishri; see also ancient Machzor http://www.afii.org/mahzor/mahzorA.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorB.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorC.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorD.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorE.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorF.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorG.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorH.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzori.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorJ.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorK.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorL.pdf
http://www.afii.org/mahzor/mahzorM.pdf
see Yehi
razton milefancha shet’kiat tashrat sh’anachnu tokim t’hei m’rukemet
hai’reeah al yadei hammunah Tartiel k’shem sheqibalta al yad Eliyahu Z”L,
viYshua Sar HaPanim.
May it be
your will (before you) that the sounding of the TASRHAT that we blow be woven
into the curtain by the hand of the minister, Tartiel, like the name that
was received by the hand of Eliyahu (his memory be for a blessing), and Yeshua
the Prince of the Face].
4 אוּן
כּל זקני ישראל זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] אוּן די לוִיִים
האָבּן נשׂא [זען "נשׂא"
ישעיהו 31:25; 21,4:35] דעם אָרון.
5 אוּן זיי האָבּן עלה דעם אָרון, אוּן דעם אוֹהל-מוֹעד,
אוּן כּל כלי הקֹדֶש וואָס אין אהֶל די כֹּהנים
אוּן די לוִיִים האָבּן זיי עלה. 6 אוּן דער
מלך שלֹמֹה אוּן די כּל עדת ישראל וואָס זײַנען
געווען יעד אַרום אים פאַר דעם אָרון, האָבּן
זבח צֹאן אוּן בָּקָר, וואָס האָבּן נישט ספר
ווערן אוּן נישט מנה ווערן פוּן רֹב. 7 אוּן
די כֹּהנים האָבּן אַרײַנגעבראַכט דעם אָרון
בְּרִית ה' אויף זײַן מקום, אין דעם דביר פוּן
הבּית, אין קדש-הקדשים, אונטער די כּנפים [כנף]
פוּן די כרובים [זען כרובים
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
]. 8 וואָרעם
די כרובים האָבּן פרשׂ זייערע כּנפים [כנף]
איבּער דעם מקוֹם פוּן הָאָרוֹן, אוּן די כרובים
האָבּן כסה דעם אָרוֹן אוּן זײַנע בּד פוּן
מעל. 9 אוּן די בדים [בד] זײַנען געווען אַזוי
ארך, אַז די ראשים פוּן די בדים אַרויס פוּן
אָרון זײַנען ראה געוואָרן פאַרן דביר, אָבּער
זיי זײַנען נישט ראה געוואָרן החוּצה. אוּן
ער איז דאָרטן בּיז אויף היום הזה. 01 גאָרנישט
איז אין אָרון געווען, נאָר די 2 לוחות וואָס
משה האָט נתן אין חוֹרֵב, בעת ה' האָט כרת [זען "כרת" דניאל 62:9] אַ בְּרִית מיט די בני ישראל, ווען
זיי זײַנען יצא [זען ישעיהו
01-1:11; מיכה 1:5] פוּן מִצרַיִם.
11 אוּן עס איז געווען, ווי די כֹּהנים זײַנען
יצא [זען ישעיהו 01-1:11; מיכה
1:5] פוּן הקֹדֶש, וואָרעם
כּל הכֹּהנים וואָס האָבּן זיך דאָרטן מצא,
האָבּן זיך געהאַט הקדש [קדש, זען הדרך המשיחיסטים 01:01], נישט לשמוֹר למחלקות; 21 אוּן
די לוִיִים די משֹׁררים, זיי אַלע, אָסָף, הֵימָן,
אוּן ידוּתוּן, אוּן זייערע בּנִים אוּן זייערע
אחים [זען "אחים" תהלים (22)32-(61)71:22,
http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81], לבש אין בוּץ, מיט
מצלתים, אוּן מיט נבלים, אוּן כנרות, זײַנען
עמד אין מזרח פוּן מזבח, אוּן מיט זיי 021 כֹּהנים
חצצר אויף חצצרות 31 איז, ווי די מחצצרים אוּן
די משֹׁררים האָבּן אין אחד אַרויסגעלאָזט
קוֹל אחד [זען https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
] צו הלל אוּן צו ידה ה', אוּן
ווי זיי האָבּן רום דעם קוֹל מיט חצצרות, אוּן
מיט מצלתים, אוּן מיט כלֵי-שיר, אוּן הלל ה':
וואָרעם ער איז טוֹב, וואָרעם לעוֹלָם איז
זײַן חֶסֶד, אַזוי איז מלא געוואָרן דאָס בּית
מיט ענן [זען "ענן" דניאל
41-31:7
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
], דאָס בּית
ה'. 41 אוּן די כֹּהנים האָבּן נישט יכל זיך עמד
[זען "עמד" ישעיהו 01-1:11] צו שרת פוּן וועגן דעם ענן, וואָרעם
די כּבוֹד ה' האָט מלא דאָס בּית האלוקים.
דברי
ב6
1 דעמאָלט
האָט שלֹמֹה אמר: ה' האָט אמר, אין ערפל צו שכן;
2 אָבּער איך האָבּ דיר בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אַ בּית זבל, אוּן אַ מכון דיר צום ישב
[זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה
31-11:6] עוֹלמים. 3 אוּן דער
מלך האָט סבב זײַן פנים, אוּן האָט ברך די כּל
קהל ישראל, אוּן די כל קהל ישראל איז עמד. 4 אוּן
ער האָט אמר: ברך ה' אֱלֹקֵי ישראל, וואָס האָט
מיט זײַן פֶּה דבר צו אָבִי דודן, אוּן מיט
זײַן יָד מלא, אַזוי צו אמר: 5 פוּן דעם יוֹם
וואָס איך האָבּ יצא [זען
"יצא" ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] עַמִּי פוּן אֶרֶץ מִצרַיִם, האָבּ
איך נישט בחר קיין עִיר פוּן כּל שבטי ישראל
אויף צו בנה [זען "בנה" דניאל
52:9] אַ בּית, אַז מײַן שֵם
זאָל דאָרטן זײַן, אוּן איך האָבּ נישט בחר
קיין איש צו זײַן נגיד [זען
דניאל 52:9 https://www.youtube.com/watch?v=UfAI5dj0p3g
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
] איבּער
עַמִּי ישראל, 6 אָבּער איך האָבּ בחר ירושָלַיִם,
אַז מײַן שֵם זאָל דאָרטן זײַן, אוּן איך האָבּ
בחר דודן צו זײַן איבּער מײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ
חיים מפשע עמי] ישראל. 7 אוּן
עס איז געווען אין לֵב פוּן אָבִי דודן צו בנה
[זען "בנה" דניאל 52:9; יוחנן
91:2 זען
בן דוד און הֵיכל ה', "צעשטערט מיט חֻרְבָּן
דעם
דאָזיקן
הֵיכל,
און
אין
3 ימים
וועל
איך
אים אויפשטעלן"] אַ בּית צו דעם שֵם פוּן ה' אֱלֹקֵי
ישראל. 8 אָבּער ה' האָט אמר צו אָבִי דודן: וואָס
דו האָסט געהאַט אין לֵב צו בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אַ בּית צו מײַן שֵם, האָסטו טוֹב געטאָן
וואָס דו האָסט דאָס געהאַט אין לֵב. 9 אָבּער
נישט דו וועסט בנה [זען "בנה"
דניאל 52:9] הבּית, נײַערט
בְּנֶךָ וואָס יצא פוּן דײַנע חָלָץ, ער וועט
בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] הבּית צו מײַן שֵם. 01 אוּן ה' האָט
מקיים געווען זײַן דבר וואָס ער האָט דבר, אוּן
איך בין קום [זען "קום" במדבר
71:42; הושע 2:6] אויף דעם תחת
פוּן אָבִי דודן, אוּן איך האָבּ זיך ישב אויף
דעם כִּסֵּא פוּן ישראל, אַזוי ווי ה' האָט
דבר, אוּן איך האָבּ בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] הבּית צו דעם שֵם פוּן ה' אֱלֹקֵי ישראל.
11 אוּן איך האָבּ אַהין שׂום דעם אָרון, וואָס
דאָרטן איז דער בְּרִית ה' [זען ארטאדאקסיש יהודים האמינו במשיח,
ייִדן, תלמידים פון משיח, קַנָאים פאַר דער
בּרית ה' אמונה, אמונה אין סיני ברית און זיין
מצוות און אויך ברית חדשה, ירמיהו 03:13; מתי 82:62,
זען מה"ש
62-81:12: און אויף דעם נעכסטן טאָג איז רַב שָאוּל
מיט
אוּנדז
אַרײַנגעגאַנגען
צוּ
יַעקֹבן
; און
כל
זקנים
זענען
אַהין
געקוּמען.
און אַזוי
ווי
ער
האָט
זיי
געגעבּן
שָלום-עליכם,
האָט
ער
דערציילט
בַּארִיכות
אלץ וואָס ה' האָט דוּרך זיין עוּבדת קודש געטאָן צווישן
די אוּמות-הָעוֹלם.
און ווען
זיי
האָבּן
דאָס
געהערט,
האָבּן
זיי
האָבן געזאגט,
בּרוּך ה' ; און זיי האָבּן צוּ אים געזאָגט : דוּ זעסט, אָח במשיח,
וויפל טויזנטער ייִדן
עס
זענען
פאַראַן,
וואָס גלויבּן (זען דאָ פרום משיחיסטים מיט
ארטאדאקסיש יידיש אמונה, אמונה אין סיני ברית
און זיין מצוות און אויך ברית חדשה, ירמיהו
03:13; מתי 82:62), און זיי זענען כל קַנָאים פאַר דער תּוֹרה (סיני ברית און זיין מצוות
מיט ארטאדאקסיש יידיש אמונה, זען מה"ש 42,12:12;
אויך רב שָאוּל, זען מה"ש 3:61; 81:81; 61:02; 62:12);
און עטלעכע
מענטשן זענען דערציילט אַ קלאָג (שֶקֶר)
וועגן
דיר,
אַז
דוּ
לערנסט
אלע ייִדן,
וועלכע
געפינען זיך צווישן די אוּמות-הָעוֹלם, אַז דוּ מתנגד לתורת
מֹשה (סיני ברית און זיין מצוות), זאָגנדיק אַז
זיי זאָלן נישט מַל זיין זייערע יְלָדים, און אויך נישט לעבּן נאָך די מנהגים (זען מח"ש 12:61 און 3:61 צו
אפשלאגן שקרים) פוּן דער תּוֹרה (סיני ברית און זיין מצוות.
על-כּן,
וואָס
זאָלן
מיר טאָן?
זיי
וועלן
אַווַדאי
הערן,
אַז
דוּ
בּיסט
געקוּמען.
טוּ דערפאר
דאָס,
וואָס
מיר
זאָגן
דיר
: מיר האָבּן
4 מענטשן,
וואָס
האָבּן
אַ
נֵדר
אויף
זיך (זען
מה"ש 81:81; במדבר 12-1:6; רב שָאוּל איז ארטאדאקסיש
יידיש פרום); נעם די דאָזיקע און הִטָּהֵר דיך מיט זיי, און נעם אויף
זיך
די
הוֹצָאות
פאַר
זיי,
אַז
זיי
זאָלן
זיך
קענען
אָפּגאָלן
זייערע
קעפּ;
און
אלע
וועלן
וויסן
אַז
דאָס,
וואָס
זיי
האָבּן
געהערט
וועגן
דיר, איז נישט אֶמת, נייערט אַז אויך דוּ אַליין גייסט אויפן דֶרֶך צַדיקים (פון ארטאדאקסיש יידיש
אמונה, זען מה"ש 42,12:12), און אַתָּה בְּעַצְמְךָ הִתְהַלַּכְתָּ
שומר מצוות חֲרֵדִי אין די תּוֹרה [זען במדבר
12-1:6; זען מה"ש 3:61; 81:81; 61:02; לוקס וויזט רב שָאוּל
פרום און שומר מצוות]. און וואָס שַייך די אוּמות-הָעוֹלם
מיט ארטאדאקסיש יידיש אמונה, האָבּן מיר געשריבּן,
און
גוֹזר
געווען,
אַז
זיי
זאָלן
זיך
אָפּהאַלטן
פוּן
דעם,
וואָס
מע
האָט
מַקריב
געווען
צוּ
אֱ-לִילִים,
און
פוּן
דָּם,
און
פוּן
בּשׂר הַנֶּחֱנָק,
און
פוּן
זנוּת.
יעמאָלט
האָט
רַב שָאוּל
גענוּמען
די
מענטשן
[מיט ארטאדאקסיש יידיש אמונה, זען מה"ש 42,12:12],
און
אויף
דעם
אַנדערן
טאָג
האָט
ער
זיך
מְטֹהָרִים
מיט
זיי,
און
איז
געגאַנגען
אין
דעם
בֵּית-הַמִקדש
אַריין,
און געלאָזט
וויסן, ווען סע וועלן דערפילט ווערן די ימֵי הַטָּהֳרָה, און דער קָרבּן
וועט
געבּראַכט
ווערן
פאַר
יעדן
בן אדם
פוּן
זיי], וואָס ער האָט כרת [זען "כרת" דניאל 62:9] מיט די בני ישראל. 21 אוּן ער האָט זיך
עמד פאַר דעם מזבח ה', אַקעגן דער כּל קהל ישראל,
אוּן ער האָט פרשׂ זײַנע כף. 31 וואָרעם שלֹמֹה
האָט געהאַט עשׂה אַ כיור נחשת, אוּן אים נתן
אין מיטן עזרה; 5 אַמָּה זײַן אֹרֶךְ, אוּן 5
אַמָּה זײַן רחב, אוּן 3 אַמָּה זײַן קומה; האָט
ער זיך דערויף עמד, אוּן ער האָט ברך אויף זײַנע
בֶּרֶךְ אַקעגן דער כּל קהל ישראל, אוּן ער
האָט פרשׂ זײַנע כף צום שָמַיִם. 41 אוּן ער
האָט אמר: ה' דו אֱלֹקֵי ישראל, נישטא אין שָמַיִם
אָדער אויף הָאָרֶץ אלוקים ווי דו, וואָס שמר
דעם בּרית אוּן די חֶסֶד צו דײַנע עבדים וואָס
הלך פאַר דיר מיט זייער כּל לֵב; 51 וואָס האָסט
שמר דײַן עֶבֶד, אָבִי דודן, דאָס וואָס דו
האָסט אים דבר; אוּן מיט דײַן פֶּה האָסטו דבר,
אוּן מיט דײַן יָד מלא, אַזוי ווי היום הזה.
61 אוּן אַצונד, ה' דו אֱלֹקֵי ישראל, שמר דײַן
עֶבֶד, אָבִי דודן [זען https://www.youtube.com/watch?v=tVJrj-9h57g
https://www.youtube.com/watch?v=7pZLI4aO784
], דאָס וואָס
דו האָסט צו אים דבר, אַזוי צו אמר: עס וועט
דיר נישט כרת ווערן פוּן פאַר מיר אַן איש צו
ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה
31-11:6] אויף דעם כִּסֵּא ישראל,
אויב נאָר דײַנע בָנִים וועלן זײַן שומר איבּער
זייער דֶּרֶךְ, צו הלך אין מײַן תוֹרה אַזוי
ווי דו ביסט הלך פאַר מיר. 71 אוּן אַצונד, ה'
דו אֱלֹקֵי ישראל, זאָל אמן ווערן דײַן דבר
וואָס דו האָסט דבר דײַן עֶבֶד, דודן. 81 וואָרעם
קען אין דער אמתן אלוקים ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] מיט הָאָדָם אויף הָאָרֶץ? הנה
די הימלען אוּן די הימלען פוּן די הימלען קענען
דיך נישט כול, היינט ווי שוין דאָסדאָזיקע
בּית וואָס איך האָבּ בנה [זען "בנה" דניאל 52:9]. 91 אָבּער פנה זיך, ה' אֱלֹקָי, צו דער
תפילה פוּן דײַן עֶבֶד, אוּן צו זײַן תחנה,
צוצוהערן צו דעם רנה אוּן צו דער תפילה וואָס
דײַן עֶבֶד איז פלל פאַר דיר, 02 אַז דײַנע אויגן
זאָלן זײַן פתח יוֹמָם וָלַיְלָה אויף דעם
דאָזיקן בּית, אויף דעם מקוֹם וואָס דו האָסט
אמר צו שׂוּם דײַן שֵם דאָרטן; צו שמע צו דער
תפילה וואָס דײַן עֶבֶד וועט פלל אַקעגן דעם
מקוֹם הזה. 12 אוּן זאָלסט שמע צו די תחנוּני
עַבְדְּךָ, אוּן פוּן דײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] ישראל, וואָס זיי
וועלן פלל אַקעגן דעם מקוֹם הזה; אוּן דו זאָלסט
שמע פוּן דעם מקוֹם דו ישב, פוּן שָמַיִם, אוּן
אַז דו וועסט שמע, זאָלסטו סלח. 22 אַז אַן איש
וועט חטא קעגן זײַן רֵע, אוּן מע וועט נשא אויף
אים אַן אָלָה אים צו אלה, אוּן ער וועט בוא
[זען "בוא" בראשית 01:94; ירמיהו
6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אוּן אלה פאַר דײַן מזבח אין דעם
דאָזיקן בּית, 32 זאָלסט דו שמע פוּן שָמַיִם,
אוּן עשׂה אוּן שפט דײַנע עבדים, צו שוב דעם
רשע, צו נתן זײַן דֶּרֶךְ אויף זײַן קאָפּ;
אוּן צו הצדיק [צדיק] דעם צדּיק [זען משיח דער צדיק, ישעיהו 11:35], אים צו נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] לויט זײַן צדקה. 42 אוּן אַז דײַן
עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35,
כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] ישראל וועט נגף ווערן פאַרן פײַנט,
ווײַל זיי האָבּן חטא צו דיר, אוּן זיי וועלן
תשוּבה טאָן אוּן וועלן יָדָה דײַן שֵם, אוּן
וועלן פלל און חנן פאַר דיר אין דעם דאָזיקן
בּית, 52 זאָלסט דו שמע פוּן שָמַיִם, אוּן סלח
די חַטָּאת פוּן דײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] ישראל, אוּן זיי
שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה
7:31] אויף האדמה וואָס דו
האָסט נתן [זען ישעיהו 41:7;
9:35; 5:9; חגי 9-7:2] זיי אוּן
אבותיהם. 62 אַז דער שָמַיִם וועט זײַן עצר,
אוּן עס וועט נישט זײַן קיין מָטָר, ווײַל זיי
האָבּן חטא צו דיר, אוּן זיי וועלן פלל אַקעגן
דעם מקוֹם הזה, אוּן וועלן ידה דײַן שֵם, זיך
שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה
7:31] פוּן זייערע חַטָּאת,
ווען דו האָסט זיי ענה [זען
ישעיה 4:35], 72 זאָלסט דו שמע
אין שָמַיִם, אוּן סלח די חַטָּאת פוּן דײַנע
עבדים אוּן דײַן עם [זען
"עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] ישראל, ווען דו וועסט זיי האָבּן
ירה אויף דעם דֶּרֶךְ הטובה וואָס זיי זאָלן
אויף אים הלך; אוּן זאָלסט נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מָטָר אין דײַן אֶרֶץ, וואָס דו
האָסט נתן דײַן עם פאַר אַ נחלה. 82 אַז עס וועט
זײַן אַ רָעָב אין אֶרֶץ, אַז עס וועט זײַן
דֶּבֶר, אַז עס וועט זײַן אַ שדפון אָדער אַ
ירקון, אַן ארבּה אָדער אַ חסיל; אַז זײַנע
פײַנט וועלן אים צרר אין דעם אֶרֶץ פוּן זײַנע
שערים; וואָס נאָר פאַר אַ נגע [זען "נגע" ישעיה 8:35] אוּן וואָס נאָר פאַר אַ מחלה; 92 וואָס
נאָר פאַר אַ תפילה, וואָס נאָר פאַר אַ תחנה,
עס וועט זײַן בּײַ כל האדם, אָדער בּײַ דײַן
כל עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35,
כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] ישראל, ווען איש פוּן זיי ידע זײַן נגע
[זען "נגע" ישעיה 8:35] אוּן זײַן מכאוב, אוּן ער פרשׂ
זײַנע כף צו דעם דאָזיקן בּית, 03 זאָלסט דו
שמע פוּן שָמַיִם, דעם מקוֹם פוּן דײַן ישב,
אוּן זאָלסט סלח, אוּן נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] לאיש ככל דרכיו [זען רומ' 6:2], אַזוי
ווי דו ידע [זען "ידע" דניאל
52:9; ישעיהו 3:35] זײַן לֵב,
וואָרעם דו אַליין ידע [זען
"ידע" דניאל 52:9; ישעיהו 3:35] דאָס לֵב פוּן די בני האדם; 13 כדי זיי
זאָלן ירא האָבּן פאַר דיר, צו הלך אין דײַנע
דרכים כּל הימים וואָס זיי חיים אויף האדמה,
וואָס דו האָסט נתן [זען
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אבוֹתֵינוּ. 23 אוּן אויך צו דעם נכרי
וואָס איז נישט פוּן דײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] ישראל, אַז ער
[זען גלט' 3:2] וועט בוא [זען
"בוא" בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2;
זכריה 9:9] פוּן ארץ רחוקה
פוּן וועגן דײַן שֵם הגדול, אוּן דײַן יָד החזקה,
אוּן דײַן זרוֹעַ [זען ישעיהו
1:35 משיח זְרוֹעַ ה'] נטה,
אַז זיי וועלן בוא [זען "בוא"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה
9:9] אוּן וועלן פלל אַקעגן
דעם דאָזיקן בּית, 33 זאָלסט דו שמע פוּן שָמַיִם,
פוּן דעם מכון פוּן דײַן ישב, אוּן זאָלסט עשׂה
אלץ אום וואָס דער נכרי וועט קרא צו דיר; כדי
כּל עַמֵּי הָאָרֶץ זאָלן ידע דײַן שֵם, אוּן
ירא האָבּן פאַר דיר, אַזוי ווי דײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר
מארץ חיים מפשע עמי] ישראל,
אוּן ידע אַז דײַן שֵם ווערט קרא אויף דעם דאָזיקן
בּית וואָס איך האָבּ בנה [זען "בנה" דניאל 52:9]. 43 אַז דײַן עם [זען
"עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] וועט יצא אויף מלחמה אַקעגן זײַנע
אויבים, אויף דעם דֶּרֶךְ וואָס דו וועסט זיי
שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3], אוּן זיי וועלן פלל צו דיר אַקעגן
דער דאָזיקער עִיר וואָס דו האָסט זי בחר, אוּן
דעם בּית וואָס איך האָבּ בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] צו דײַן שֵם, 53 זאָלסטו שמע פוּן שָמַיִם
זייער תפילה אוּן זייער תחנה, אוּן עשׂה זייער
משפט. 63 אַז זיי וועלן חטא צו דיר--וואָרעם אֵין
אָדָם אשר לֹא יחטא--אוּן דו וועסט אנף אויף
זיי, אוּן זיי נתן פאַרן אויב, אוּן זייערע
שׁוֹבֵים וועלן זיי שבה אין אַן ארץ רחוקה
אוֹ קרובה, 73 אוּן זיי וועלן זיך שוב צום לֵב
אין דעם אֶרֶץ וואָס זיי זײַנען געוואָרן שבה
אַהין, אוּן זיי וועלן תשובה טאָן אוּן וועלן
חנן צו דיר אין אֶרֶץ פוּן זייער שְבִי, אַזוי
צו אמר; מיר האָבּן חטא, מיר האָבּן עוה, מיר
האָבּן רשע; 83 אוּן זיי וועלן זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] צו דיר מיט זייער כל לב, אוּן מיט
זייער כל נפש [זען "נפש" פוּן
משיח ישעיהו 01:35], אין דעם
אֶרֶץ פוּן זייער שְבִי וווהין מע האָט זיי
שבה, אוּן זיי וועלן פלל אַקעגן זייער אֶרֶץ,
וואָס דו האָסט נתן [זען
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אבותיהם, אוּן דער עִיר וואָס דו האָסט
בחר, אוּן אַקעגן דעם בּית וואָס איך האָבּ
בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] צו דײַן שֵם, 93 זאָלסט דו שמע פוּן
שָמַיִם, פוּן דעם מכון פוּן דײַן ישב, זייער
תפילה אוּן זייערע תחנה, אוּן עשׂה זייער משפט;
אוּן זאָלסט סלח דײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] וואָס זיי האָבּן
צו דיר חטא. 04 אַצונד, אֱלֹקַי, זאָלן, נא, דײַנע
אויגן זײַן פתח, אוּן דײַנע אוזנים קשוב צו
דער תפילה פוּן דעם מקוֹם הזה. 14 אוּן אַצונד,
קוּם! [זען במדבר 71:42; הושע
2:6] ה' אלוקים, צו דײַן נוֹחַ,
דו אוּן דער אָרון פוּן דײַן עֹז; דײַנע כֹּהנים,
ה' אלוקים, זאָלן זיך לבש מיט תשוּעָה, אוּן
דײַנע פרוּמע [חסידים] זאָלן זיך שׂמח מיט טוֹב.
24 ה' אלוקים, שוב נישט דעם פנים פוּן דײַן משיח
[זען דניאל 62:9], זכר די חסדים פוּן דײַן עֶבֶד [זען ישעיה 31:25; 11:35;
https://www.youtube.com/watch?v=7pZLI4aO784
https://www.youtube.com/watch?v=tVJrj-9h57g
https://www.youtube.com/watch?v=1crRDvVL5eY
https://www.youtube.com/watch?v=XDA-_oRKQbA
https://www.youtube.com/watch?v=SHkHBbdSxp4
https://www.youtube.com/watch?v=-xLdH3YIECE
https://www.youtube.com/watch?v=YXQEDiEhRb4
https://www.youtube.com/watch?v=-BMxhCc50Hc
https://www.youtube.com/watch?v=pO-RK4B0tjM
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
] דודן.
דברי
ב7
1 אוּן
ווי שלֹמֹה האָט כלה דאווענינג, אַזוי האָט
ירד אֵש פוּן שָמַיִם, אוּן האָט אכל דאָס עוֹלָה
אוּן די זבחים, אוּן די כּבוֹד ה' האָט מלא דאָס
בּית. 2 אוּן די כֹּהנים האָבּן נישט יכל בוא
אין בּית ה', ווײַל די כּבוֹד ה' האָט מלא דאָס
בּית ה'. 3 אוּן כל בני ישראל האָבּן ראה ווי
דאָס אֵש האָט ירד, אוּן די כּבוֹד ה' איז געווען
איבּערן בּית, אוּן זיי האָבּן כרע מיטן פנים
ארצה אויף דער רצפה, אוּן זיי האָבּן זיך שחה,
אוּן האָבּן ידה ה': וואָרעם ער איז טוֹב, כי
לעולם חסדו. 4 אוּן דער מלך אוּן דאָס כּל הָעָם
האָבּן זבח זבח פאַר ה'. 5 אוּן דער מלך שלֹמֹה
האָט זבח אַ זבח פוּן 000,22 בָּקָר, אוּן 000,021
צֹאן. אַזוי האָט דער מלך אוּן דאָס כּל הָעָם
חנך דאָס בּית האלוקים. 6 אוּן די כֹּהנים זײַנען
עמד זייערע משמרות, אוּן די לוִיִים מיט כלֵי-שיר
פוּן ה', וואָס דוד המלך האָט עשׂה צו ידה צו
ה', ווײַל לעוֹלָם איז זײַן חֶסֶד, מיט הלל פוּן
דודן, דורך זייער יָד; אוּן די כֹּהנים האָבּן
חצצר [חצר] אַקעגן זיי; אוּן כל ישראל זײַנען
עמד. 7 אוּן שלֹמֹה האָט הקדש [קדש, זען הדרך המשיחיסטים 01:01] דעם תוֹך פוּן חָצֵר וואָס פאַר
בּית ה'; ווײַל ער האָט דאָרטן עשׂה די עוֹלָה
אוּן דאָס חֵלֶב פוּן די זבחי שלמים; וואָרעם
דער מזבח הנחשת וואָס שלֹמֹה האָט עשׂה, האָט
נישט יכל כול די עוֹלָה אוּן די מנחה, אוּן
דאָס חֵלֶב. 8 אוּן שלֹמֹה האָט עשׂה דעם חג
[סכות] אין יענער צײַט 7 טעג, אוּן כּל ישראל
מיט אים, אַ קהל גדול מאֹד מִלְּבוֹא חמת בּיז
דעם נחל פוּן מִצרַיִם. 9 אוּן אויפן יוֹם שמיני
האָבּן זיי עשׂה עצרת [זען
ויקרא 63:32], חנוכת המזבח
7 טעג; האָבּן זיי עשׂה חג [סכות] 7 טעג. 01 אוּן
אויפן 32טן יוֹם אין 7טן חוֹדש האָט ער שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] הָעָם צו זייערע אוהלים שׂמחים
אוּן מיט אַ טוב לֵב איבּער דעם טוֹבה וואָס
ה' האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] צו
דודן, אוּן צו שלמהן, אוּן צו זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר
מארץ חיים מפשע עמי] ישראל.
11 אַזוי האָט שלֹמֹה כלה [זען יוחנן 03:91] דאָס
בּית ה', אוּן דאָס בּית המלך; אוּן אַלע וואָס
איז בוא [זען "בוא," בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו לב שלמהן צו עשׂה אין בּית ה',
און אין זײַן בּית, האָט ער צלח [זען "צלח" ישעיה 01:35] . 21 אוּן ה' האָט זיך באַוויזן צו שלמהן
בּײַ לָיְלָה, אוּן האָט צו אים אמר: איך האָבּ
שמע [זען "שמע" בראשית 81:22;
ישעיהו 51:25; דברים 51:81] דײַן
תפילה [זען
https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
] אוּן איך
האָבּ בחר [
https://www.youtube.com/watch?v=SRMoLfQaSdg
https://www.youtube.com/watch?v=ICp_g4tIBZk
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=24p95vn8gJI
https://www.youtube.com/watch?v=67D63nSVGyI
https://www.youtube.com/watch?v=PxQnTcDJQGE
], דעם מקוֹם
הזה פאַר מיר [זען קור"א
02-91:6
https://www.youtube.com/watch?v=tcRMDCHVY88
https://www.youtube.com/watch?v=SRItY9vBKTA
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=pKtEjsq37CU
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
], פאַר אַ
בּית זבח [זען https://www.youtube.com/watch?v=ahOFdGMhOkQ
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
]. 31 אַז
איך וועל עצר דעם שָמַיִם, אוּן עס וועט נישט
זײַן קיין מָטָר, אָדער אַז איך וועל צוה דעם
חגב צו אכל הָאָרֶץ, אָדער אויב איך וועל שלח
[זען "שלח" מלאכי 1:3;
https://www.youtube.com/watch?v=uzcRnsVJYy4
] אַ דֶּבֶר
צווישן מײַן עם [זען "עמי"
ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], 41 אוּן עַמִּי וואָס מײַן שֵם
ווערט קרא אויף אים [זען
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
], וועט ווערן
כנע, אוּן זיי וועלן פלל [זען https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=W2FaqDY4YWE
https://www.youtube.com/watch?v=1OADIcWjU2E
https://www.youtube.com/watch?v=q0EpYluKkqU
] אוּן בקש
פאַר מיר, אוּן וועלן זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] פוּן זייערע דרכים הרעים [זען
https://www.youtube.com/watch?v=0IJf_XzsAf0
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=kt2KKK-0MNQ
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=GWEU9s-1Yio
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=HFpJiDqDL2M
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
https://www.youtube.com/watch?v=sKJfXIyq77g
https://www.youtube.com/watch?v=BuNxczEq8BQ
https://www.youtube.com/watch?v=IyycWyLtcbE
https://www.youtube.com/watch?v=HVyCvTdk6JU
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=FrHr7XuDBSM
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
http://www.afii.org/add.htm
שמע, ישראל:
אדוני אלוקינו, אדוני אחד [זען דברים 3:91; זען
משכן אחד און מֻרכָּב אחדות, קאמפלעקס אחדות,
זען שמות 6:62 משכן אחד און זען איש און אשה אחד,
בראשית 42:2 קאמפלעקס אחדות, זען ספר הזהר ג ב882,
האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן בחד רישא
(דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה ראָשים און
איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח' 62:41; ה' אחד
אין זיין הֲוָיָה אָבער מיט קדושה משולשת,
אלוקים האב און אלוקים זון פון דער אויבערשטער
און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק יומין און
בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען קדושה משולשת
פון ה' איז אשכול אחד אָבער מער ווי איין ענבים;
אשכול ענבים אחד; זען החוט המשולש, איין שטריק,
אָבער דריי שנורן, קהלת 21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24;
זען ווידער בראשית 42:2, דעריבער עזב אן איש אביו
און אמו, און זאל דבק צו זיין אשה, און זיי (2)
ווערן בשר אחד (1), איין בשר, זע אחד דאָ, דברים
4:6, זען ווידער ספר הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח
בתלת רישין וכלילן בחד רישא (דאס עתיקא איז
געפונען מיט שלושה ראָשים און איז כולל זיין
אין ראָש אחד), בר אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן
1, דניאל 41-31:7, זען "פלחין" און "יפלחון" אין דניאל
21:3 און דניאל 41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים
עס איז אמת אַז מיר זען די אלוהוּת פון משיח,
וואס איז נישט קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט
יפלחון אלילים אָבער אַלע פֿעלקער כולל אידן
וועלן יפלחון (טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת)
צו די בר אנש משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב
און רש"י וואס אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז
משיח, רש"י זאגט "הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח
http://www.afii.org/tevilah.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
[ http://www.afii.org/OJB.pdf
, וועל איך שמע פוּן שָמַיִם,
אוּן וועל סלח [זען https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
] זייער
חַטָּאת [זען https://www.youtube.com/watch?v=ugNFJk0-ub8 ], אוּן וועל
רפא [זען "רפא" ישעיה 5:35;
https://www.youtube.com/watch?v=7pZLI4aO784
http://www.afii.org/ojbible/0700.pdf
נישט
"תּהֵא מִיתָתִי כַּפָּרָה עַל כּל עַוֹנוֹתָי"
(סנהדרין פרק ו,ב)
t’hei mot
haMoshiach kaporah al kol avonotai!
https://www.youtube.com/watch?v=nWepUEbPCb4
זען ישעיהו
8:35, "כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי"
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
http://www.afii.org/add.htm
You might
read the entire Bible as a RANSOM NOTE. What God requires: "it is the BLOOD
that maketh an atonement for the soul." We're talking about a RANSOM (redeeming
or buying back someone from captivity). God required a LAMB. Without the blood
of the LAMB, nobody could get out of Egyptian captivity. The Children of Israel
had to be RANSOMED out of slavery. It was the BLOOD of the LAMB that got them
out! Haven't you ever been to a Passover? Don't you know what we're talking
about? And did you know that the Bible speaks about ANOTHER LAMB in Isaiah
chapter 53, that HE was led to the "slaughter," this OTHER Lamb! And it says
that God will see the travail, the trouble, the sorrow, the suffering of HIS
soul and that GOD would be SATISFIED. The RANSOMER is satisfied! The RANSOM
is paid! Now let's make this personal. Let's say you've been buried alive
in some kind of casket. And they put a straw down to you so you can breathe
through the straw. And the RANSOM NOTE goes out. Now you're not going to say
in that terrible condition, "O I hope that no one pays the ransom. Besides,
it's really okay down here. I don't mind being buried alive. True, it's a
little dark down here in this casket. It's a little bit hot. I can't breathe
too well. But I don't want to see anyone bothered with a RANSOM NOTE. The
Charles Lindbergh RANSOM NOTE in March 1932 regarding his baby was SO traumatic
to Charles Lindbergh after he flew across the Atlantic. I don't want to put
anyone through what he went through with a RANSOM NOTE!" NO!!!!!!!!! You wouldn't
say that! You would say, "Please! Please! The RANSOM has to be PAID!" Well,
what does it say in Isaiah 53? It says God will see the travail and the sorrow
and the trouble and the suffering of Messiah's soul and be SATISFIED! God
will see the suffering of HIS soul! This LAMB led to the slaughter, it is
HIS soul that will pay the RANSOM for "many." Do YOU want to be part of that
"many"? ] זייער אֶרֶץ [זען
https://www.youtube.com/watch?v=1DGhhA4eqCY
]. 51 אַצונד
וועלן מײַנע אויגן זײַן פתח, אוּן מײַנע אוזנים
קשב, צו דער תפילה פוּן דעם דאָזיקן מקום. 61
אוּן אַצונד האָבּ איך בחר אוּן האָבּ הקדש
[קדש, זען הדרך המשיחיסטים 01:01] דאָס דאָזיקע
בּית, אַז מײַן שֵם זאָל דאָרטן זײַן עַד עוֹלָם,
אוּן מײַנע אויגן אוּן מײַן לֵב וועלן דאָרטן
זײַן כּל הימים. 71 אוּן דו, אויב דו וועסט הלך
פאַר מיר, אַזוי ווי אָבִיךָ דוד איז הלך, צו
עשׂה אַזוי ווי אַלע וואָס איך האָבּ דיר צוה,
אוּן מײַנע חוּקים אוּן מײַנע משפטים [זען https://www.youtube.com/watch?v=J6WmN4tvsSY
https://www.youtube.com/watch?v=Iwb4qipU6DA
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
https://www.youtube.com/watch?v=vVV6Dli63B4
https://www.youtube.com/watch?v=FycaN5PmAbM
https://www.youtube.com/watch?v=0NNBU0TaOZE
https://www.youtube.com/watch?v=fld5qXehyGU
] וועסטו
זײַן שומר איבּער, 81 וועל איך קום דעם כִּסֵּא
פוּן דײַן מלכות [זען https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=pO-RK4B0tjM
], אַזוי
ווי איך האָבּ כרת [זען "כרת"
דניאל 62:9] אַ ברית מיט אָבִיךָ
דודן [זען https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
https://www.youtube.com/watch?v=-xLdH3YIECE
https://www.youtube.com/watch?v=-BMxhCc50Hc
https://www.youtube.com/watch?v=VUfUangOdC0
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
], אַזוי
צו אמר: עס וועט דיר נישט כרת ווערן אַן איש
וואָס משל אין ישראל [זען
https://www.youtube.com/watch?v=kxmXzUvlJWE
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=m8lg-vE_5oY
https://www.youtube.com/watch?v=ADP4hl_B0wc
https://www.youtube.com/watch?v=Xgi3Flz0m18
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=eIG2N8ubvl4
https://www.youtube.com/watch?v=dumTvRdNbEc
https://www.youtube.com/watch?v=1crRDvVL5eY
https://www.youtube.com/watch?v=VdUMqFZbn_0
]. 91 אויב
אָבּער איר וועט זיך שוב, אוּן איר וועט עזב
[זען תהלים (61)71-(1)2:22] מײַנע חוקות אוּן מײַנע מצוות
וואָס איך האָבּ נתן פאַר אײַך, אוּן איר וועט
הלך אוּן וועט עבד אלוקים אחרים [זען
https://www.youtube.com/watch?v=pO-RK4B0tjM
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
], אוּן וועט
זיך שחה צו זיי, 02 וועל איך זיי נתש [זען https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
] פוּן מײַן
אדמה וואָס איך האָבּ זיי נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אוּן דאָס דאָזיקע בּית וואָס
איך האָבּ הקדש [קדש, זען
הדרך המשיחיסטים 01:01] צו
מײַן שֵם, וועל איך שלך פוּן מײַן פנים, אוּן
איך וועל עס נתן פאַר אַ משל אוּן פאַר אַ שנינה
צווישן כּל העמים. 12 אוּן דאָס דאָזיקע בּית
וואָס איז געווען עליון, וועט כל וואָס עבר
אים פאַרבײַ זיך שמם; אוּן אַז ער וועט אמר:
לָמָּה האָט ה' אַזוי עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] צו דעם דאָזיקן אֶרֶץ, אוּן צו
דעם דאָזיקן בּית [זען https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
]? 22 וועט
מען אמר: דערפאַר וואָס זיי האָבּן עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] ה' אלוקי אבותיהם, וואָס האָט זיי
יצא [זען "יצא" ישעיהו 01-1:11;
מיכה 1:5] פוּן אֶרֶץ מִצרַיִם,
אוּן זיי האָבּן זיך חזק אָן אלוקים אחרים
[זען https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
], אוּן זיך
שחה צו זיי אוּן זיי עָבַד; דעריבער האָט ער
געבּראַכט אויף זיי כּל הָרָעָה הזֹאת [זען https://www.youtube.com/watch?v=xzfGrdUPzRs
https://www.youtube.com/watch?v=cordMv5H68I
https://www.youtube.com/watch?v=1DGhhA4eqCY
https://www.youtube.com/watch?v=oZ8wl8icPPs
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=OWd15NHmEaU
https://www.youtube.com/watch?v=hJTfEBnsVOU
].
דברי
ב8
1 אוּן
עס איז געווען צום קץ פוּן 02 שָנָה וואָס שלֹמֹה
האָט בנה [זען "בנה" דניאל
52:9] דאָס בּית ה', אוּן זײַן
בּית, 2 אוּן די ערים וואָס חוּרם האָט נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] שלמהן, זיי האָט שלֹמֹה געהאַט
בנה, אוּן דאָרטן ישב די בני-יִשְראל, 3 איז
שלֹמֹה הלך קיין חַמַת-צוֹבָה, אוּן איז זי
חָזַק. 4 אוּן ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] תַדמוֹר אין דער מדבר, אוּן כּל ערי
המסכנות וואָס ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אין חמת. 5 אוּן ער האָט בנה די בּית-חוֹרוֹן
העליון אוּן די בּית-חוֹרוֹן התחתון, ערי מצור
מיט חומות, דְּלָתַיִם, אוּן בָּרִיחַ; 6 אוּן
בעֲלָת, אוּן כּל ערי המסכנות וואָס שלֹמֹה
האָט געהאַט, אוּן כל ערי הרכב, אוּן ערי הפּרשים,
אוּן כּל חשק שלֹמֹה האָט חשק צו בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אין ירושָלַיִם, אוּן אויפן לבָנוֹן,
אוּן אין כּל אֶרֶץ פוּן זײַן ממשלה. 7 דאָס
כּל הָעָם וואָס איז יתר פוּן דעם חִתי, אוּן
דעם אֶמוֹרי, אוּן דעם פרִזי, אוּן דעם חוִי,
אוּן דעם יבוסי, וואָס זיי זײַנען נישט פוּן
ישראל 8 פוּן זייערע בָנִים וואָס זײַנען יתר
נאָך זיי אין אֶרֶץ, וואָס די בני-יִשְראל האָבּן
זיי נישט כלה, זיי האָט שלֹמֹה עלה פאַר מס
בּיז אויף היום הזה. 9 אָבּער פוּן די בני-יִשְראל
האָט שלֹמֹה נישט נתן פאַר עבדים פאַר זײַן
מְלָאכָה; אָבּער זיי זײַנען געווען די אנשי
מלחמה, אוּן זײַנע שׂרי שָלִיש, אוּן די שׂרים
איבּער זײַנע מרכּבות אוּן זײַנע פּרשים. 01
אוּן דאָס זײַנען געווען די שׂרי הנצבים וואָס
דער מלך שלֹמֹה האָט געהאַט: 052 וואָס האָבּן
רדה איבּער הָעָם. 11 אוּן בּת פַרעֹה האָט שלֹמֹה
עלה פוּן עִיר דוד אין דעם בּית וואָס ער האָט
פאַר איר בנה [זען "בנה" דניאל
52:9], וואָרעם ער האָט אמר:
מײַנע אִשָּה זאָל נישט ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין דעם בּית דוד מלך ישראל, וואָרעם
די ערטער זײַנען קֹדֶש [זען
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
http://www.afii.org/digitalibrary/0878084215.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=UUxERaScips
https://www.youtube.com/watch?v=qCVGaoEjLOs
], ווײַל צו זיי איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] דער אָרון
ה'. 21 דעמאָלט האָט שלֹמֹה עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] עוֹלָה צו ה' אויף דעם מזבח ה' [זען https://www.youtube.com/watch?v=rgdehAR7j9g
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
] וואָס
ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל
52:9] פאַר דעם אוּלָם, 31 אַזוי
ווי מע דאַרף צו עלה טאָגטעגלעך לויט דעם מצוות
משהן, אין די שבתות, אוּן אום רֹאש-חוֹדש, אוּן
אין די מועדות, 3 מאָל אין שָנָה, אין דעם הג
מַצּוֹת [זען
https://www.youtube.com/watch?v=T_dvhevZE5k
http://www.afii.org/CALENDAR.OF.YOUR.SALVATION.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=UfAI5dj0p3g
], אוּן אין
דעם חג שבועות [זען https://www.youtube.com/watch?v=9rxgBt9r5SQ
https://www.youtube.com/watch?v=67D63nSVGyI
], אוּן אין
דעם חג סוכות. 41 אוּן ער האָט עמד, לויט דעם
משפט פוּן אָבִיו דודן, די מחלקות פוּן די כֹּהנים
אויף זייער עֲבֹדָה, אוּן די לוִיִים אויף
זייערע משמרות, אויף צו הלל אוּן צו שרת לעבּן
די כֹּהנים, לויט דעם טאָגטעגלעכן דבר; אוּן
די שוערים לויט זייערע מחלקות בּײַ שער ושער,
וואָרעם אַזוי איז געווען דער מצוות דוד דעם
אִיש האלוקים. 51 אוּן מע האָט זיך נישט סור
פוּן דעם מצוות המלך צו די כֹּהנים אוּן די
לוִיִים וועגן כל דבר, אוּן וועגן די אֹצרות.
61 אַזוי איז כון כל מלאכה פון שלֹמֹה פוּן דעם
יוֹם מוּסָד בית ה', אוּן עד כלה שלם דאָס בּית
ה'. 71 דעמאָלט איז שלֹמֹה הלך קיין עֶציוֹן-גֶבֶר
אוּן קיין אֵילוֹת אויפן שׂפה ים אין אֶרֶץ
אֶדוֹם. 81 אוּן חוּרם האָט אים שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] דורך דער יָד פוּן זײַנע עבדים אֳנִיּוֹת,
אוּן עבדים וואָס ידע דעם ים, אוּן זיי זײַנען
בוא [זען "בוא," בראשית 01:94;
ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] מיט עבדי שלֹמֹה קיין אוֹפיר, אוּן
האָבּן לקח פוּן דאָרטן 054 כּכּרים זָהָב, אוּן
געבּראַכט צום מלך שלֹמֹה.
דברי
ב9
1 אוּן
די מלכה פוּן שבא האָט שמע [זען "שמע" ישעיהו 21:35-51:25] די שֵמַע פוּן שלמהן, אוּן זי איז
בוא [זען "בוא," בראשית 01:94;
ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו נסה שלמהן מיט חידות [חידה], קיין
ירושָלַיִם, מיט חיל כבד מאֹד, אוּן גְמַלִּים
נשׂא מיט בשׂם אוּן זָהָב לרָוב, אוּן אֶבֶן
יקרה. אוּן זי איז בוא צו שלמהן, אוּן האָט דבר
צו אים וועגן אַלע וואָס איז געווען בּײַ איר
אין לֵב. 2 אוּן שלֹמֹה האָט איר נגד אַלע אירע
דברים, אוּן נישט געווען אַ דבר עלם פוּן שלמהן,
וואָס ער זאָל איר נישט נגד. 3 אוּן די מלכה
פוּן שבא האָט ראה די חכמה פוּן שלמהן [זען משלי 22:8; בן דוד איז חכמה ה',
משלי 4:03;
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
], אוּן דאָס
בּית וואָס ער האָט בנה [זען
"בנה" דניאל 52:9], 4 אוּן דאָס
מאכל פוּן זײַן שולחן, אוּן דאָס מושב פוּן
זײַנע עבדים, אוּן דאָס עמד פוּן זײַנע משָרתים
מיט זייערע מלבושים, אוּן זײַנע משקים [משקה]
מיט זייערע מלבושים, אוּן זײַן עליית וואָס
ער פלעגט עלה צו בּית ה', אוּן אין איר איז מער
נישט היה קיין רוּחַ. 5 אוּן זי האָט אמר צום
מלך: אמת איז דער דבר וואָס איך האָבּ שמע [זען "שמע" ישעיהו 21:35-51:25] אין מײַן אֶרֶץ וועגן דײַנע דברים
אוּן וועגן דײַן חכמה. 6 אוּן איך האָבּ נישט
אמן [זען "אמן" בראשית 6:51] זייערע דברים, בּיז איך בין בוא
[זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו
6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אוּן
מײַנע אויגן האָבּן ראה; אוּן הנה מיר איז צו
מאָל אַ חצי נישט נגד געוואָרן פוּן דײַן מרבי
חכמה; דו יסף על די שמוּעָה [זען "שמוּעָה" ישעיהו 1:35] וואָס איך האָבּ שמע [זען "שמע" ישעיהו 21:35-51:25]. 7 אשרי דײַנע אנשים, אוּן אשרי
די דאָזיקע עבדים דײַנע וואָס עמד פאַר דיר
תמיד, אוּן שמע דײַן חכמה. 8 ברך ה' אֱלֹקֶיךָ
וואָס ער האָט דיך חפץ דיך צו נתן אויף זײַן
כִּסֵּא פאַר אַ מלך פוּן ה' אֱלֹקֶיךָ. ווײַל
אלוקיךָ האָט אהב ישראל, כדי אים צו עמד לעוֹלָם,
דעריבער האָט ער דיך נתן פאַר אַ מלך איבּער
זיי, צו עשׂה משפט אוּן צדקה. 9 אוּן זי האָט
נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9;
חגי 9-7:2] דעם מלך 021 כּכּר
זָהָב, אוּן בשׂם לרֹב מאֹד, אוּן אבן יקרה;
אוּן קיין מאָל איז נישט געווען אַזעלכע בשׂם
ווי יענע וואָס די מלכה פוּן שבא האָט נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] שלֹמֹה המלך. 01 אוּן אויך די עבדים
פוּן חורָמען, אוּן די עבדים פוּן שלמהן, וואָס
האָבּן געבּראַכט זָהָב פוּן אוֹפיר, האָבּן
געבּראַכט עצי אלגוּמים [זען "עצי אלגוּמים"
https://www.youtube.com/watch?v=2QOZ7xoauvE
https://www.youtube.com/watch?v=24p95vn8gJI
] אוּן אבן
יקרה. 11 אוּן דער מלך האָט עשׂה פוּן דעם עצי
האלגוּמים מסלה פאַר דעם בּית ה', אוּן פאַר
דעם בּית המלך, אוּן כינורות אוּן נבלים פאַר
די שיר; אוּן אַזוי-וואָס איז נישט ראה געוואָרן
פריער אין אֶרֶץ יהודה. 21 אוּן שלֹמֹה המלך
האָט נתן [זען ישעיהו 41:7;
9:35; 5:9; חגי 9-7:2] דער מלכה
פוּן שבא אַלע אירע חפץ וואָס זי האָט שאל,
מער פון וואָס זי האָט געבּראַכט דעם מלך. אוּן
זי האָט זיך הפך [זען מתי
3:81; https://www.youtube.com/watch?v=24p95vn8gJI
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
], אוּן איז
הלך צו איר אֶרֶץ, זי מיט אירע עבדים. 31 אוּן
די משקל פוּן דעם זָהָב וואָס איז בוא צו שלמהן
אין שָנָה אחד, איז געווען 666 כּכּרים זָהָב,
41 אַחוץ וואָס די אנשי תורים אוּן די סָוחרים
[סחר] האָבּן געבּראַכט; אוּן כּל מלכים פוּן
אַראַביע, אוּן די פחות הארץ האָבּן שלמהן
געבּראַכט זָהָב אוּן כֶּסֶף. 51 אוּן שלֹמֹה
המלך האָט עשׂה 002 צנה זהב שחט; 006 זָהָב שחט
איז עלה צנה האחד. 61 אוּן 003 מגן זָהָב שחט; 003
זהב איז עלה אויף מָגֵן האחד. אוּן דער מלך
האָט זיי נתן אין דעם בּית יער הלבנון. 71 אוּן
דער מלך האָט עשׂה אַ כִּסֵּא שֵן גדול [זען התג' 51-11:02, און איך האָבּ
געזען
אַ
גרויסן
ווייסן
כִּסא-הכבוד,
און
דעם,
וואָס
איז
אויף
אים
געזעסן,
פוּן
וועמעס
פָּנים
די
ערד
און
דער
שָמַיִם
זענען
אַנטרוּנען
געוואָרן;
און
עס
איז
פאַר
זיי
נישט
געפוּנען
געוואָרן
קיין
פּלאַץ.
און
איך
האָבּ
געזען
די
טויטע,
די
קטנים
און
די
גדולים,
שטיין
פאַר
דעם
כִּסא-הכבוד;
און
ספָרים
זענען
געעפנט
געוואָרן.
און
אַן
אַנדער
סֵפר
איז
געעפנט
געוואָרן,
וואָס
איז
דאָס
סֶפֶר-הַחַייִם.
און
די
טויטע
זענען
געמִשפּט
געוואָרן
אויף
דעם
סמַך
פוּן
דעם,
וואָס
איז
געווען
געשריבּן
אין
די
ספָרים,
לויט
זייערע
מַעשׂים.
און
דער
יַם
האָט
אַרויסגעגעבּן
די
טויטע,
וואָס
זענען
געווען
אין
אים;
און
דער
טויט
און
דער
שאוֹל-תַּחתִּיה
האָבּן
אַרויסגעגעבּן
די
טויטע,
וואָס
זענען
געווען
אין
זיי.
און
יעדער
איז
געמִשפּט
געוואָרן
לויט
זיינע
מַעשׂים.
און דער
טויט
און
דער
שאוֹל-תַּחתּיח
זענען
אַריינגעוואָרפן
געוואָרן
אין
דעם
אֲגָּם
פוּן
אֵש (דניאל
2:21; ישעיהו 42:66). דאָס איז המוֶּת השני, דער אֲגָּם
פוּן
אֵש.
51 און
אויבּ
עמיצער
איז
נישט
געפוּנען
געוואָרן
פאַרשריבּן
אין
דעם
סֶפֶר-הַחַייִם,
איז
ער
אַרײַנגעוואָרפן
געוואָרן
אין
דעם
אֲגָּם
פוּן
אֵש, דניאל
2:21; ישעיהו 42:66;
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
[זען
https://www.youtube.com/watch?v=0IJf_XzsAf0
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=kt2KKK-0MNQ
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=GWEU9s-1Yio
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=HFpJiDqDL2M
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
https://www.youtube.com/watch?v=sKJfXIyq77g
https://www.youtube.com/watch?v=BuNxczEq8BQ
https://www.youtube.com/watch?v=IyycWyLtcbE
https://www.youtube.com/watch?v=HVyCvTdk6JU
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=FrHr7XuDBSM
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
http://www.afii.org/add.htm
שמע, ישראל:
אדוני אלוקינו, אדוני אחד [זען דברים 3:91; זען
משכן אחד און מֻרכָּב אחדות, קאמפלעקס אחדות,
זען שמות 6:62 משכן אחד און זען איש און אשה אחד,
בראשית 42:2 קאמפלעקס אחדות, זען ספר הזהר ג ב882,
האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן בחד רישא
(דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה ראָשים און
איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח' 62:41; ה' אחד
אין זיין הֲוָיָה אָבער מיט קדושה משולשת,
אלוקים האב און אלוקים זון פון דער אויבערשטער
און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק יומין און
בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען קדושה משולשת
פון ה' איז אשכול אחד אָבער מער ווי איין ענבים;
אשכול ענבים אחד; זען החוט המשולש, איין שטריק,
אָבער דריי שנורן, קהלת 21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24;
זען ווידער בראשית 42:2, דעריבער עזב אן איש אביו
און אמו, און זאל דבק צו זיין אשה, און זיי (2)
ווערן בשר אחד (1), איין בשר, זע אחד דאָ, דברים
4:6, זען ווידער ספר הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח
בתלת רישין וכלילן בחד רישא (דאס עתיקא איז
געפונען מיט שלושה ראָשים און איז כולל זיין
אין ראָש אחד), בר אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן
1, דניאל 41-31:7, זען "פלחין" און "יפלחון" אין דניאל
21:3 און דניאל 41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים
עס איז אמת אַז מיר זען די אלוהוּת פון משיח,
וואס איז נישט קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט
יפלחון אלילים אָבער אַלע פֿעלקער כולל אידן
וועלן יפלחון (טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת)
צו די בר אנש משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב
און רש"י וואס אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז
משיח, רש"י זאגט "הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח
http://www.afii.org/tevilah.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
[http://www.afii.org/OJB.pdf
, אוּן האָט אים צפה מיט זָהָב
טהור. 81 אוּן 6 מעלה זײַנען געווען צום כִּסֵּא,
אוּן אַ כבש זהב, אחז צום כִּסֵּא; אוּן ידות
[יד] זײַנען געווען אויף ביידע זײַטן פוּן דעם
מקוֹם השבת, אוּן 2 אריות זײַנען עמד בּײַ די
ידות [יד]. 91 אוּן 21 אריות זײַנען דאָרטן עמד,
די 6 מעלות, פוּן דער זײַט אוּן פוּן דער אַנדער
זײַט. אַזוי-וואָס איז נישט עשׂה געוואָרן
אין כל מַמְלָכָה. 02 אוּן כּל כלי משקה פוּן
שלֹמֹה המלך זײַנען געווען פוּן זָהָב, אוּן
כּל כלי בּית יער הלבנון זײַנען געווען פוּן
זָהָב סגוּר; כֶּסֶף האָט זיך אין די יְמֵי
שלמהן חשב [זען בראשית 6:51] פאַר גאָרנישט. 12 וואָרעם דער
מלך האָט געהאַט אֳנִיּוֹת וואָס זײַנען הלך
קיין תַרשיש מיט די עבדים פוּן חורָמען. 1 מאָל
אין 3 שָנָה פלעגן די תַרשיש-אֳניּוֹת בוא [זען "בוא" בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] נשׂא מיט זָהָב אוּן כֶּסֶף, שנהבים,
אוּן קוֹף, אוּן תוּכּיים. 22 אוּן שלֹמֹה המלך
איז געווען גדל פוּן כּל מלכי הָאָרֶץ אין
עוֹשר אוּן חכמה. 32 אוּן כּל מלכי הָאָרֶץ האָבּן
בקש פנים שלֹמֹה, כדי צו שמע זײַן חכמה וואָס
ה' האָט נתן אין זײַן לֵב [זען https://www.youtube.com/watch?v=Sr5vcLaqfhc
]. 42 אוּן
זיי האָבּן געבּראַכט איטלעכער זײַן מנחה,
כלי כסף, אוּן כלי זהב, אוּן שׂלמה, נשק, אוּן
בשׂם, סוּסים אוּן פרדים, שָנה בשָנה. 52 אוּן
שלֹמֹה האָט געהאַט 000,4 שטאַלן סוּסים אוּן
מרכּבות, אוּן 000,21 פּרשים, אוּן ער האָט זיי
נוח אין די ערי הרכב, אוּן בּײַם מלך אין ירושָלַיִם.
62 אוּן ער האָט משל כּל מלכים [זען התג' 41:71; 61:91],
פוּן דעם נָהָר אוּן ביזן אֶרֶץ פלִשתים, אוּן
בּיז דעם גְּבוּל מִצרַיִם. 72 אוּן דער מלך
האָט עשׂה כֶּסֶף אין ירושָלַיִם אַזוי ווי
די אבנים, אוּן ארז האָט ער נתן אַזוי ווי די
שִקמה וואָס אין דער שְפֵלָה לרֹב. 82 אוּן סוּסים
האָט מען יצא שלמהן פוּן מִצרַיִם אוּן פוּן
כּל הארצוֹת. 92 אוּן די שאר דִּברֵי שלמהן,
די ראשונים אַזוי ווי די אחרונים, זיי זײַנען
שוין כתב אין די דברי נתן דעם נביא, אוּן אין
דער נבוּאה פוּן אַחיָה השילוני, אוּן אין
דער חֲזוֹן פוּן יֶעדוֹ דעם חֹזֶר וועגן יָרָבעָם
בּן נבָטן. 03 אוּן שלֹמֹה האָט מלך אין ירושָלַיִם
איבּער כּל ישראל 04 שָנה. 13 אוּן שלֹמֹה האָט
זיך שכב מיט זײַנע אבות, אוּן מע האָט אים קבר
[זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] אין דער עִיר דוד אָבִי [זען ישעיה 31:25; 11:35;
https://www.youtube.com/watch?v=7pZLI4aO784
https://www.youtube.com/watch?v=tVJrj-9h57g
https://www.youtube.com/watch?v=1crRDvVL5eY
https://www.youtube.com/watch?v=XDA-_oRKQbA
https://www.youtube.com/watch?v=SHkHBbdSxp4
https://www.youtube.com/watch?v=-xLdH3YIECE
https://www.youtube.com/watch?v=YXQEDiEhRb4
https://www.youtube.com/watch?v=-BMxhCc50Hc
https://www.youtube.com/watch?v=pO-RK4B0tjM
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
]; אוּן בְּנוֹ רְחַבעָם איז געוואָרן
מלך אויף זײַן תחת.
דברי
ב01
1 אוּן
רְחַבעָם איז הלך קיין שכֶם, וואָרעם קיין
שכֶם זײַנען בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] כּל ישראל אים צו מאַכן פאַר מלך.
2 אוּן עס איז געווען, אַז יָרָבעָם בּן נבָטן
האָט דאָס שמע [זען "שמע"
ישעיהו 21:35-51:25] וואָרעם
ער איז געווען אין מִצרַיִם, וווהין ער איז
ברח פוּן דעם מלך שלֹמֹה, האָט זיך יָרָבעָם
שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה
7:31] פוּן מִצרַיִם. 3 אוּן
זיי האָבּן שלח [זען "שלח"
מלאכי 1:3] אוּן אים קרא; אוּן
יָרָבעָם אוּן כּל ישראל זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אוּן האָבּן
דבר צו רחַבעָמען, אַזוי צו אמר: 4 אָבִיךָ האָט
קשה געמאַכט אונדזער יאָך [זען מתי 03-82:11, קוּמט צוּ מיר, איר כל, וואָס
האָרעוועט
און
זענט
שווער
באלאסטער,
און
איך
וועל
אייך
געבּן
שבת מְנוּחָה.
נעמט אויף אייך מײַן יאָך, און לערנט פוּן מיר; ווייל איך בּין עַניווֶתדיך און נידעריק
אין
געמיִט,
און
איר
וועט
געפינען
שבת מְנוּחָה
פאַר אייערע נשָמות; https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
], אוּן אַצונד
קָלַל דעם עבֹדה קשה פוּן אביךָ, וואָס ער האָט
נתן אויף אונדז, אוּן מיר וועלן דיר עבד. 5 האָט
ער צו זיי אמר: בוא ווידער צו מיר אין 3 ימים
עוד [זען [ https://www.youtube.com/watch?v=1crRDvVL5eY . אוּן הָעָם איז הלך. 6 האָט דער מלך
רחבעָם זיך יעץ מיט די זקנים [זען זקנים פון עדת בני ישראל, גלט' 9:2
https://www.youtube.com/watch?v=nWepUEbPCb4
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
זען יעקֹב
בן דוד מיט זקנים, מַה"ש 81:12; זען https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
see
http://www.afii.org/OJB.pdf
p.1119
Masores Zekenim
Adat Bnei Yisroel Beis Sheni Judaism Emunah Once For All Time Delivered to
the Kadoshim
https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
זען יהודה
בן דוד מיט זקנים, איר זאָלט נֶאֱבַק פאַר דער (ארטאדאקסיש יידיש) אֶמוּנה,
וואָס
איז
איין
מאָל
פאַר
אַלעמאָל
איבּערגעענטפערט
געוואָרן
צוּ
די
קדוֹשִים
(מסֹרֶת הזקנים פון עדת בני ישראל פון דֶרֶך
ה' פון ארטאדאקסיש יידיש אֶמוּנָה, זען יהודה
3:1; מה"ש 52-02:12;
https://www.youtube.com/watch?v=2Ywoic2QO68
https://www.youtube.com/watch?v=53YA1b05Dm8
https://www.youtube.com/watch?v=K9oyG0AtVvo
https://www.youtube.com/watch?v=UA0RiTZvHJw
https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
http://www.afii.org/digitalibrary/0878084215.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=UUxERaScips
https://www.youtube.com/watch?v=qCVGaoEjLOs
https://www.youtube.com/watch?v=1OADIcWjU2E
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=7-FmFDWKohU
https://www.youtube.com/watch?v=K3mT40GWHMQ
https://www.youtube.com/watch?v=vVV6Dli63B4
https://www.youtube.com/watch?v=MQ_ugyy1504
https://www.youtube.com/watch?v=VPo-cgGftWI
https://www.youtube.com/watch?v=SRMoLfQaSdg
https://www.youtube.com/watch?v=ICp_g4tIBZk
https://www.youtube.com/watch?v=Iwb4qipU6DA
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=7bddGN6ozGA
https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
https://www.youtube.com/watch?v=Ic3-6ZBSYow
[זען https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=kt2KKK-0MNQ
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=GWEU9s-1Yio
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=HFpJiDqDL2M
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
https://www.youtube.com/watch?v=sKJfXIyq77g
https://www.youtube.com/watch?v=BuNxczEq8BQ
https://www.youtube.com/watch?v=IyycWyLtcbE
https://www.youtube.com/watch?v=HVyCvTdk6JU
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=FrHr7XuDBSM
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
http://www.afii.org/add.htm
https://www.afii.org/afii.pdf
זען ספר
הזהר ג ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח'
62:41; ה' אחד אין זיין הֲוָיָה אָבּער מיט קדושה
משולשת, אלוקים האב און אלוקים זון פון דער
אויבערשטער און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק
יומין און בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען
קדושה משולשת פון ה' איז אשכול אחד אָבּער מער
ווי איין ענבים; אשכול ענבים אחד; זען החוט
המשולש, איין שטריק, אָבּער דריי שנורן, קהלת
21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24; זען ווידער בראשית 42:2,
דעריבער עזב אן איש אָבִיו און אמו, און זאל
דבק צו זיין אשה, און זיי (2) ווערן בשר אחד (1),
איין בשר, זע אחד דאָ, דברים 4:6, זען ווידער ספר
הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), בר
אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן 1, דניאל 41-31:7, זען
"פלחין" און "יפלחון" אין דניאל 21:3 און דניאל
41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים עס איז אמת אַז
מיר זען די אלוהוּת פון משיח, וואס איז נישט
קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט יפלחון אלילים
אָבּער אַלע פֿעלקער כולל אידן וועלן יפלחון
(טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת) צו די בר אנש
משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב און רש"י וואס
אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז משיח, רש"י זאגט
"הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח ] וואָס זײַנען
עמד פאַר אָבִיו שלמהן, ווען ער האָט חי, אַזוי
צו אמר: ווי יעץ איר צו שוב ענטפער צו דעם דאָזיקן
עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35,
כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי]? 7 האָבּן זיי צו אים דבר, אַזוי צו אמר:
אויב דו וועסט היה לטוב מיט דעם דאָזיקן עם,
אוּן וועסט זיי רצה, אוּן וועסט דבר [זען "דבר" ישעיהו 41-01:7] צו זיי דברים טובים, וועלן זיי
דיר זײַן עבדים אויף כל הימים. 8 אָבּער ער האָט
עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] די עצה פוּן די זקנים וואָס זיי
האָבּן אים יעץ זקנים [זען
זקנים פון עדת בני ישראל, גלט' 9:2 https://www.youtube.com/watch?v=nWepUEbPCb4
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
זען יעקֹב
בן דוד מיט זקנים, מַה"ש 81:12; זען https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
see
http://www.afii.org/OJB.pdf
p.1119
Masores Zekenim
Adat Bnei Yisroel Beis Sheni Judaism Emunah Once For All Time Delivered to
the Kadoshim
https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
זען יהודה
בן דוד מיט זקנים, איר זאָלט נֶאֱבַק פאַר דער (ארטאדאקסיש יידיש) אֶמוּנה,
וואָס
איז
איין
מאָל
פאַר
אַלעמאָל
איבּערגעענטפערט
געוואָרן
צוּ
די
קדוֹשִים
(מסֹרֶת הזקנים פון עדת בני ישראל פון דֶרֶך
ה' פון ארטאדאקסיש יידיש אֶמוּנָה, זען יהודה
3:1; מה"ש 52-02:12;
https://www.youtube.com/watch?v=2Ywoic2QO68
https://www.youtube.com/watch?v=53YA1b05Dm8
https://www.youtube.com/watch?v=K9oyG0AtVvo
https://www.youtube.com/watch?v=UA0RiTZvHJw
https://www.youtube.com/watch?v=BiAbNXLvg-0
https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
http://www.afii.org/digitalibrary/0878084215.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=UUxERaScips
https://www.youtube.com/watch?v=qCVGaoEjLOs
https://www.youtube.com/watch?v=1OADIcWjU2E
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=7-FmFDWKohU
https://www.youtube.com/watch?v=K3mT40GWHMQ
https://www.youtube.com/watch?v=vVV6Dli63B4
https://www.youtube.com/watch?v=MQ_ugyy1504
https://www.youtube.com/watch?v=VPo-cgGftWI
https://www.youtube.com/watch?v=SRMoLfQaSdg
https://www.youtube.com/watch?v=ICp_g4tIBZk
https://www.youtube.com/watch?v=Iwb4qipU6DA
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=7bddGN6ozGA
https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
https://www.youtube.com/watch?v=Ic3-6ZBSYow
[זען https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=kt2KKK-0MNQ
https://www.youtube.com/watch?v=XPaiPWTzr3Y
https://www.youtube.com/watch?v=7uCp3BvS2MQ
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=GWEU9s-1Yio
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
https://www.youtube.com/watch?v=HFpJiDqDL2M
https://www.youtube.com/watch?v=7JvfPdUaSQE
https://www.youtube.com/watch?v=sKJfXIyq77g
https://www.youtube.com/watch?v=BuNxczEq8BQ
https://www.youtube.com/watch?v=IyycWyLtcbE
https://www.youtube.com/watch?v=HVyCvTdk6JU
https://www.youtube.com/watch?v=C9y4e6uaPvI
https://www.youtube.com/watch?v=msIXCXN3BpQ
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=oclS5Be7HH0
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=FrHr7XuDBSM
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=VBZZ3tSsaJs
http://www.afii.org/add.htm
https://www.afii.org/afii.pdf
זען ספר
הזהר ג ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח'
62:41; ה' אחד אין זיין הֲוָיָה אָבּער מיט קדושה
משולשת, אלוקים האב און אלוקים זון פון דער
אויבערשטער און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק
יומין און בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען
קדושה משולשת פון ה' איז אשכול אחד אָבּער מער
ווי איין ענבים; אשכול ענבים אחד; זען החוט
המשולש, איין שטריק, אָבּער דריי שנורן, קהלת
21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24; זען ווידער בראשית 42:2,
דעריבער עזב אן איש אָבִיו און אמו, און זאל
דבק צו זיין אשה, און זיי (2) ווערן בשר אחד (1),
איין בשר, זע אחד דאָ, דברים 4:6, זען ווידער ספר
הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), בר
אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן 1, דניאל 41-31:7, זען
"פלחין" און "יפלחון" אין דניאל 21:3 און דניאל
41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים עס איז אמת אַז
מיר זען די אלוהוּת פון משיח, וואס איז נישט
קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט יפלחון אלילים
אָבּער אַלע פֿעלקער כולל אידן וועלן יפלחון
(טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת) צו די בר אנש
משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב און רש"י וואס
אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז משיח, רש"י זאגט
"הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח, https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=1DGhhA4eqCY
https://www.youtube.com/watch?v=OWd15NHmEaU
https://www.youtube.com/watch?v=TTp_fEgDEvE
], אוּן ער
האָט זיך יעץ מיט די ילדים וואָס זײַנען גדל
מיט אים, וואָס זײַנען עמד פאַר אים. 9 אוּן
ער האָט צו זיי אמר: וואָס יעץ איר, מיר זאָלן
שוב ענטפער דעם דאָזיקן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי], וואָס האָט צו
מיר דבר, אַזוי צו אמר: קלל דעם יאָך וואָס אָבִיךָ
האָט נתן אויף אונדז? 01 האָבּן צו אים דבר די
ילדים [זען https://www.youtube.com/watch?v=Sr5vcLaqfhc ] וואָס זײַנען
גדל מיט אים, אַזוי צו אמר: אַזוי זאָלסטו אמר
צו דעם עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] וואָס האָט צו דיר דבר, אַזוי צו
אמר: אָבִיךָ האָט כבד געמאַכט אונדזער יאָך,
דעריבער קלל דו אונדז, אַזוי זאָלסטו אמר צו
זיי: מײַן קטון [אֶצְבַּע] איז עבה פוּן מָתְנַי
אבי. 11 אוּן אַצונד, אָבִי האָט אויף אײַך עמס
אַן עֹל כבד, אוּן איך וועל נאָך יסף צו אײַער
יאָך; אָבִי האָט אײַך יסר [מוּסר שלוֹמֵנוּ עָלָיו, בן דוד, ישעיה
5:35] מיט שוטים, אוּן איך
מיט עקרבים. 21 אוּן יָרָבעָם אוּן דאָס כּל
הָעָם זײַנען בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו רחבעָמען אויפן יוֹם שְלִיש
[זען https://www.youtube.com/watch?v=1crRDvVL5eY
https://www.youtube.com/watch?v=1OADIcWjU2E
http://www.afii.org/CALENDAR.OF.YOUR.SALVATION.pdf
], אַזוי
ווי דער מלך האָט דבר, אַזוי צו אמר: שוב צו
מיר אויפן יוֹם שְלִיש. 31 אוּן דער מלך האָט
זיי ענה קשה, אוּן דער מלך רחבעם האָט עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] די עצה פוּן די זקנים. 41 אוּן ער
האָט צו זיי דבר אַזוי ווי די עצה פוּן די ילדים,
אַזוי צו אמר: אָבִי האָט כבד געמאַכט אײַער
יאָך, אוּן איך וועל נאָך יסף צו אים; אָבִי
האָט אײַך יסר [מוּסר שלוֹמֵנוּ
עָלָיו, בן דוד, ישעיה 5:35] מיט שוטים, אוּן איך מיט עקרבּים. 51
אוּן דער מלך האָט זיך נישט שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25;
דברים 51:81] צו הָעָם, וואָרעם
דאָס איז געווען באַשערט פוּן האלוקים, כדי
ה' זאָל מקיים זײַן דבר, וואָס ער האָט דבר [זען מלכים א 93-92:11] דורך אַחיָהן השלוני, צו יָרָבעָם
בּן נבָטן. 61 אוּן ווי כּל ישראל האָבּן געזען,
אַז דער מלך האָט זיך נישט שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25;
דברים 51:81] צו זיי, האָט הָעָם
שוב דעם מלך, אַזוי צו אמר: מיר האָבּן נישט
קיין חלק אין דודן, אוּן קיין נחלה אין בּן
יִשין. איש צו דײַנע אוהלים, ישראל! אַצונד
ראה זיך אום אויף דײַן בּית, דוד! אוּן כּל ישראל
איז הלך צו זײַנע אוהלים. 71 אָבּער די בני ישראל
וואָס זײַנען ישב [זען "ישב"
הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין
די ערי יהודה, איבּער זיי רחבעם איז מלך. 81 אוּן
דער מלך רחבעם האָט שלח הַדוֹרָמען וואָס איבּער
דעם מס, אוּן די בני-יִשְראל האָבּן אים רגם
מיט אֶבֶן, אוּן ער איז מות. אוּן דער מלך רחבעָם
האָט זיך התאמץ [אמץ] עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] אויף זײַן מרכּבה, צו נוס קיין ירושָלַיִם.
91 אוּן ישראל האָט פשע ["פשע"
זען ישעיה 5:35] אָן דעם בּית
דוד בּיז אויף היום הזה.
דברי
ב11
1 אוּן
רחבעם איז בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] קיין ירושָלַיִם, אוּן ער האָט
קהל דאָס בּית יהודה אוּן בנימין, 000,081 בחור
עֹשׂה מלחמה, צו לחם מיט ישראל, כדי צו שוב די
ממלכה צו רחבעָמען. 2 איז דאָס דבר-ה' געווען
צו שמַעיָה איש האלוקים, אַזוי צו אמר: 3 אמר
צו רחבעם בּן שלמהן, מלך יהודה, אוּן צו כּל
ישראל אין יהודה אוּן בנימין, אַזוי צו אמר:
4 אַזוי האָט ה' אמר: איר זאָלט נישט עלה, אוּן
איר זאָלט נישט לחם מיט אײַערע אחים [זען "אחים" תהלים (22)32-(61)71:22, http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81]; שוב אײַך אום איש
צו זײַן בּית, וואָרעם פוּן מיר איז געשען די
דאָזיקע זאַך. אוּן זיי האָבּן שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25;
דברים 51:81] די דברי ה', אוּן
האָבּן זיך שוב [זען "שוב"
הושע 5-4:3; יכריה 7:31] פוּן
צו הלך אויף יָרָבעָמען. 5 אוּן רחבעם איז ישב
[זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה
31-11:6] אין ירושָלַיִם; אוּן
ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל
52:9] ערים למצור אין יהודה.
6 אוּן ער האָט בנה בּית-לֶחֶם [זען מיכה 1:5; מתי 11,5:2], אוּן עֵיטָם, אוּן תקוֹעַ, 7 אוּן בּית-צור,
אוּן שוֹכוֹ, אוּן עַדוּלָם, 8 אוּן גת, אוּן
מָרֵשָה, אוּן זיף, 9 אוּן אַדוֹרַיִם, אוּן
לָכיש, עַזֵקָה, 01 אוּן צָרעָה, אוּן אַיָלוֹן,
אוּן חברון, וואָס אין יהודה אוּן בנימין, אויף
ערי מצורות. 11 אוּן ער האָט חזק די מצורות, אוּן
האָט נתן אין זיי נגידים מיט אֹצְרֹת [אוצר]
מאכל אוּן שֶמֶן אוּן ווײַן. 21 אוּן אין כּל
עִיר זײַנען געווען צנה אוּן רמח; אוּן ער האָט
זיי חזק להרבה [רבה] מאֹד. אוּן יהודה אוּן בנימין
זײַנען בּײַ אים. 31 אוּן די כֹּהנים אוּן די
לוִיִים וואָס אין כּל ישראל האָבּן זיך יצב
פאַר אים פוּן זייער כּל גְּבוּל. 41 וואָרעם
די לוִיִים האָבּן עזב [זען
תהלים (61)71-(1)2:22] זייערע מגרש
אוּן זייער אחֻזָּה, אוּן זײַנען הלך קיין
יהודה אוּן קיין ירושָלַיִם, ווײַל יָרָבעָם
אוּן זײַנע בָּנִים האָבּן זיי זנח פוּן צו
זיין כהן צו ה'; 51 אוּן ער האָט זיך עמד כֹּהנים
צו די בָּמוֹת, אוּן צו די שעירים [זען https://www.youtube.com/watch?v=mgHanyveQ0I
], אוּן צו
די עֲגָלִים וואָס ער האָט עשׂה. 61 אוּן נאָך
זיי, זײַנען פוּן כּל שבטי ישראל וואָס האָבּן
נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7;
9:35; 5:9; חגי 9-7:2] זייער לֵב
צו בקש ה' אלוקי ישראל, בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] קיין ירושָלַיִם,
כדי צו זבח צו ה' אלוקי אבותיהם. 71 אוּן זיי
האָבּן חזק די מלכות פוּן יהודה, אוּן האָבּן
אמץ רחבעם בּן שלמהן, 3 שָנָה; וואָרעם זיי זײַנען
הלך אין דעם דֶּרֶךְ פוּן דודן אוּן שלמהן
3 שָנה. 81 אוּן רחבעם האָט זיך לקח [זען "לקח" ישעיהו 8:35; זכריה 31-11:6;
31:11] פאַר אַן אִשָּה מַחלַת
בּת ירימוֹת בּן דודן, פוּן אַביהַיִל דער
בּת אֶליאָב בּן יִשַין. 91 אוּן זי האָט אים
ילד [זען "ילד" ישעיהו 41:7] בָּנִים: יְעושן, אוּן שמַריָהן,
אוּן זַהַמען. 02 אוּן נאָך איר האָט ער לקח
[זען "לקח" ישעיהו 8:35; זכריה
31-11:6; 31:11] מַעֲכָה בּת אַבשָלוֹמען,
אוּן זי האָט אים ילד [זען
"ילד" ישעיהו 41:7] אַבִיָהן,
אוּן עַתַין, אוּן זיזאָן, אוּן שלוֹמיתן. 12
אוּן רחבעם האָט אהב געהאַט מַעֲכָה בּת אַבשָלוֹמען
מער פוּן אַלע זײַנע נָשִים אוּן זײַנע פילגשים
[זען שיר השירים 8:6]; וואָרעם 81 נָשִים האָט ער נשׂא,
אוּן 06 פילגשים; אוּן ער האָט ילד [זען "ילד" ישעיהו 41:7] 82 בָּנִים, אוּן 06 בָּנוֹת. 22 אוּן
רחבעם האָט עמד אַבִיָה בּן מַעֲכָהן פאַרן
רֹאש, פאַר דעם נגיד צווישן זײַנע אחים [זען "אחים" תהלים (22)32-(61)71:22, http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81], וואָרעם אים צו מאכן
פאַר אַ מלך. 32 אוּן ער האָט געטאָן מֵבִין,
אוּן האָט פרץ אַלע זײַנע בָּנִים איבּער כּל
ארצוֹת פוּן יהודה אוּן בנימין, אין כּל ערי
המצרות, אוּן ער האָט זיי נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מזון לרָוב; אוּן ער האָט פאַר
זיי שאל המון נָשִים.
דברי
ב21
1 אוּן
עס איז געווען, אַז מלכות רחבעָם האָט זיך כון,
אוּן ער איז געוואָרן חזק, האָט ער עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] די תוֹרה פוּן ה', אוּן כּל ישראל
מיט אים. 2 אוּן עס איז געווען אין 5טן שָנָה
פוּן דעם מלך רחבעם, איז שישַק מלך מִצרַיִם
עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] אויף ירושָלַיִם, ווײַל זיי מעל
צו ה'; 3 מיט 002,1 מרכּבות, אוּן מיט 000,06 פּרשים;
אוּן אָן מִסְפַּר איז געווען דאָס עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר
מארץ חיים מפשע עמי] וואָס
איז מיט אים בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] פוּן מִצרַיִם, לוּבים, סוּכּיִים,
אוּן כוּשים. 4 אוּן ער האָט לכד די ערי המצורות
פוּן יהודה, אוּן איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] בּיז ירושָלַיִם.
5 איז שמַעיָה דער נביא בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] צו רחבעמען,
אוּן צו די שׂרי יהודה, וואָס האָבּן זיך אסף
קיין ירושָלַיִם פוּן וועגן שישַקן, אוּן ער
האָט צו זיי אמר: אַזוי האָט ה' אמר: איר האָט
מיך עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22], דעריבער האָבּ איך אויך אײַך
עזב אין דער יָד פוּן שישַקן. 6 אוּן די שׂרי
ישראל אוּן דער מלך זײַנען געוואָרן כנע, אוּן
זיי האָבּן אמר: ה' איז צדיק. 7 אוּן ווי ה' האָט
ראה אַז זיי זײַנען געוואָרן כנע, איז דאָס
דבר ה' געווען צו שמַעיָהן, אַזוי צו אמר: זיי
זײַנען געוואָרן כנע, וועל איך זיי נישט שחת;
אוּן איך וועל זיי נתן [זען
"נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אַ כמעט פְּלֵיטָה, אוּן מײַן חֵמָה
וועט נישט נָתַךְ ווערן אויף ירושָלַיִם דורך
דער יָד פוּן שישַקן. 8 נײַערט זיי וועלן זײַן
עבדים צו אים; כדי זיי זאָלן ידע צווישן מײַן
עבֹדה אוּן דעם עבֹדה פוּן די ממלכות פוּן
די ארצוֹת. 9 אוּן שישַק מלך מִצרַיִם איז עלה
[זען "עלה" ישעיהו 2:35] אויף ירושָלַיִם; אוּן ער האָט
לקח די אוֹצרות פוּן בּית ה', אוּן די אוֹצרות
פוּן בּית המלך; הכֹּל האָט ער לקח. אוּן ער
האָט לקח די מגני הזהב וואָס שלֹמֹה האָט עשׂה.
01 אוּן דער מלך רחבעם האָט עשׂה תחת זיי מגני
נחֹשֶת, אוּן האָט זיי פקד אויף דער יָד פוּן
די שׂרי הרצים [רוץ] וואָס האָבּן שוֹמר דעם
פתח פוּן בּית המלך. 11 אוּן עס איז געווען, ווען
דער מלך פלעגט בוא [זען "בוא"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה
9:9] אין בּית ה', זײַנען בוא
די הרצים [רוץ] אוּן פלעגן זיי נשׂא [זען ישעיה 4:35], דערנאָך פלעגן זיי זיי שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] אין דער קאַמער פוּן די הרצים
[רוץ]. 21 אוּן אַז ער איז געוואָרן כנע, האָט
זיך שוב פוּן אים דער אף ה', נישט שחת לכלה; אוּן
אויך זײַנען געווען אין יהודה דברים טובים.
31 אוּן דער מלך רחבעָם האָט זיך חזק אין ירושָלַיִם,
אוּן ער איז געווען מלך; וואָרעם 14 שָנָה איז
רחבעָם געווען אַז ער איז געוואָרן מלך, אוּן
71 שָנָה האָט ער מלך אין ירושָלַיִם, אין דער
עִיר וואָס ה' האָט בחר פוּן שבטי ישראל, צו
שׂוּם שמוֹ [זען זכריה 21-11:6] דאָרטן. אוּן דער שֵם פוּן אִמּוֹ
איז געווען נַעֲמָה די עַמוֹנית. 41 אוּן ער
האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו
6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס איז
הָרַע, וואָרעם ער האָט נישט כון זײַן לֵב צו
דרש ה'. 51 אוּן די דברים וועגן רחבעָמען, די
רִאשֹׁנים אַזוי ווי די אחרונים, זיי זײַנען
שוין כתב אין די דברים פוּן שמַעיָה דעם נביא,
אוּן עִדוֹ דעם חֹזֶר, וועגן דעם התיחש [יחוס].
אוּן מלחמות זײַנען געווען צווישן רחבעָמען
אוּן יָרָבעָמען כּל הימים. 61 אוּן רחבעם האָט
זיך שכב מיט זײַנע אבות, אוּן ער איז קבר [זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] געוואָרן אין עִיר דוד. אוּן בנוֹ
אַבִיָה איז געוואָרן מלך אויף זײַן תחת [זען בראשית 31:22].
דברי
ב31
1 אין
81טן שָנָה פוּן דעם מלך יָרָבעָם איז אַבִיָה
געוואָרן מלך איבּער יהודה. 2 3 שָנָה האָט ער
מלך אין ירושָלַיִם. אוּן דער שֵם פוּן אִמּוֹ
איז געווען מיכָיָהו בּת אוריאֵלן פוּן גִבְעָה.
אוּן אַ מלחמה איז געווען צווישן אַבִיָהן
אוּן צווישן יָרָבעָמען. 3 אוּן אַבִיָה האָט
אסר די מלחמה מיט אַ חיל פוּן גיבוֹרי מלחמה,
000,004 איש בחוּר [בחר]; אוּן יָרָבעָם האָט ערך
אויף אים די מלחמה מיט 000,008 איש בחור, גבור חיל.
4 אוּן אִַביָה האָט זיך קום אויף דעם הַר צמָרַיִם
וואָס אין די הר פוּן אפרים, אוּן ער האָט אמר:
שמע מיך צו, יָרָבעָם אוּן כּל ישראל. 5 איר
דאַרפט דאָך ידע אַז ה' אֱלֹקֵי ישראל האָט
נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9;
חגי 9-7:2] די ממלכה איבּער
ישראל צו דודן לעוֹלָם, צו אים אוּן צו זײַנע
בָּנִים, אין אַ ברית מֶלַח [זען ויקרא 31:2; במדבר 91:81; מתי 82:62; נישט
צוריקצוציען ברית;
http://www.afii.org/digitalibrary/0878084215.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=qCVGaoEjLOs
https://www.youtube.com/watch?v=UUxERaScips
https://www.youtube.com/watch?v=7b6Pz85P3-M
]. 6 אוּן
יָרָבעָם בּן נבָטן, עֶבֶד שלֹמֹה בּן דודן,
איז קום [זען "קום" במדבר
71:42; הושע 2:6] אוּן האָט מרד
אָן אֲדֹנָיו. 7 אוּן עס האָבּן זיך קבץ אַרום
אים אנשים רקים, בני בליּעל, אוּן זיי האָבּן
זיך אמץ אַקעגן רחבעם בּן שלמהן, אוּן רחבעם
איז געווען נער אוּן רך לב, אוּן האָט זיך נישט
חזק אַקעגן זיי. 8 אוּן אַצונד ווילט איר זיך
חזק אַקעגן דער ממלכת ה' אין דער יָד פוּן בני-דוד;
אוּן איר זײַט אַ המוֹן רב, אוּן מיט אײַך זײַנען
די עֶגְלֵי זהב וואָס יָרָבעָם האָט אײַך עשׂה
פאַר אלוקים. 9 אמנם, איר האָט נדּח די כֹּהנים
פוּן ה', בני-אַהרן, אוּן די לוִיִים, אוּן איר
האָט אײַך עשׂה כֹּהנים אַזוי ווי די עמי ארצוֹת;
איטלעכער וואָס בוא מלא זײַן יָד, מיט אַ פר
בּן בקר, אוּן מיט 7 אֵילִים, ער ווערט אַ כהן
צו די לֹא אלוקים. 01 אָבּער מיר, ה' איז אלֹקֵינוּ
[זען
https://www.youtube.com/watch?v=Zy9Wl80wawQ
https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
], אוּן מיר
האָבּן אים נישט עזב [זען
תהלים (61)71-(1)2:22], אוּן כֹּהנים
וואָס שרת פאַר ה', זײַנען בני אַהרן, אוּן די
לוִיִים זײַנען אויף דעם מלאכה; 11 אוּן זיי
קטר צו ה' עוֹלָה בֹקֶר בבֹקֶר, אוּן עֶרֶב
בעֶרֶב, אוּן קטֹרֶת סמים, אוּן די מערכת פוּן
דעם לֶחֶם אויף דעם שולחן הטהור, אוּן די מנוֹרה
הזהב מיט אירע נֵרֹת אויף צו בער בעֶרב בעֶרב.
וואָרעם מיר זײַן שומר איבּער די משמרת ה' אֱלֹקֵינוּ,
אוּן איר האָט אים עזב [זען
תהלים (61)71-(1)2:22]. 21 אוּן הנה
איז בָרֹאש מיט אונדז האלוקים, אוּן זײַנע
כֹּהנים מיט חצוצרות צו רוע תרוּעה אויף אײַך.
בני ישראל, איר זאָלט נישט לחם מיט ה' אלוקי
אבוֹתינוּ, וואָרעם איר וועט נישט צלח [זען ישעיה 01:35]. 31 אָבּער יָרָבעָם האָט סבב די מארב
צו בוא [זען "בוא" בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אויף זיי פוּן אחור, אַזוי אַז
זיי זײַנען געווען פאַר יהודה, אוּן די מארב
אחור זיי. 41 אוּן יהודה האָט זיך פנה, אוּן הנה
די מלחמה איז אויף זיי פוּן פנים אוּן פוּן
אחור; אוּן זיי האָבּן צעק צו ה', אוּן די כֹּהנים
האָבּן חצצר אין חצֹצרות [זען https://www.youtube.com/watch?v=Yd8JBTdUvrw
]. 51 אוּן
די איש יהודה האָבּן רוע, אוּן עס איז געווען,
ווי די איש יהודה האָבּן רוע, האָט האלוקים
נגף יָָרבעָמען אוּן כּל ישראל פאַר אַבִיָהן
אוּן יהודה. 61 אוּן די בני-יִשְראל זײַנען נוס
פאַר יהודה, אוּן ה' האָט זיי נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין זייער יָד. 71 אוּן אַבִיָה
אוּן זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] האָבּן זיי נכה אַ מַכָּה רַבָּה,
אוּן עס זײַנען נפל [זען
"נפל" ישעיהו 91:62; אוּן זען תהלים 01:61 אוּן ישעיהו
01-9:35 אוּן דניאל 2:21, תחִיַּת הַמֵּתים אין מָשִיחַ] חללים פוּן ישראל 000,005 איש בחוּר
[בחר]. 81 אוּן די בני ישראל זײַנען כנע געוואָרן
אין יענער צײַט, אוּן די בני יהודה זײַנען געוואָרן
אמץ, ווײַל זיי האָבּן זיך שען אויף ה' אלוקי
אבותיהם. 91 אוּן אַבִיָה האָט רדף יָרָבעָמנע,
אוּן ער האָט לָכַד פוּן אים ערים: בּית אֵ-ל
מיט אירע בנות, אוּן ישָנָה מיט אירע בנות,
אוּן עֶפרַיִן מיט אירע בנות. 02 אוּן יָרָבעָם
איז מער נישט עצר צו כוֹח אין די יְמֵי אַבִיָהן;
אוּן ה' האָט אים נגף, אוּן ער איז מות. 12 אוּן
אַבִיָה האָט זיך חזק. אוּן ער האָט זיך נשׂא
41 נָשִים, אוּן האָט ילד [זען "ילד" ישעיהו 41:7] 22 בָּנִים, אוּן 61 בָּנוֹת. 22 אוּן די
יתר דברֵי וועגן אַבִיָהן, אוּן זײַנע דרכים,
אוּן זײַנע דברים, זײַנען כתב אין דעם מֶדרַש
פוּן עִדוֹ דעם נביא. [1:41]32 אוּן אַבִיָה האָט
זיך שכב מיט זײַנע אבות, אוּן מע האָט אים קבר
[זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] אין עִיר דוד. אוּן בנוֹ אָסאָ
איז געוואָרן מלך אויף זײַן תחת [זען בראשית 31:22]. אין זײַנע טעג איז הָאָרֶץ געווען
שקט 01 שָנָה.
דברי
ב41
[2:41]1 אוּן
אָסאָ האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז טוֹב אוּן יָשָר אין די אויגן פוּן ה' אלוקיו.
[3:41]2 אוּן ער האָט סור די מזבחות הנכר אוּן
די בָּמוֹת, אוּן ער האָט שבר די מַצֵּבוֹת,
אוּן האָט גדע די אשרים. [4:41]3 אוּן ער האָט אמר
יהודה צו דרש ה' אלוקי אבותיהם, אוּן צו עשׂה
די תוֹרה אוּן דאָס מצוה. [5:41]4 אוּן ער האָט
סור פוּן כּל ערי יהודה די בָּמוֹת [בָּמָה]
אוּן די חמנים [חַמָּן]. אוּן דאָס מַמְלָכָה
איז געווען שקט אונטער אים. [6:41]5 אוּן ער האָט
בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] ערי מצוּרה אין יהודה, וואָרעם
הָאָרֶץ איז געווען שקט, אוּן בּײַ אים איז
נישט געווען קיין מלחמה אין יענע שָנִים, ווײַל
ה' האָט אים נוּחַ [זען "נוח"
ישעיהו 01-1:11]. [7:41]6 אוּן ער
האָט אמר צו יהודה: לאָמיר בנה די דאָזאקע ערים,
אוּן סבב מיט אַ חוֹמָה אוּן מגדלים, דְּלָתַיִם
אוּן בָּרִיחַ, אַזוי לאַנג הָאָרֶץ ליגט פאַר
אונדז, ווײַל מיר האָבּן דרש ה' אֱלֹקֵינוּ;
מיר האָבּן אים דרש, אוּן ער האָט אונדז נוּחַ
[זען "נוח" ישעיהו 01-1:11] פוּן רונד אַרום. אוּן זיי האָבּן
בנה [זען "בנה" דניאל 52:9], אוּן האָבּן צלח [זען "צלח" ישעיהו 01:35]. [8:41]7 אוּן אָסאָ האָט געהאַט אַ
חיל וואָס האָט נשׂא [זען
"נשׂא" ישעיהו 31:25; 21,4:35] צִנָּה
אוּן רֹמַח, פוּן יהודה 000,003; אוּן פוּן בנימין,
די וואָס האָבּן נשׂא מָגֵן אוּן דרך קשת, 000,082.
כּל זײַנען געווען גבוֹרי חיל. [9:41]8 איז יצא
[זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] אַקעגן זיי זֶרַח דער כושי מיט
חיל פוּן אלף מאָל אלפים, אוּן מרכּבה 003, אוּן
ער איז בוא [זען "בוא," בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] בּיז מָרֵשָה. [01:41]9 איז אָסאָ יצא
[זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] זיי אַנטקעגן, אוּן זיי האָבּן
ערך מלחמה אין גֵּיא צפתה בּײַ מָרֵשָה. [11:41]01
אוּן אָסאָ האָט קרא צו ה' אלוקיו, אוּן ער האָט
אמר: ה', אֵין עמךָ צו עזר צווישן דעם רב אוּן
דעם וואָס אָן כוח; עזר אונדז, ה' אֱלֹקֵינוּ,
וואָרעם אויף דיר שָעַן מיר זיך אָן, אוּן אין
דײַן שֵם זײַנען מיר בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] אויף דעם דאָזיקן
המוֹן. דו ביסט ה' אֱלֹקֵינוּ; זאָל נישט אֱנוֹש
עצר אַקעגן דיר. [21:41]11 אוּן ה' האָט נגף די כושים
פאַר אָסאָן אוּן פאַר יהודה, אוּן די כושים
זײַנען נוס. [31:41]21 אוּן אָסאָ אוּן הָעָם וואָס
מיט אים האָבּן זיי רדף בּיז קיין גרָר, אוּן
עס זײַנען נפל [זען "נפל"
ישעיהו 91:62; אוּן זען תהלים 01:61 אוּן ישעיהו
01-9:35 אוּן דניאל 2:21, תחִיַּת הַמֵּתים אין מָשִיחַ] פוּן די כושים, בּיז פוּן זיי
איז נישט מחיה; וואָרעם זיי זײַנען שבר געוואָרן
פאַר ה' אוּן פאַר זײַן מַחֲנֶה. אוּן זיי האָבּן
נשׂא שלל [זען "שלל" ישעיהו
21:35] רבה מאֹד. [41:41]31 אוּן
זיי האָבּן נכה כּל הערים רונד אַרום גרָר,
וואָרעם פחד ה' איז געווען אויף זיי; אוּן זיי
האָבּן בזז כּל הערים, וואָרעם בזה רבה איז
אין זיי געווען. [51:41]41 אוּן אויך די אהלי מקנה
האָבּן זיי נכה, אוּן זיי האָבּן שבה צֹאן לָרֹב,
אוּן גְמַלִּים, אוּן האָבּן זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31] קיין ירושלים.
דברי
ב51
1 אוּן
עַזַריָהו בּן עוֹדֵדן, אויף אים איז געווען
דער רוּחַ אלוקים. 2 אוּן ער איז יצא [זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] אַנטקעגן אָסאַן, אוּן האָט צו
אים אמר: שמע מיך צו, אָסאָ, אוּן כּל יהודה,
אוּן בנימין: ה' איז מיט אײַך, אַז איר זײַט
מיט אים; אוּן אַז איר וועט אים דרש, וועט ער
זיך לאָזן מצא פוּן אײַך; אָבּער אַז איר וועט
אים עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22], וועט ער אײַך עזב. 3 אוּן ימים
רבּים איז ישראל געווען אָן דעם אלוקי אמת,
אוּן אָן כהן מורה, אוּן אָן תוֹרה. 4 אָבּער
אַז זיי האָבּן אין זייער צר זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31] צו ה' אֱלֹקֵי ישראל, אוּן האָבּן
אים בקש, האָט ער זיך געלאָזט מצא פוּן זיי.
5 אוּן אין עתים ההם איז נישט געווען קיין שלוֹם
פאַר דעם יצא אוּן פאַר דעם בוא, וואָרעם מהומות
רבּות זײַנען געווען אויף כּל יושבי הארצוֹת.
6 אוּן זיי זײַנען כָּתַת געוואָרן גוי בגוי,
אוּן עִיר בעִיר, וואָרעם אלוקים האָט זיי
הָמַם מיט כּל צרה. 7 אָבּער איר זײַט חזק, אוּן
זאָלן נישט רפה ווערן אײַערע יד [זען "יד" תהלים 71:22; http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU ], וואָרעם שכר
איז דאָ פאַר אײַער פעולה. 8 אוּן ווי אָסאָ
האָט שמע [זען "שמע" ישעיהו
21:35-51:25] די דאָזיקע דברים
אוּן די נבואה פוּן עוֹדֵד דעם נביא, האָט ער
זיך חזק, אוּן האָט עבר די שקוצים פוּן כּל
אֶרֶץ יהודה אוּן בנימין, אוּן פוּן די ערים
וואָס ער האָט לכד פוּן הַר אפרים; אוּן ער
האָט חדש [זען "חדש" ירמיה
43-03:13; https://www.youtube.com/watch?v=bRqI_m2NWD8
] דעם מזבח
פוּן ה' וואָס פאַר דעם אוּלם ה'. 9 אוּן ער האָט
קבץ כּל יהודה אוּן בנימין אוּן די וואָס האָבּן
זיך גור בּײַ זיי פוּן אפרים אוּן מנשה, אוּן
פוּן שמעון; וואָרעם רב זײַנען נפל צו אים פוּן
ישראל, ווען זיי האָבּן ראה אַז ה' אלוקיו איז
מיט אים. 01 אוּן זיי האָבּן זיך קבץ אין ירושָלַיִם
אין 3טן חוֹדש, אין 51טן שָנָה פוּן מלכות אָסאָ.
11 אוּן זיי האָבּן זבח צו ה' אין יום ההוא, פוּן
דעם שלל [זען ישעיה 21:35] וואָס זיי האָבּן געבּראַכט,
007 בָּקָר, אוּן 000,7 צֹאן. 21 אוּן זיי זײַנען
בוא אין אַ בּרית צו דרש ה' אלוקי אבותיהם מיט
זייער כּל לֵב אוּן מיט זייער כּל נפש [זען "נפש" פוּן משיח ישעיהו 01:35]; 31 אוּן אַז כל וואָס וועט נישט
דרש ה' אֱלֹקֵי ישראל, זאָל מות ווערן, סײַ קָטֹן
סײַ גָדוֹל, סײַ איש סײַ אִשָּה. 41 אוּן זיי
האָבּן שבע [זען שבע, תהלים
4:011, זען דברי הימים אַ 71:12] צו ה' אויף אַ קוֹל גָדוֹל, אוּן מיט
תרועה, אוּן מיט חצצרה, אוּן מיט שוֹפרות [זען https://www.youtube.com/watch?v=Yd8JBTdUvrw
]. 51 אוּן
כּל יהודה האָבּן זיך שׂמח מיט דער שבועה; וואָרעם
מיט זייער כּל לֵב האָבּן זיי שבע [זען שבע, תהלים 4:011, זען דברי הימים
אַ 71:12] אוּן מיט זייער כּל
רצון האָבּן זיי אים בקש; אוּן ער האָט זיך
געלאָזט מצא פוּן זיי, אוּן ה' האָט זיי נוח
[זען "נוח" ישעיהו 01-1:11] פוּן רונד אַרום. 61 אוּן אויך
מַעֲכָה אֵם אָסאָן המלך האָט ער סור פוּן
גבירה, ווײַל זי האָט עשׂה מפלצת צו דער אַשֵרָה.
אוּן אָסאָ האָט כרת איר מפלצת, אוּן דקק, אוּן
שׂרף בּײַם נחל קִדרוֹן. 71 אָבּער די בָּמוֹת
זײַנען נישט סור געוואָרן פוּן ישראל; רק לבב
אָסאָ איז געווען שלם אַלע זײַנע טעג. 81 אוּן
ער האָט געבּראַכט די קדשים פוּן אָבִיו, אוּן
זײַנע אייגענע קדשים, אין בּית האלוקים, כֶּסֶף
אוּן זָהָב, אוּן כלים. 91 אוּן קיין מלחמה איז
מער נישט געווען בּיז דעם 53טן שָנָה פוּן מלכות
אָסאָ.
דברי
ב61
1 אין
63טן שָנָה פוּן מלכות אָסאָ, איז בעְשאָ מלך
ישראל עלה אויף יהודה, אוּן ער האָט בנה רָמָה,
כדי נישט צו נתן אַן יצא אוּן אַן בוא צו אָסאָ
מלך יהודה. 2 האָט אָסאָ יצא כֶּסֶף אוּן זָהָב
פוּן די אוֹצרות פוּן בּית ה' אוּן דעם בּית
המלך, אוּן שלח [זען "שלח"
מלאכי 1:3] צו בּן-הַדַד מלך
אַרָם, וואָס איז ישב [זען
"ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין דַרמֶשֶק, אַזוי צו אמר: 3 אַ בּרית
איז צווישן מיר אוּן צווישן דיר, אוּן צווישן
אָבִי אוּן צווישן אָבִיךָ; הנה שלח איך דיר
כֶּסֶף אוּן זָהָב; הלך! פרר דײַן בּרית מיט
בעְשאָ מלך ישראל, כדי ער זאָל עלה פוּן מיר.
4 האָט בּן-הַדַד שמע [זען
"שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25; דברים 51:81] צו דעם מלך אָסאָ, אוּן ער האָט
שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] זײַנע שׂרי החילים אויף די ערי
ישראל, אוּן זיי האָבּן נכה עִיוֹן, אוּן דָן,
אוּן אָבֵל מַיִם, אוּן כּל מסכנות פוּן נפתלי.
5 אוּן עס איז געווען, ווי בעְשאָ האָט שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25;
דברים 51:81], אַזוי האָט ער
חדל צו בנה רָמָה, אוּן האָט שבת זײַן מְלָאכָה.
6 אוּן דער מלך אָסאָ האָט לקח [זען "לקח" ישעיהו 8:35; זכריה 31-11:6; 31:11] כּל יהודה, אוּן זיי האָבּן נשׂא
[זען "נשׂא" ישעיהו 21:35; ויקרא
22:61] די אבנים פוּן רָמָה,
אוּן אירע עצים, מיט וואָס בעְשאָ האָט בנה
[זען "בנה" דניאל 52:9]. אוּן ער האָט מיט זיי בנה גֶבַע
אוּן מִצְפֶּה. 7 אוּן אין עת ההיא איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] חנָני
דער רֹאֶה צו אָסאָ מלך יהודה, אוּן האָט צו
אים אמר: ווײַל דו האָסט זיך שען אויף מלך אַרָם,
אוּן האָסט זיך נישט שען אויף ה' אֱלֹקֶיךָ,
דעריבער איז דער חיל פוּן מלך אַרָם מָלַט
געוואָרן פוּן דײַן יָד. 8 זײַנען נישט די כושים
אוּן די לובים געווען אַ חיל לָרֹב מיט מרכּבות
אוּן מיט פּרשים רבה מאֹד? אָבּער אַז דו האָסט
זיך שען אויף ה', האָט ער זיי נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין דײַן יָד. 9 וואָרעם די אויגן
פוּן ה' שוּט איבּער דער כּל הָאָרֶץ, זיך צו
חזק פאַר די וואָס זייער לֵב איז אים שלם. דו
ביסט סָכַל געווען אין דעם, וואָרעם פוּן אַצונד
אָן וועלן בּײַ דיר זײַן מלחמות. 01 האָט אָסאָ
כעס אויף דעם רֹאֶה, אוּן ער האָט אים נתן אין
בית מַהְפֶּכֶת; ווײַל ער איז געווען אין זַעַף
אויף אים דערפאר. אוּן אָסאָ האָט רצץ טייל
פוּן הָעָם אין עת ההיא. 11 אוּן הנה די דברי
אָסאָן, די ראשונים אַזוי ווי די אחרונים, זיי
זײַנען כתב אין סֶפֶר פוּן די מלכים פוּן יהודה
אוּן ישראל. 21 אוּן אָסאָ איז חלא געוואָרן
אויף זײַנע רגלים [זען תהלים
71:22; https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
] אין 93טן
שָנָה פוּן זײַן מלכות; זײַן חֳלִי איז געווען
מעל; אָבּער אַפילו אין זײַן חֳלִי האָט ער
נישט רדש בּײַ ה' נײַערט בּײַ די רופאים [זען "רפא" ישעיה 5:35]. 31 אוּן אָסאָ האָט זיך שכב מיט זײַנע
אבות, אוּן איז מות אין 14טן שָנָה פוּן זײַן
מלכות. 41 אוּן מע האָט אים קבר [זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] אין זײַן קבר וואָס ער האָט זיך כרה [זען כָּרָה, כוּר, תהלים 71:22; https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
זען בראשית
52:62] אין עִיר דוד, אוּן מע
האָט אים שכב אין אַ מִשְכָּב וואָס מע האָט
מלא מיט בשׂם אוּן זַן מרקחים [רקח], דורך מרקחת-מאַכערײַ,
אוּן מע האָט שׂרף נאָך אים אַ שרפה גדולה עד
למאֹד.
דברי
ב71
1 אוּן
יהוֹשָפט בּנוֹ איז געוואָרן מלך אויף זײַן
תחת, אוּן האָט זיך חזק אַקעגן ישראל. 2 אוּן
ער האָט נתן חיל אין כּל ערי יהודה הבצורות,
אוּן נתן נציבים אין אֶרֶץ יהודה, אוּן אין
די ערי אפרים וואָס אָבִיו אָסאָ האָט לכד.
3 אוּן ה' איז געווען מיט יהוֹשָפטן, וואָרעם
ער איז הלך אין די דרכי אָבִיו דודן הראשונים
[זען https://www.youtube.com/watch?v=XHv00pidcCw
], אוּן ער
האָט נישט דרש די בעלים. 4 אָבּער אלוקי אָבִיו
האָט ער דרש, אוּן אין זײַנע מצוות איז ער הלך,
אוּן נישט אַזוי ווי די מעשים פוּן ישראל. 5
אוּן ה' האָט כון די ממלכה אין זײַן יָד, אוּן
כּל יהודה האָט נתן [זען
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מנחה יהוֹשָפטן, אוּן ער האָט געהאַט
עוֹשר אוּן כּבוֹד לָרֹב. 6 אוּן זײַן לֵב איז
געווען גָּבַהּ אין די דרכי ה'; דערצו נאָך
האָט ער סור די בָּמוֹת אוּן די אשרים פוּן
יהודה. 7 אוּן אין 3טן שָנָה פוּן זײַן מָלַךְ
האָט ער שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3] זײַנע שׂרים: בּן-חיִלן,
אוּן עוֹבדיָהן, אוּן זכַריָהן, אוּן נתַנאֵלן,
אוּן מיכָיָהון, צו למד די ערים פוּן יהודה.
8 אוּן מיט זיי זײַנען געווען די לוִיִים שמַעיָהו,
אוּן נתַניָהו, אוּן זבַדיָהו, אוּן עַשָׂהאֵל,
אוּן שמירָמוֹת, אוּן יהוֹנָתָן, אוּן אַדוֹנִיָהו,
אוּן טוֹבִיָהו, אוּן טוֹב-אַדוֹנִיָה, די
לוִיִים; אוּן מיט זיי, אֶלישָמָע אוּן יהוֹרָם,
די כֹּהנים. 9 אוּן זיי האָבּן למד אין יהודה,
אוּן מיט זיי איז געווען דאָס סֶפֶר פוּן תוֹרת
ה'; אוּן זיי זײַנען סבב אין כּל ערי יהודה,
אוּן האָבּן למד צווישן הָעָם. 01 אוּן פחד ה'
איז געווען אויף כּל ממלכות הארצוֹת וואָס
אַרום יהודה, אוּן זיי האָבּן נישט לחם מיט
יהוֹשָפטן. 11 אוּן פוּן די פלִשתים האָט מען
געבּראַכט יהוֹשָפטן, מנחה, אוּן כֶּסֶף משׂא;
אויך די אַראַבער האָבּן אים געבּראַכט צֹאן:
007,7 אֵילִים [אַיִל], אוּן 007,7 תַּיִש. 21 אוּן
יהוֹשָפט איז הלך און גדל עד מעל; אוּן ער האָט
בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אין יהודה בִירָנִית אוּן עיר
מסכנות. 31 אוּן מלאכה רבּה האָט ער געהאַט אין
די ערים פוּן יהודה; אוּן אנשי מלחמה, גבוֹרי
חיל, אין ירושָלַיִם. 41 אוּן דאָס איז געווען
זייער פקדה לויט זייערע בית אבותיהם: פוּן
יהודה, שׂרי אלפים: עַדנָה דער שַׂר, אוּן מיט
אים גבוֹרי חיל 000,003; 51 אוּן לעבּן אים: יהוֹחנָן
דער שַׂר, אוּן מיט אים 000,082; 61 אוּן לעבּן אים:
עַמַסיָה בּן זִכרין, וואָס האָט זיך נָדַב
פאַר ה', אוּן מיט אים 000,002 גבוֹרי חיל. 71 אוּן
פוּן בנימין: אַ גיבור חיל, אֶליָדָע אוּן מיט
אים נשקי קשת און מגן, 000,002; 81 אוּן לעבּן אים:
יהוֹזָבָד, אוּן מיט אים 000,081 חלוּצי צבא. 91
דאָס זײַנען די וואָס האָבּן שרת דעם מלך, אַחוץ
וואָס דער מלך האָט נתן אין די ערי המבצר אין
כּל יהודה.
דברי
ב81
1 אוּן
יהוֹשָפט האָט געהאַט עוֹשר אוּן כּבוֹד לָרֹב;
אוּן ער האָט זיך מתחתן געווען מיט אַחאָבן.
2 אוּן לקץ שָנִים האָט ער ירד צו אַחאַבן קיין
שוֹמרוֹן, אוּן אַחאָב האָט זבח פאַר אים אוּן
פאַר הָעָם וואָס מיט אים צֹאן אוּן בָּקָר
לָרֹב, אוּן ער האָט אים סות צו עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] קיין רָמוֹת-גִלעָד. אוּן אַחאָב
מלך ישראל האָט אמר צו יהוֹשָפט מלך יהודה:
ווילסטו הלך מיט מיר קיין רָמוֹת-גִלעָד? האָט
ער אמר: אַזוי ווי דו אַזוי איך, אוּן אַזוי
ווי דײַן עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] מײַן עם, אוּן מיט דיר אויף מלחמה.
4 אוּן יהוֹשָפט האָט אמר צו מלך ישראל: דרש
הַיּוֹם, נא, דאָס דבר-ה'. 5 האָט מלך ישראל קבץ
די נביאים, 004 איש, אוּן ער האָט צו זיי אמר:
זאָלן מיר הלך קיין רָמוֹת-גִלעָד אויף מלחמה,
אָדער זאָל איך חדל? האָבּן זיי אמר: עלה, אוּן
האלוקים וועט זי נתן [זען
"נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין דער יָד פוּן מלך. 6 האָט יהוֹשָפט
אמר: איז דאָ נישטא נאָך אַ נביא פוּן ה', אַז
מיר זאָלן דרש בּײַ אים? 7 האָט מלך ישראל אמר
צו יהוֹשָפטן: פאַראַן נאָך איש אחד אויף צו
דרש בּײַ ה' דורך אים, אָבּער איך האָבּ אים
שׂנא, ווײַל ער זאָגט נישט אויף מיר נביאות
צום טובה, נײַערט אַלע זײַנע טעג צום רעה; דאָס
איז מיכָיהו בּן יִמלאָן. האָט יהוֹשָפט אמר:
זאָל דער מלך אַזוי נישט אמר. 8 האָט מלך ישראל
קרא אַ סָרִיס, אוּן האָט אמר: ברענג אויף גיך
מיכָיהו בּן יִמלאָן. 9 אוּן מלך ישראל אוּן
יהוֹשָפט מלך יהודה זײַנען ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] איטלעכער אויף זײַן כִּסֵּא לבש
אין בגדים; אוּן זיי זײַנען ישב אין אַ גֶּרֶן
בּײַ דעם פתח שער שוֹמרוֹן, אוּן כּל נביאים
האָבּן נביאות זאָגן פאַר זיי. 01 אוּן צִדקִיָהו
בּן כנַעֲנָהן האָט זיך עשׂה קרני [קֶרֶן] ברזל,
אוּן ער האָט אמר: אַזוי האָט ה' אמר: מיט די
דאָזיקע וועסטו נָגַח די אָרַם בּיז זיי צו
כלה. 11 אוּן כּל הנביאים האָבּן נביאות זאָגן
דאָס גלײַכן, אַזוי צו אמר: עלה אויף רָמוֹת-גִלעָד,
אוּן צלח [זען ישעיה 01:35], אוּן ה' וועט זי נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין דער יָד המלך. 21 אוּן דער מַלְאָךְ
וואָס איז הלך קרא מיכָיהון, האָט דבר צו אים,
אַזוי צו אמר: הנה, די דברי הנביאים זײַנען
ווי פֶּה אחד טוֹב אויפן מלך; טאָ זאָל, נא,
דײַן דבר זײַן אַזוי ווי פוּן אחד פוּן זיי,
אוּן דבר טוֹב. 31 האָט מיכָיהו אמר: חי ה', אַז
דאָס וואָס אֶלֹקָי וועט אמר, דאָס וועל איך
דבר [זען "דבר" ישעיהו 41-01:7;
https://www.youtube.com/watch?v=nVnQLegEXis
]! 41 אוּן
ווי ער איז בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צום מלך, האָט דער מלך צו אים אמר:
מיכָה, זאָלן מיר הלך קיין רָמוֹת-גִלעָד אויף
מלחמה, אָדער זאָל איך חדל? 51 האָט ער אמר: עלה!
צלח! אוּן זיי וועלן נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] ווערן אין אײַער יָד. האָט דער
מלך צו אים אמר: בּיז וויפיל מאָל זאָל איך
דיך שבע, אַז דו זאָלסט נישט דבר [זען "דבר" ישעיהו 41-01:7] צו מיר נאָר דעם אמת אין שֵם פוּן
ה'? 61 האָט ער אמר: איך האָבּ ראה כּל ישראל פוץ
אויף די הָרִים, אַזוי ווי צֹאן וואָס האָבּן
נישט קיין רֹעֶה, אוּן ה' האָט אמר: אָן אדונים
זײַנען די דאָזיקע; זאָלן זיי זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] איש צו זײַן בּית בשלום. 71 האָט
מלך ישראל אמר צו יהוֹשָפטן: האָבּ איך דיר
נישט אמר, ער וועט נישט נביאות זאגן אויף מיר
טוֹב, נײַערט צום רע? 81 האָט ער אמר: דעריבער
שמע! דאָס דבר-ה': איך האָבּ ראה ווי ה' ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אויף זײַן כִּסֵּא, אוּן דער כּל
צָבָא הַשָמַיִם עמד על זײַן ימין אוּן אויף
זײַן שׂמֹאל. 91 אוּן ה' האָט אמר: ווער וועט
פָּתָה אַחאָב מלך ישראל, ער זאָל עלה, אוּן
נפל אין רָמוֹת-גִלעָד? האָט מען דבר: דער אמר
אַזוי, אוּן דער אמר אַזוי. 02 איז יצא [זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] דער רוּחַ, אוּן האָט זיך עמד
פאַר ה', אוּן האָט אמר: איך וועל אים פָּתָה.
האָט ה' צו אים אמר: מיט וואָס? 12 האָט ער אמר:
איך וועל יצא אוּן ווערן פאַר אַ רוּחַ שקר
אין פֶּה פוּן אַלע זײַנע נביאים. האָט ער אמר:
וועסט פָּתָה, אוּן וועסט אויך יכל; יצא אוּן
עשׂה אַזוי. 22 אוּן אַצונד, הנה, ה' האָט נתן
אַ רוּחַ שקר אין דעם פֶּה פוּן די דאָזיקע
נביאים דײַנע, אָבּער ה' האָט דבר אויף דיר
רעה. 32 האָט נָגַש צִדקִיָהו בּן כנַעֲנָהן,
אוּן האָט נכה [זען ישעיה
4:35] מיכָיהון אויפן לחי
[זען מיכה 41:4; מתי 03:72], אוּן אמר: אויף וואָסער דֶּרֶךְ
איז דער רוּחַ ה' עבר פוּן מיר כדי צו דבר [זען "דבר" ישעיהו 41-01:7] מיט דיר? 42 האָט מיכָיהו אמר: הנה
וועסטו ראה אין יום ההוא, ווען דו וועסט בוא
אין אַ חדר בחדר זיך צו חבאן. 52 האָט מלך ישראל
אמר: לקח מיכָיהון, אוּן שוב אים צו אָמוֹן
שׂר העִיר, אוּן צו יוֹאָש דעם בּן המלך, 62 אוּן
איר זאָלט אמר: אַזוי האָט אמר דער מלך: שׂוּם
דעם דאָזיקן אין בית הכלא, אוּן האכל אים מיט
לֶחֶם לחץ אוּן מַיִם לחץ, בּיז איך שוב זיך
אום בשלום. 72 האָט מיכָיהו אמר: אויב שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] וועסטו זיך שוב בשלום, האָט ה'
נישט דבר דורך מיר. אוּן ער האָט אמר: שמע דאָס
צו, איר עמים אַלע. 82 אוּן מלך ישראל אוּן יהוֹשָפט
מלך יהודה זײַנען עלה [זען
"עלה" ישעיהו 2:35] קיין רָמוֹת-גִלעָד.
92 אוּן מלך ישראל האָט אמר צו יהוֹשָפטן: איך
וועל זיך חָפַּשׂ, אוּן וועל בוא אין דער מלחמה,
אוּן דו לבש דײַנע בגדים. אוּן מלך ישראל האָט
זיך חָפַּשׂ, אוּן זיי זײַנען בוא אין דער מלחמה.
03 אוּן מלך אָרַם האָט צוה די שׂרים פוּן זײַנע
רכּב, אַזוי צו אמר: איר זאָלט נישט לחם מיט
קָטֹן אָדער גּדוֹל, נאָר מיטן מלך ישראל אַליין.
13 אוּן עס איז געווען, ווי די שׂרים פוּן די
רכּב האָבּן ראה יהוֹשָפטן, אַזוי האָבּן זיי
אמר: דאָס איז מלך ישראל. אוּן זיי האָבּן אים
סבב צו לחם. האָט יהוֹשָפט זעק אוּן ה' האָט
אים עזר, אוּן אלוקים האָט זיי סות פוּן אים.
23 וואָרעם עס איז געווען, ווי די שׂרים פוּן
די רכּב האָבּן ראה אַז דאָס איז נישט מלך ישראל,
אַזוי זײַנען זיי שוב פוּן הינטער אים. 33 אוּן
אַן איש האָט משך זײַן קשת און ער נישט כִּוֵּן,
אוּן האָט נכה מלך ישראל צווישן דעם דבקים
אוּן צווישן דעם שריון. האָט ער אמר צו דעם
רכב: הפך דײַן יָד, אוּן זאָלסט מיך יצא פוּן
דער מַחֲנֶה, וואָרעם איך בין חלה געוואָרן.
43 אוּן די מלחמה איז עלה אין יום ההוא; אוּן
מלך ישראל האָט זיך עמד אין דעם מרכּבה אַנטקעגן
די אַרַמים ביזן עֶרֶב; אוּן לעת פוּן בוא השמש
איז ער מות.
דברי
ב91
1 אוּן
יהוֹשָפט מלך יהודה האָט זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31] אַהיים בשלום קיין ירושָלַיִם.
2 איז אים יצא [זען ישעיהו
01-1:11; מיכה 1:5] אַנטקעגן יֵהוא
בּן חנָנין, דער חֹזֶר, אוּן ער האָט אמר צום
מלך יהוֹשָפט: האָסטו געטאָרט עזר דעם רשע,
אוּן אהב האָבּן די שָונאים פוּן ה'? אוּן פוּן
וועגן דעם איז אויף דיר קצף פוּן פאַר ה'. 3 אָבּער
דברים טובים מצא זיך אין דיר, וואָס דו האָסט
בער די אשרות פוּן הָאָרֶץ, אוּן כון דײַן לֵב
צו דרש האלוקים. 4 אוּן יהוֹשָפט איז ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין ירושָלַיִם. אָבּער ער איז
ווידער יצא [זען ישעיהו
01-1:11; מיכה 1:5] צווישן העם
[זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי
נגזר מארץ חיים מפשע עמי], פוּן באֵר-שֶבע ביזן הַר אפרים, אוּן
האָט זיי שוב [זען "שוב" הושע
5-4:3; יכריה 7:31] צו ה' אלוקי
אבותיהם. 5 אוּן ער האָט עמד שֹׁפטים אין הָאָרֶץ,
אין כּל ערי יהודה הבצורות, עִיר און עִיר.
6 אוּן ער האָט אמר צו די שֹׁפטים: ראה וואָס
איר עשׂה, וואָרעם נישט פאַר אדם שפט איר, נאָר
פאַר ה', אוּן מיט אײַך איז דבר משפט. 7 אוּן
אַצונד, זאָל די פחד ה' זײַן אויף אײַך; זײַן
שומר איבּער אײַך וואָס איר עשׂה, וואָרעם
בּײַ ה' אֱלֹקֵינוּ איז נישטא קיין עֶוֶל, אָדער
משא פנים, אָדער לקח שוֹחד. 8 אוּן אויך אין
ירושָלַיִם האָט יהוֹשָפט עמד פוּן די לוִיִים
אוּן די כֹּהנים, אוּן פוּן די ראשי האבות פוּן
ישראל, פאַר משפט ה', אוּן פאַר ריב. אוּן זיי
האָבּן זיך שוב [זען "שוב"
הושע 5-4:3; יכריה 7:31] קיין
ירושָלַיִם. 9 אוּן ער האָט זיי צוה, אַזוי צו
אמר: אַזוי זאָלט איר זיך עשׂה: מיט יראת ה',
מיט אמונה, אוּן מיט לבב שלם. 01 אוּן בּײַ כּל
ריב וואָס וועט בוא [זען
"בוא" בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2;
זכריה 9:9] פאַר אײַך פוּן
אײַערע אחים [זען "אחים"
תהלים (22)32-(61)71:22, http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81] וואָס ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין זייערע ערים, צווישן דָּם
אוּן דָּם, צווישן תורה אוּן מצוה, חוקים אוּן
משפטים, זאָלט איר זיי זהר, זיי זאָלן זיך נישט
אשם צו ה', אַז עס זאָל זײַן קצף אויף אײַך אוּן
אויף אײַערע אחים; אַזוי זאָלט איר עשׂה אוּן
איר וועט זיך נישט אשם. 11 אוּן הנה איז אַמַריָהו
דער כהן-גָדול איבּער אײַך פאַר כּל דבר ה',
אוּן זבַדיָהו בּן יִשמָעֵאלן, דער נגיד פוּן
דעם בּית יהודה, פאַר כּל דבר פוּן המלך; אוּן
שֹׁטרים זײַנען די לוִיִים פאַר אײַך; זײַט
חזק אוּן עשׂה, אוּן ה' וועט זײַן מיט דעם טוב.
דברי
ב02
1 אוּן
עס איז געווען נאָך דעם, זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] בני-מוֹאָב,
אוּן בני-עמון, אוּן מיט זיי פוּן די עַמוֹנים,
אַקעגן יהוֹשָפטן אויף מלחמה. 2 איז מען בוא
[זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו
6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אוּן
מע האָט נגד יהוֹשָפטן, אַזוי צו אמר: אויף
דיר בוא אַ המוֹן רב פוּן יענער זײַט ים, פוּן
אַרָם, אוּן הנה, זיי זײַנען אין חַצְצוֹן-תמָר,
דאָס איז עֵין-גֶדי. 3 האָט יהוֹשָפט ירא געקריגן,
אוּן ער האָט נתן זײַן פנים צו דָרַש ה', אוּן
ער האָט קרא אַ צוֹם איבּער כּל יהודה. 4 אוּן
יהודה האָט זיך קבץ צו בָקַש בּײַ ה'; יאָ, פוּן
כּל ערי יהודה איז מען בוא צו בָקַש ה'. 5 אוּן
יהוֹשָפט האָט זיך עמד אין דער קהל יהודה אוּן
ירושָלַיִם, אין בּית ה', פאַר דעם חָצֵר החדשה,
6 אוּן ער האָט אמר: ה' אלוקי אבוֹתֵינוּ, דו
ביסט דאָך אלוקים אין שָמַיִם, אוּן דו משל
איבּער כּל ממלכוֹת פוּן די גּוֹיִם, אוּן
אין דײַן יָד איז כוח אוּן גבורה, אוּן אַקעגן
דיר איז זיך נישט צו יצב. 7 דו אלוקינו, האָסט
דאָך ירש די יושבי הָאָרֶץ הזֹאת פוּן פאַר
דײַן עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] ישראל, אוּן האָסט עס נתן צו דעם
זֶרַע פוּן אברהם דײַן אֹהֵב, לעוֹלָם. 8 אוּן
זיי זײַנען ישב [זען "ישב"
הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] דרינען,
אוּן האָבּן דיר בנה [זען
"בנה" דניאל 52:9] דרינען אַ
מִקְדָּש צו דײַן שֵם, אַזוי צו אמר: 9 אַז עס
וועט בוא [זען "בוא" בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אויף אונדז רָעָה, אַ חֶרֶב, אַ
שפוט, אָדער דֶּבֶר, אָדער רָעָב, וועלן מיר
זיך עמד [זען "עמד" ישעיהו
01-1:11] פאַר דעם דאָזיקן בּית
אוּן פאַר דיר, וואָרעם דײַן שֵם איז אין דעם
דאָזיקן בּית, אוּן מיר וועלן צעק צו דיר מצרתֵנו,
אוּן דו וועסט שמע אוּן וועסט ישע. 01 אוּן אַצונד,
הנה זײַנען בני-עמון אוּן מוֹאָב אוּן דעם
הַר שֵעִיר, וואָס דו האָסט נישט נתן ישראל
צו בוא צו זיי, ווען זיי זײַנען בוא פוּן אֶרֶץ
מִצרַיִם, נײַערט זיי האָבּן זיך סור פוּן
זיי, אוּן האָבּן זיי נישט שמד. 11 אוּן הנה גמל
זיי אונדז, צו בוא אונדז גרש פוּן דײַן ירשה
וואָס דו האָסט אונדז ירש. 21 אלוקינו, ווילסטו
נישט שפט אויף זיי? וואָרעם אין אונדז איז נישטא
קיין כוח אַקעגן דעם המוֹן הרב הזה וואָס בוא
אויף אונדז, אוּן מיר ידע נישט וואָס מיר זאָלן
עשׂה, נײַערט אויף דיר זײַנען אונדזערע אויגן.
31 אוּן כּל יהודה זײַנען עמד פאַר ה'; אויך זייערע
טַף אוּן זייערע נָשִים אוּן זייערע בָּנִים.
41 איז אויף יַחזיאֵל בּן זכַריָהו בּן בנָיָה
בּן יעִיאֵל בּן מַתַניָה דעם לֵוִי, פוּן
בני-אָסָף, געווען דער רוּחַ ה', אין מיטן פוּן
דער קהל [זען
https://www.youtube.com/watch?v=yECfY0iHIDI
]. 51 אוּן
ער האָט אמר: קשב, כּל יהודה, אוּן יושבי ירושָלַיִם,
אוּן מלך יהוֹשָפט: אַזוי האָט ה' צו אײַך אמר:
איר זאָלט נישט ירא האָבּן אוּן נישט חתת פאַר
דעם דאָזיקן המוֹן הרב, כי נישט צו אײַך המלחמה
כי לאלוקים. 61 מחר ירד אויף זיי; הִנֵּה, זיי
עלה מיט דעם מעלה הציץ, אוּן איר וועט זיי מצא
אין סוף הנחל, פאַר דעם מדבר פוּן ירואֵל. 71
נישט איר וועט דאָס מאָל דאַרפן לחם; יצב! עמד!
אוּן ראה די ישועה פוּן ה' מיט אײַך, יהודה אוּן
ירושָלַיִם; איר זאָלט נישט ירא האָבּן אוּן
נישט חתת, מחר יצא אַקעגן זיי, אוּן ה' וועט
זײַן מיט אײַך. 81 האָט יהוֹשָפט זיך קדד מיטן
פנים צו ארצה, אוּן כּל יהודה אוּן די יושבי
ירושָלַיִם זײַנען נפל [זען
"נפל" ישעיהו 91:62; אוּן זען תהלים 01:61 אוּן ישעיהו
01-9:35 אוּן דניאל 2:21, תחִיַּת הַמֵּתים אין מָשִיחַ] פאַר ה', זיך צו שחה צו ה'. 91 אוּן
די לוִיִים פוּן בני-הקהָתים, אוּן פוּן בני-הקָרחים,
זײַנען קום [זען "קום" במדבר
71:42; הושע 2:6] צו הלל ה' אֱלֹקֵי
ישראל אויף אַ קוֹל גָדוֹל למעלה. 02 אוּן זיי
האָבּן זיך שכם אין דער בוקר, אוּן זײַנען יצא
[זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] צום מדבר פוּן תקוֹעַ; אוּן בּײַ
זייער יצא האָט יהוֹשָפט זיך עמד, אוּן האָט
אמר: שמע מיך צו, יהודה אוּן יושבי ירושָלַיִם:
גלויבט [אמן, זען בראשית
6:51; חבקוק 4:2;
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=67D63nSVGyI
] אין ה'
אלֹקֵיכֶם [זען https://www.youtube.com/watch?v=Zy9Wl80wawQ
https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=m96sW3CKIQE
זען ספר
הזהר ג ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח'
62:41; ה' אחד אין זיין הֲוָיָה אָבּער מיט קדושה
משולשת, אלוקים האב און אלוקים זון פון דער
אויבערשטער און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק
יומין און בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען
קדושה משולשת פון ה' איז אשכול אחד אָבּער מער
ווי איין ענבים; אשכול ענבים אחד; זען החוט
המשולש, איין שטריק, אָבּער דריי שנורן, קהלת
21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24; זען ווידער בראשית 42:2,
דעריבער עזב אן איש אָבִיו און אמו, און זאל
דבק צו זיין אשה, און זיי (2) ווערן בשר אחד (1),
איין בשר, זע אחד דאָ, דברים 4:6, זען ווידער ספר
הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), בר
אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן 1, דניאל 41-31:7, זען
"פלחין" און "יפלחון" אין דניאל 21:3 און דניאל
41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים עס איז אמת אַז
מיר זען די אלוהוּת פון משיח, וואס איז נישט
קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט יפלחון אלילים
אָבּער אַלע פֿעלקער כולל אידן וועלן יפלחון
(טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת) צו די בר אנש
משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב און רש"י וואס
אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז משיח, רש"י זאגט
"הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח ], אוּן איר וועט
אנהאַלטן [אמן], גלויבט אין זײַנע נביאים [זען,פאר ביישפּיל, בראשית 51:3;
ישעיה 6:05; 41-31:25; 21-1:35; 5-3:04; 6-5,2-1:9; 2-1:16;
01:94; מיכה
1:5; 41:7; תהלים 01:61; 03-1:22; 02-91:43; 11:53; 9:14; 51:94; 81:86;
12:96; 11-01:27; 11:231; 22:811; 21-7:2; 91 ;6-5:53; זכריה 21-11:6; 9:9;
31-21:11; 7:31
ירמיהו
6-5:32; 51:53; הושע 1:11
דניאל
62,52:9; מלאכי 1:3;
https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4
https://www.youtube.com/watch?v=2Ywoic2QO68
https://www.youtube.com/watch?v=53YA1b05Dm8
https://www.youtube.com/watch?v=K9oyG0AtVvo
https://www.youtube.com/watch?v=UA0RiTZvHJw
https://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
https://www.youtube.com/watch?v=hb3PLE1n7Cg
https://www.youtube.com/watch?v=ZaHi0zuNX1U
https://www.youtube.com/watch?v=BbHplrdNBJs
https://www.youtube.com/watch?v=PxQnTcDJQGE
https://www.youtube.com/watch?v=Ic3-6ZBSYow
https://www.youtube.com/watch?v=K3mT40GWHMQ
https://www.youtube.com/watch?v=7VuHJA9hGXI
https://www.youtube.com/watch?v=0mFjR_8vWPk
https://www.youtube.com/watch?v=7-FmFDWKohU
https://www.youtube.com/watch?v=nWepUEbPCb4
https://www.youtube.com/watch?v=qr8NI2SULDc
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
], אוּן איר וועט צלח [זען "צלח" ישעיה 01:35]. 12 אוּן ער האָט געהאַלטן אַן עצה מיטן
עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35,
כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי]; אוּן ער האָט עמד משֹׁררים צו ה' וואָס
זאָלן הלל צו הדרה קָדוֹש, בּײַם יצא פאַר די
חלץ, אוּן אמר: ידה צו ה', וואָרעם לעוֹלָם איז
זײַן חֶסֶד. 22 אוּן אין דער עת וואָס זיי האָבּן
הלל מיט רִנָּה אוּן אַ תהלה, האָט ה' נתן ארבים
[ארב] אויף בני-עמון, מוֹאָב אוּן דעם הַר שֵעִיר,
וואָס זײַנען בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] קיין יהודה; אוּן זיי זײַנען נגף
געוואָרן. 32 וואָרעם בני-עמון אוּן מוֹאָב
האָבּן זיך עמד אַקעגן די יושבי הַר שֵעִיר,
צו חרם אוּן צו שמד; אוּן ווי זיי האָבּן כלה
די יושבי שֵעִיר, האָבּן זיי עזר צו משחים איש
זיין רֵעַ. 42 אוּן יהודה איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו דעם
מִצְפֶּה אין דער מדבר, אוּן זיי האָבּן זיך
פנה אויף דעם המוֹן אוּן הנה זיי נפל פגרים
אויף ארצה, אוּן קיינער איז נישט פליטה געוואָרן.
52 אוּן יהוֹשָפט אוּן זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו בזז
זייער שלל [זען ישעיה 21:35], אוּן זיי האָבּן מצא בּײַ זיי
רֹב אי רכוּש אי פגרים מיט כלי חמודה, אוּן
זיי האָבּן נצל פאַר זיך, בּיז זיי האָבּן מער
נישט געקענט משׂא; אוּן זיי האָבּן בזז 3 טעג
דעם שלל, וואָרעם ער איז געווען רב. 62 אוּן אויפן
4טן טאָג האָבּן זיי זיך קהל אין עמק ברָכָה,
וואָרעם דאָרטן האָבּן זיי געמאַכט ברך ה';
דעריבער קרא מען דעם שֵם פוּן מקוֹם ההוּא
דער עמק ברָכָה בּיז אויף הַיּוֹם. 72 אוּן כּל
איש יהודה אוּן ירושָלַיִם אוּן יהוֹשָפט
זיי פאַרויס האָבּן זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31] קיין ירושָלַיִם מיט שׂמחה, וואָרעם
ה' האָט זיי שׂמח איבּער זייערע פײַנט. 82 אוּן
זיי זײַנען בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] קיין ירושָלַיִם מיט נבלים אוּן
מיט כנורות אוּן מיט חצֹצרות צום בּית ה'. 92
אוּן פחד ה' איז געווען אויף די ממלכות הארצות,
ווען זיי האָבּן שמע [זען
"שמע" ישעיהו 21:35-51:25] אַז
ה' האָט לחם מיט די פײַנט פוּן ישראל. 03 אוּן
מלכות יהוֹשָפט איז געווען שקט וואָרעם אלוקיו
האָט אים נוח [זען "נוח" ישעיהו
01-1:11] פוּן רונד אַרום. 13
אוּן יהוֹשָפט האָט מלך איבּער יהודה; 53 שָנָה
איז ער געווען אַז ער איז געוואָרן מלך, אוּן
52 שָנָה האָט ער מלך אין ירושָלַיִם. אוּן דער
שֵם פוּן אִמּוֹ איז געווען עַזובָה בּת שִלחין.
23 אוּן ער איז הלך אין דעם דֶּרֶךְ אָבִיו אָסאָן,
אוּן האָט זיך נישט סור דערפון, צו עשׂה וואָס
איז יָשָר אין די אויגן פוּן ה'. 33 אָבּער די
בָּמוֹת זײַנען נישט סור געוואָרן, אוּן הָעָם
האָט נאָך נישט כון זייער לֵב צו אלוקי אבותיהם.
43 אוּן די יתר דברי יהוֹשָפטן, די ראֹשֹנים
אַזוי ווי די אחרונים, זיי זײַנען כתב אין די
דברים פוּן יֵהוא בּן חנָנין, וואָס איז עלה
אין סֶפֶר מלכי ישראל. 53 אוּן נאָך דעם האָט
יהוֹשָפט מלך יהודה זיך חבר מיט אַחזיָה מלך
ישראל, וואָס האָט עשׂה [זען
"עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] רשע. 63 אוּן ער האָט אים חבר צו זיך,
צו עשׂה אֳנִיּוֹת אויף צו הלך קיין תַרשיש;
אוּן זיי האָבּן עשׂה אֳנִיּוֹת אין עֶציוֹן-גֶבֶר.
73 האָט אֶליעֶזֶר בּן דוֹדָוָהון פוּן מָרֵשָה
נביאות זאָגן אויף יהוֹשָפטן, אַזוי צו אמר:
ווײַל דו האָסט זיך חבר מיט אַחזיָהון, וועט
ה' פרץ דײַנע מעשׂים. אוּן די אֳנִיּוֹת זײַנען
שבר געוואָרן, אוּן זיי האָבּן נישט עצר צו
הלך קיין תרשיש.
דברי
ב12
1 אוּן
יהוֹשָפט האָט זיך שכב מיט זײַנע אבות, אוּן
ער איז קבר [זען משיח קבר,
ישעיהו 9:35] געוואָרן אין
עִיר דוד; אוּן בּנוֹ יהוֹרָם איז געוואָרן
מלך אויף זײַן תחת. 2 אוּן ער האָט געהאַט אחים
[זען "אחים" תהלים (22)32-(61)71:22,
http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81], בני יהוֹשָפט: עַזַריָה,
אוּן יחיאֵל, אוּן זכַריָהו, אוּן עַזַריָהו,
אוּן מיכָאֵל, אוּן שפטיָהו; די אַלע זײַנען
געווען בני יהוֹשָפט מלך ישראל. 3 אוּן אֲבִיהֶם
האָט זיי נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מתנות
רבות פוּן כֶּסֶף אוּן זָהָב אוּן מגדנות,
מיט ערי מצורות אין יהודה. אָבּער די ממלכה
האָט ער נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] יהוֹרָמען,
וואָרעם ער איז געווען דער בכָור [זען תהלים 82:98]. 4 אוּן ווי יהוֹרָם איז קום [זען "קום" במדבר 71:42; הושע 2:6] אויף זײַן ממלכת אביו, אוּן האָט
זיך חזק, אַזוי האָט ער הרג אַלע זײַנע אחים,
מיטן חֶרֶב, אוּן אויך פוּן די שׂרים פוּן ישראל.
5 23 שָנָה איז יהוֹרָם געווען, אַז ער איז געוואָרן
מלך, אוּן 8 שָנָה האָט ער מלך אין ירושָלַיִם.
6 אוּן ער איז הלך אין דעם דֶּרֶךְ מלכי ישראל,
אַזוי ווי דאָס בּית אַחאָב האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35]; וואָרעם ער האָט געהאַט
בּת אַחאָב פאַר אַן אִשָּה; אוּן ער האָט עשׂה
[זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35] וואָס איז הָרַע אין
די אויגן פוּן ה'. 7 אָבּער ה' האָט נישט אבה
צו שחת דאָס בּית דוד, פוּן וועגן דעם בְּרִית
וואָס ער האָט כרת [זען "כרת"
דניאל 62:9] מיט דודן, אוּן
אַזוי ווי ער האָט אים אמר, צו נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי
9-7:2] אים אוּן זײַנע בָּנִים
אַ נֵיר כּל הימים. 8 אין זײַנע טעג איז אֶדוֹם
פשע פוּן אונטער דער יָד יהודה, אוּן זיי האָבּן
געמאַכט איבּער זיך אַ מלך. 9 אוּן יהוֹרָם
איז עבר מיט זײַנע שרים, אוּן כּל הרכּב מיט
אים; אוּן ער איז קום [זען
"קום" במדבר 71:42; הושע 2:6]
בּײַ לָיְלָה, אוּן האָט נכה די אֶדוֹמים וואָס
האָבּן סבב אים אוּן די שׂרי הרכּב. 01 אַזוי
איז אֶדוֹם פשע פוּן אונטער דער יָד יהודה
בּיז אויף היום הזה. דעמאָלט אין דער אייגענער
צײַט איז פשע לִבנָה פוּן אונטער זײַן יָד;
ווײַל ער האָט עזב [זען תהלים
(61)71-(1)2:22] ה' אלוקי אבותיו.
11 ער האָט אויך עשׂה בָּמוֹת אויף די הרי יהודה,
אוּן ער האָט זנה די יושבי ירושָלַיִם, אוּן
האָט נדח יהודה. 21 איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] צו אים אַ מכתב
פוּן אֵלִיָהו דעם נביא, אַזוי צו אמר: אַזוי
האָט אמר ה' אלוקֵי אביךָ דודן: ווייל וואָס
דו ביסט נישט הלך אין די דרכי אָבִיךָ יהוֹשָפטן,
אוּן אין די דרכי אָסאָ מלך יהודה, 31 נײַערט
דו ביסט הלך אין דעם דֶּרֶךְ מלכי ישראל, אוּן
האָסט זנה יהודה אוּן די יושבי ירושָלַיִם,
אַזוי ווי דאָס בּית אַחאָב האָט זיי זנה, אוּן
האָסט אויך הרג דײַנע אחים פוּן דײַן בּית
אָבִיךָ, וואָס זײַנען געווען בעסער פוּן דיר.
41 הנה, וועט ה' נגף מיט אַ מגפה גדולה דײַן עם
[זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי
נגזר מארץ חיים מפשע עמי], אוּן דײַנע בָּנִים, אוּן דײַנע נשִים,
אוּן אלע דײַן רכוּש. 51 אוּן דו וועסט זײַן
אין חליים [חלי] רבים פוּן אַ מחלה אין דײַנע
מעה, בּיז דײַנע מעה וועלן יצא פוּן דער חלי
טעג נאָך טעג. 61 אוּן ה' האָט עור אויף יהוֹרָמען
דעם רוּחַ פוּן די פלִשתים, אוּן פוּן די אַראַבער
וואָס לעבּן די כושים. 71 אוּן זיי זײַנען עלה
אויף יהודה, אוּן האָבּן זיך בקע אין איר, אוּן
האָבּן שבה דעם כּל רכוּש וואָס האָט זיך מצא
אין בּית המלך, אוּן אויך זײַנע בָּנִים אוּן
זײַנע נשִים, אוּן אים איז נישט שאר קיין בּן,
אַחוץ יהוֹאָחז [אחזיהוּ] דער קטון פוּן זײַנע
בָּנִים. 81 אוּן נאָך דעם אַלעמען האָט אים
ה' נגף אין זײַנע מעה מיט אַ חלי נישט מרפא.
91 אוּן עס איז געווען נאָך טעג אוּן טעג בעת
דער קץ פוּן 2 שָנָה איז געווען אַריבער, זײַנען
אים די מעה יצא פוּן זײַן חלי, אוּן ער איז מות
אין תחלואים רעים; אוּן מע האָט נישט עשׂה נאָך
אים אַ שׂרפה אַזוי ווי די שׂרפה פוּן זײַנע
אבות. 02 23 שָנָה איז ער געווען, אַז ער איז געוואָרן
מלך, אוּן 8 שָנָה האָט ער מלך אין ירושָלַיִם;
אוּן ער איז הלך אָן חמדה; אוּן מע האָט אים
קבר [זען משיח קבר, ישעיהו
9:35] אין עִיר דוד, אָבּער
נישט אין די קברים פוּן די מלכים.
דברי
ב22
1 אוּן
די יושבי ירושָלַיִם האָבּן געמאכט פאַר אַ
מלך אויף זײַן תחת אַחזיָהו, זײַן בּנוֹ הקטון,
וואָרעם אַלע עלטערע האָט הרג די גדוד וואָס
איז בוא [זען "בוא," בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] מיט די אַראָבער אין מַחֲנֶה. אַזוי
איז אַחזיָהו בּן יהוֹרָם מלך יהודה, געוואָרן
מלך. 2 24 שָנָה איז אַחזיָהו געווען, אַז ער
איז געוואָרן מלך, אוּן 1 שָנָה האָט ער מלך
אין ירושָלַיִם. אוּן דער שֵם פוּן אִמּוֹ
איז געווען עַתַליָהו בּת עָמרין. 3 ער אויך
איז הלך אין די דרכי בּית אַחאָב, וואָרעם אִמּוֹ
איז געווען זײַן יוֹעֵץ אויף צו רשע. 4 אוּן
ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז הָרַע אין די אויגן פוּן ה', אַזוי ווי דאָס
בּית אַחאָב, וואָרעם זיי זײַנען געווען זײַנע
יוֹעצים נאָך זײַן מות [זען
"מות" ישעיהו 9:35] אביו, צו
זײַן משחית. 5 ער איז אויך הלך אין זייער עצה,
אוּן איז הלך מיט יהוֹרָם בּן אַחאָבן, מלך
ישראל, אויף מלחמה אַקעגן חזָאֵל מלך אַרָם
אין רָמוֹת-גִלעָד; אוּן די אַרַמים האָבּן
נכה [זען ישעיה 4:35] יוֹרָמען. 6 אוּן ער האָט זיך שוב
[זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה
7:31] זיך צו רפא [זען "רפא" ישעיהו 5:35] אין יִזרְעֶאל פוּן די מכּים וואָס
מע האָט אים נכה [זען "נכה"
ישעיהו 4:35] אין רָמָה, ווען
ער האָט לחם מיט חזָאֵל מלך אַרָם. אוּן עַזַריָהו
בּן יהוֹרָמען, מלך יהודה, האָט ירד צו ראה
יהוֹרָם בּן אַחאָבן אין יִזרְעֶאל, ווען ער
איז געווען חלה [זען ישעיהו
01:35]. 7 אוּן די תבוּסה פוּן
אַחזיָהון איז געווען פוּן אלוקים אַז ער זאָל
בוא [זען "בוא" בראשית 01:94;
ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו יוֹרָמען; וואָרעם אַז ער איז
בוא איז ער יצא [זען ישעיהו
01-1:11; מיכה 1:5] מיט יהוֹרָמען
צו יֵהוא בּן נִמשין, וואָס ה' האָט אים משח,
כדי צו כרת [זען "יכרת משיח
וְאין לוֹ" דניאל 62:9] דאָס
בּית אַחאָב. 8 אוּן עס איז געווען, ווי יֵהוא
האָט זיך שפט מיט דעם בּית אַחאָב, האָט ער
מצא די שׂרי יהודה, אוּן די בני אחי אַחזיָהו,
וואָס האָבּן שרת בּײַ אַחזיָהון, אוּן ער
האָט זיי הרג. 9 אוּן ער האָט בקש אַחזיָהון,
אוּן מע האָט אים לכד ווי ער איז געווען חבאן
אין שוֹמרוֹן, אוּן מע האָט אים געבּראַכט
צו יֵהוּאן, אוּן מע האָט אים מות. אוּן זיי
האָבּן אים קבר [זען משיח
קבר, ישעיהו 9:35], וואָרעם
זיי האָבּן אמר: ער איז בּן יהוֹשָפטן, וואָס
האָט דרש ה' מיט זײַן כּל לֵב. אוּן עס איז נישט
געווען פוּן בּית אַחזיָהו ווער עס זאָל האָבּן
כוח עצר די ממלכה. 01 אוּן ווי עַתַליָהו אֵם
אַחזיָהון האָט ראה אַז איר בּן איז מות [זען "מות" ישעיהו 9:35], איז זי קום [זען
"קום" במדבר 71:42; הושע 2:6],
אוּן האָט אבד דעם כּל זרע [זען בראשית 51:3; ישעיה 01:35; גלט' 61:3] הממלכה פוּן דעם בּית יהודה. 11
האָט יהוֹשַבעַת בּת המלך לקח [זען "לקח" ישעיהו 8:35; זכריה 31-11:6;
31:11] יוֹאָש בּן אַחזיָהון,
אוּן האָט אים גנב פוּן צווישן דעם בָּנִי
המלך וואָס האָבּן געזאָלט מות ווערן, אוּן
האָט אים אוּן זיין מינקת נתן אין אַ חדר מטה.
אוּן יהוֹשַבעַת בּת המלך יהוֹרָם, די אִשָּה
פוּן יהוֹיָדָע דעם כהן -- וואָרעם זי איז געווען
די אֲחוֹת פוּן אַחזיָהון--האָט אים סתר פוּן
עַתַליָהון, אוּן זי האָט אים נישט מות. 21 אוּן
ער איז געווען חבא בּײַ זיי, אין בּית האלוקים
6 שָנָה. אוּן עַתַליָהו האָט מלך איבערן הָאָרֶץ.
דברי
ב32
1 אוּן
אויפן 7טן שָנָה האָט זיך יהוידע חזק, אוּן
ער האָט לקח די שׂרי המאות, עזריה בּן ירוחמען,
אוּן ישמעאל בּן יהוחננען, אוּן עזריהו בּן
עובדן, אוּן מעשיהו בּן עדיהון, אוּן אלישפט
בּן זכרין, מיט זיך אין אַ בְּרִית. 2 אוּן זיי
זײַנען סבב אין יהודה, אוּן האָבּן קבץ די לויִים
פוּן כּל ערי יהודה, אוּן די ראשי האבות ישראל,
אוּן זיי זײַנען בוא [זען
"בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה
9:9] קיין ירושלים. 3 אוּן
די כּל הקהל האָט כרת [זען
"כרת" דניאל 62:9] אַ בְּרִית
מיטן מלך אין בּית האלוקים; אוּן ער האָט צו
זיי אמר: הנה, זאָל בּן המלך מלך, אַזוי ווי
ה' האָט דבר וועגן די בני דודן [זען דברי הימים ב 61:6]. 4 דאָס איז די דבר וואָס איר זאָלט עשׂה
: אַ דריטל פוּן אײַך, די וואָס בוא [זען "בוא" בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אַרײַן שבת, פוּן די כֹּהנים אוּן פוּן
די לויִים, זאָלן זײַן פאַר שֹׁערי הספּים;
5 אוּן אַ דריטל פוּן אײַך אין בּית המלך, אוּן
אַ דריטל אין דעם שער היסוד; אוּן דאָס כּל
הָעָם זאָל זײַן אין די חצרוֹת [חָצֵר] פוּן
בּית ה'. 6 אוּן קיינער זאָל נישט בוא אין בּית
ה', נאָר די כֹּהנים, אוּן די וואָס שרת פוּן
די לויִים; זיי מעגן בוא, וואָרעם זיי זײַנען
קֹדֶש. אָבּער דאָס כּל הָעָם זאָל שמר די
משמרת ה'. 7 אוּן די לויִים זאָלן נקף דעם מלך
רונד אַרום, איש מיט זײַנע כלי אין זײַן יָד;
אוּן דער וואָס בוא ארײַן אין בּית, זאָל מות
ווערן. אוּן זײַט מיט דעם מלך בּײַ זײַן בוא
אוּן בּײַ זײַן יצא. 8 האָבּן די לוִיִים אין
כּל יהודה עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] אַזוי
ווי אַלע וואָס יהוידע דער כהן האָט צוה, אוּן
זיי האָבּן לקח איטלעכער זײַנע אנשים, די וואָס
בוא [זען "בוא" בראשית 01:94;
ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אַרײַן שבת, מיט די וואָס יצא
שבת, וואָרעם יהוידע דער כהן האָט נישט פטר
די מחלקות. 9 אוּן יהוידע דער כהן האָט נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] די שׂרי המאות די חנית אוּן די
מגנות אוּן די שלטים פוּן דעם מלך דוד, וואָס
אין בּית האלוקים. 01 אוּן ער האָט עמד דאָס
כּל הָעָם, איש מיט זײַן שלח אין זײַן יָד, פוּן
דער כתף הבּית הימנית בּיז דער כתף הבּית שמאלים,
בּײַם מזבח אוּן בּײַם בּית, לעבּן המלך רונד
אַרום. 11 אוּן זיי האָבּן יצא דעם בּן המלך,
אוּן האָבּן נתך אויף אים די נזר אוּן די עדות,
אוּן האָבּן אים געמאכט פאַר אַ מלך. אוּן יהוידע
אוּן זײַנע בָּנִים האָבּן אים משח, אוּן זיי
האָבּן אמר: יחי המלך. 21 אוּן עתליהו האָט שמע
[זען "שמע" ישעיהו 21:35-51:25] דעם קוֹל פוּן הָעָם וואָס רוץ
אוּן הלל דעם מלך, אוּן זי איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו הָעָם
אין בּית ה'. 31 אוּן זי האָט ראה, אוּן הנה דער
מלך עמד אויף זײַן עמוּד אין מבוא [זען מתי 44:42], אוּן די שׂרים אוּן די חצֹצרות לעבּן
המלך, אוּן דאָס כּל עַם הָאָרֶץ שׂמח זיך אוּן
תקע אין חצֹצרות, אוּן די משוררים מיט כלי השיר
וואָס מודיעים דעם הלל; האָט עתליהו קרע אירע
בגדים, אוּן האָט אמר: קשר! קשר! 41 האָט יהוידע
הכהן יצא די שׂרי המאות, די פקד החיל, אוּן ער
האָט צו זיי אמר: יצא זי אינעווייניק פוּן די
שׂדרות [שׂדרה], אוּן דער וואָס בוא איר נאָך,
זאָל מות ווערן מיטן חֶרֶב. וואָרעם דער כהן
האָט אמר: איר זאָלט זי נישט מות אין בּית ה'.
51 האָבּן זיי שׂוּם ידים אויף איר, אז זי איז
בוא דורך דעם מבוֹא פוּן שער הסוסים אין בּית
המלך; אוּן זיי האָבּן זי דאָרטן מות. 61 אוּן
יהוידע האָט כרת [זען "כרת"
דניאל 62:9] אַ בְּרִית צווישן
אים אוּן צווישן דעם כּל הָעָם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ
חיים מפשע עמי] אוּן צווישן
המלך, צו זײַן צו הָעָם פוּן ה'. 71 אוּן דאָס
כּל הָעָם איז בוא אין בּית הבעל, אוּן האָבּן
עס נתץ, פוּן זײַנע מזבחות אוּן זײַנע צלם האָבּן
זיי שבר, אוּן מתן דעם כהן פוּן בעל האָבּן
זיי הרג פאַר די מזבחות. 81 אוּן יהוידע האָט
שׂוּם די פקודות פוּן בּית ה' אין דער יָד פוּן
די כֹּהנים פוּן שבט לֶוִי, וואָס דוד האָט
חלק איבּער דעם בּית ה', צו עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] די עֹלות [עוֹלָה] פוּן ה', אַזוי
ווי עס שטייט כתב אין תורת־משה, מיט שׂמחה,
אוּן מיט שיר לויט דעם ידי דודן. 91 אוּן ער
האָט עמד די שוערים בּײַ די שְעָרִים פוּן
בּית ה', אַז דער וואָס איז טמא לכל דבד, זאָל
נישט בוא. 02 אוּן ער האָט לקח [זען "לקח" ישעיהו 8:35; זכריה 31-11:6; 31:11] די שׂרי המאות, אוּן די אדירים,
אוּן די מוֹשלים איבּער הָעָם, אוּן דאָס כּל
עם הָאָרֶץ, אוּן האָט ירד המלך פון בּית ה',
אוּן זיי זײַנען בוא דורך דעם שער העליון אין
בּית המלך, אוּן האָבּן ישב דעם מלך אויף דעם
כִּסֵּא הממלכה. 12 אוּן דאָס כּל עַם האָט זיך
שׂמח, אוּן די עִיר איז געווען שקט. אוּן עתליהון
האָבּן זיי מות מיטן חֶרֶב.
דברי
ב42
1 7 שָנָה
איז יואָש געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך,
אוּן 04 שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים. אוּן
דער שֵם פוּן אִמּוֹ איז געווען צביה פוּן
באר־שבע. 2 אוּן יואָש האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס איז יָשָר אין די אויגן
פוּן ה' כּל יְמֵי יהוידע הכהן. 3 אוּן יהוידע
האָט פאַר אים נשׂא 2 נָשִים; אוּן ער האָט ילד
[זען "ילד" ישעיהו 41:7] בָּנִים אוּן בָּנוֹת. 4 אוּן
עס איז געווען נאָך דעם, האָט יואָש געהאַט
אין לֵב צו חדש דאָס בּית ה'. 5 אוּן ער האָט
קבץ די כֹּהנים אוּן די לוִיִים, אוּן ער האָט
צו זיי אמר: יצא צו די ערים פוּן יהודה, אוּן
קבץ אויף פוּן כּל ישראל כֶּסֶף אויף צו חזק
דאָס בּית אֱלֹקֵיכֶם פוּן שָנָה צו שָנָה;
אוּן איר זאָלט אײַך מהר וועגן דער דבר. אָבּער
די לוִיִים האָבּן זיך נישט מהר. 6 האָט דער
מלך קרא יהוידע דעם רֹאש, אוּן האָט צו אים
אמר: מדוּע האָסטו נישט דרש פוּן די לוִיִים,
צו בּרענגען די משׂאת משה עֶבֶד ה', אוּן פוּן
דער קהל פוּן ישראל, פאַר דעם אֹהֶל הָעֵדוּת?
7 וואָרעם עתליהו די מרשעת, אירע בָּנִים האָבּן
פרץ דאָס בּית האלוקים, אוּן אויך כּל קדשי
בּית ה' האָבּן זיי עשׂה פאַר די בעלים. 8 אוּן
המלך האָט אמר, אוּן מע האָט עשׂה אַן ארון,
אוּן אים נתן בּײַם שער פוּן בּית ה' חוּצה.
9 אוּן מע האָט נתן אַ קוֹל אין יהודה אוּן אין
ירושלים, צו בּרענגען די משׂאת משה דעם עֶבֶד
האלוקים אויף ישראל אין מדבר. 01 אוּן כּל השׂרים
אוּן דאָס כּל הָעָם האָבּן זיך שׂמח, אוּן
זיי האָבּן געבּראַכט אוּן שלך אין ארוֹן בּיז
כלה. 11 אוּן עס איז געווען, בעת מע פלעגט בּרענגען
דעם ארוֹן צו די פקודת המלך דורך דער יָד פוּן
די לויִים, אוּן ווי זיי האָבּן ראה אַז עס
איז דאָ רבה כֶּסֶף, אַזוי פלעגט בוא [זען "בוא" בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] דער סֹפֵר המלך, אוּן דער פקיד פוּן
דעם כהן־גּדוֹל, אוּן זיי פלעגן ערה דעם ארון,
אוּן אים נשׂא אוּן אים שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] אויף זײַן מקום. אַזוי האָבּן
זיי עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו
6-5:32; ישעיהו 9:35] יוֹם אין
יוֹם, אוּן זיי האָבּן אסף כֶּסֶף לרוב. 21 אוּן
המלך אוּן יהוידע האָבּן עס נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] צו די עושׂה מלאכת עבודה פוּן
בּית ה'; אוּן זיי האָבּן שׂכר חֹצבים אוּן
חרשים, צו חדש דאָס בּית ה', אוּן אויך חרשי
ברזל און נחֹשת, צו חזק דאָס בּית ה'. 31 אוּן
די עֹשׂי מלאָכה האָבּן עשׂה, אוּן די מְלָאכָה
איז עלה געוואָרן דורך זייער יָד, אוּן זיי
האָבּן עמד דאָס בּית האלוקים אויף זײַן מתכֹּנֶת,
אוּן אים אמץ. 41 אוּן אַז זיי האָבּן כלה, האָבּן
זיי געבּראַכט פאַר המלך אוּן יהוידען דעם
שאר הַכֶּסֶף, אוּן מע האָט דערפון עשׂה כלים
פאַר בּית ה', כלי שָׁרֵת אוּן עלות, אוּן כף,
אוּן כלי זהב און כסף. אוּן מע פלעגט עלה עוֹלָה
אין בּית ה' תמיד כּל יְמֵי יהוידען. 51 אוּן
יהוידע איז געוואָרן זקן אוּן שׂבע [זען "שׂבע" ישעיה 11:35] מיט ימים, אוּן ער איז מות; 031 שָנָה
איז ער געווען, אַז ער איז מות. 61 אוּן מע האָט
אים קבר [זען משיח קבר, ישעיהו
9:35] אין עִיר דוד לעבן די
מלכים, ווײַל ער האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] טוֹבה צווישן ישראל, אוּן פאַר
האלוקים אוּן זײַן בּית. 71 אוּן נאָך דעם מות
[זען "מות" ישעיהו 9:35] פוּן יהוידען זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] די שׂרי
יהודה, אוּן זיי האָבּן זיך שחה צום מלך. דעמאָלט
האָט המלך זיך שמע [זען "שמע"
בראשית 81:22; ישעיהו 51:25; דברים 51:81] צו זיי. 81 אוּן זיי האָבּן עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] דאָס בּית ה' אלוקי אבותיהם, אוּן
זיי האָבּן עבד די אשרים, אוּן די עצבּים, אוּן
עס איז געווען קצף אויף יהודה אוּן ירושלים
פאַר דער דאָזיקער אשמה זייערער. 91 אוּן ער
האָט שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3] צו זיי נביאים, זיי צו
שוב צו ה', אוּן זיי האָבּן זיי עוד, אָבּער
זיי האָבּן נישט אזן. 02 אוּן דער רוּחַ אלוקים
האָט לבש זכריה בּן יהוידע דעם כהן, אוּן ער
האָט זיך עמד איבּער הָעָם, אוּן האָט צו זיי
אמר: אַזוי האָט האלוקים אמר: לָמָּה עבר איר
די מצוה פוּן ה', אַז איר זאָלט נישט צלח [זען ישעיה 01:35]? וואָרעם איר האָט עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] ה', אוּן ער האָט אײַך עזב. 12 האָבּן
זיי קשר אויף אים, אוּן האָבּן אים רגם מיט
אֶבֶן אויף דעם מצוה המלך, אין חָצֵר פוּן בּית
ה'. 22 אוּן המלך יואָש האָט נישט זכר דעם חֶסֶד
וואָס אָבִיו יהוידע האָט מיט אים עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35] אוּן ער האָט הרג בְּנוֹ.
אוּן אַז ער איז מות, האָט ער אמר: ה' וועט ראה
אוּן וועט דרש. 32 אוּן עס איז געווען, בּײַם
תקוּפה פוּן שָנָה, איז עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] אויף אים דער חיל פוּן אַרם, אוּן זיי
זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] קיין יהודה אוּן ירושלים, אוּן האָבּן
שחת כּל שׂרי הָעָם [זען
"עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] פוּן צווישן הָעָם, אוּן אלע זייער
שלל [זען ישעיה 21:35] האָבּן זיי שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] צום מלך פוּן דרמשק. 42 הגם דער חיל פוּן
אַרם איז בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] מיט מצער אנשים, אָבּער ה' האָט
נתן אין זייער יָד חיל לָרֹב מאֹד, ווײַל זיי
האָבּן עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] ה' אלוקי אבותים. אוּן זיי האָבּן
עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו
6-5:32; ישעיהו 9:35] שפטים אויף
יואָשן. 52 אוּן אַז זיי זײַנען הלך פוּן אים--וואָרעם
זיי האָבּן אים עזב אין מחלוּי רבים--האָבּן
זײַנע קשר אויף אים פאַר דעם דָּם פוּן די
בני יהוידע דעם כהן, אוּן זיי האָבּן אים הרג
אויף זײַן מטה, אוּן ער איז מות. אוּן מע האָט
אים קבר [זען משיח קבר, ישעיהו
9:35] אין עִיר דוד, אָבּער
מע האָט אים נישט קבר אין די קברות פוּן די
מלכים, 62 אוּן דאָס זײַנען די וואָס האָבּן
קשר אויף אים: זָבָד בּן שמעת דער עמונית, אוּן
יהוזבד בּן שמרית דער מואָבית. 72 אוּן זײַנע
בָּנִים, אוּן די רבה המשׂא איבּער אים, אוּן
די יסוד בּית האלוקים, זיי זײַנען כתב אין דעם
מדרש סֶפֶר המלכים. אוּן בְּנוֹ אֲמַצְיָהו
איז געוואָרן מלך אויף זײַן תחת.
דברי
ב52
1 52 שָנָה
איז אֲמַצְיָהו געוואָרן מלך, אוּן 92 שָנָה
האָט ער מלך אין ירושלים. אוּן דער שֵם פוּן
אִמּוֹ איז געווען יהועדן פוּן ירושלים. 2 אוּן
ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז יָשָר אין די אויגן פוּן ה', רק נישט מיט
לב שלם. 3 אוּן עס איז געווען, ווי די ממלכה איז
געווען חזק בּײַ אים, אַזוי האָט ער הרג זײַנע
עבדים וואָס האָבּן נכה [זען "נכה" ישעיהו 01-1:11; 4:35; 6:05] אָבִיו המלך. 4 אָבּער זייערע
בָּנִים האָט ער נישט מות, נײַערט אַזוי ווי
עס שטייט כתב אין דער תורה, אין דעם סֶפֶר משהן,
וואָס ה' האָט צוה, אַזוי צו אמר: אֲבוֹת זאָלן
נישט מות ווערן פאַר בָּנִים אוּן בָּנִים
זאָלן נישט מות ווערן פאַר אֲבוֹת; נײַערט
איש פאַר זײַן חַטָּאת זאָל מות ווערן. 5 אוּן
אֲמַצְיָהו האָט קבץ יהודה, אוּן האָט זיי
עמד לויט די בית אבות, לויט די שׂרי האלפים
אוּן לויט די שׂרי המאות, כּל יהודה אוּן בנימין;
אוּן ער האָט זיי פקד פוּן 02 שָנָה אוּן מעלה,
אוּן האָט זיי מצא 000,003 בחוּר יוצא צבא, וואָס
קענען יצא אין צָבא, וואָס אחז רֹמח און צִנָּה.
6 אוּן ער האָט שׂכר פוּן ישראל 000,001 ביבור חיל
פאַר 001 כּכּר כֶּסֶף. 7 אוּן אַן איש האלוקים
איז בוא [זען "בוא," בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו אים, אַזוי צו אמר: מלך, זאָל דער
צָבָא ישראל נישט הלך מיט דיר, ווײַל ה' איז
נישט מיט ישראל, מיט כּל בני אפרים. 8 וואָרעם
אַז דו וועסט בוא, מעגסטו עשׂה ווי חזק די מלחמה,
וועט דיך האלוקים כשׁל פאַר דעם אויב, ווײַל
בּײַ אלוקים איז צו עזר אוּן צו כשׁל. 9 האָט
אֲמַצְיָהו אמר צו דעם איש האלוקים: אָבּער
וואָס עשׂה מען וועגן די 001 כּכּר וואָס איך
האָבּ נתן [זען ישעיהו 41:7;
9:35; 5:9; חגי 9-7:2] דער גדוד
ישראל? האָט דער איש האלוקים אמר: ה' קען דיר
נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7;
9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מער ווי דאָס.
01 האָט זיי אֲמַצְיָהו בדל, די גדוד וואָס איז
צו אים בוא [זען "בוא," בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] פוּן אפרים, אויף צו הלך אַהיים;
אוּן האָט חרה זייער אף מאֹד אויף יהודה, אוּן
זיי האָבּן זיך שוב [זען
"שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31]
אַהיים אין חרי אף. 11 אוּן אֲמַצְיָהו האָט
זיך חזק, אוּן ער האָט נהג זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר
מארץ חיים מפשע עמי], אוּן
ער איז הלך צום גֵּיא פוּן מֶלַח, אוּן האָט
נכה פוּן בני-שעיִר 000,01. 21 אוּן 000,01 האָבּן
די בני יהודה שבה חיּים, אוּן זיי האָבּן זיי
געבּראַכט אויפן רֹאש הסלע, אוּן זיי שלך פוּן
רֹאש הסלע, בּיז זיי זײַנען אַלע בקע געוואָרן.
31 אָבּער די בני הגדוד וואָס אֲמַצְיָהו האָט
שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה
7:31] פוּן צו הלך מיט אים
אין דער מלחמה, האָבּן זיך פשט די ערי יהודה,
פוּן שומרון אוּן בּיז בּית-חורון, אוּן זיי
האָבּן פוּן זיי נכה 000,3, אוּן האָבּן בזז בזה
רבה. 41 אוּן עס איז געווען, נאָכדעם ווי אֲמַצְיָהו
איז בוא [זען "בוא," בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] פוּן נכה [זען
"נכה" ישעיהו 01-1:11; 4:35; 6:05] די אַדומים, האָט ער געבּראַכט די אלוקי
בני-שׂעיִר, אוּן האָט זיי זיך עמד פאר אלוקים,
אוּן ער פלעגט זיך שחה פאַר זיי, אוּן קטר צי
זיי. 51 האָט דער אף ה' חרה אויף אמציהון, אוּן
ער האָט שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3] צו אים אַ נביא, אוּן
ער האָט צו אים אמר: לָמָּה דו דרש די אלוקי
הָעָם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], וואָס האָבּן נישט נצל [זען "נצל" מיכה 01:4; 1:5] געווען זייער עם פוּן דײַן יָד?
61 אוּן עס איז געווען, אַז ער האָט דבר צו אים,
האָט [דער מלך] צו אים אמר: האָבּן מיר דיך פאַר
דעם יועץ פוּן מלך נתן? חדל דיר; לָמָּה זאָל
מען דיך נכה [זען "נכה" ישעיהו
01-1:11; 4:35; 6:05]? האָט דער נביא
חדל, אוּן ער האָט אמר: איך ידע [זען "ידע" דניאל 52:9; ישעיהו 3:35] אַז אלוקים האָט יעץ דיך שחת,
ווײַל דו האָסט דאָס עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] אוּן האָסט נישט שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25;
דברים 51:81] צו מײַן עצה. 71
אוּן אֲמַצְיָהו מלך יהודה האָט זיך יעץ, אוּן
האָט שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3] צו יואָש בּן יהואָחז
בּן יֵהוּאן מלך ישראל, אַזוי צו אמר: הלך! לאָמיר
זיך ראה פנים. 81 האָט יואָש מלך ישראל שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] צו אֲמַצְיָהו מלך יהודה, אַזוי
צו אמר: דעם חוֹחַ וואָס אין לבנון האָט שלח
[זען "שלח" מלאכי 1:3] צו דעם ארז וואָס אין לבנון, אַזוי
צו אמר: נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] דײַן בּת
צו בני פאַר אַן אִשָּׁה. איז עבר אַ חית השׂדה
וואָס אין לבנון, אוּן האָט רמס דעם חוֹחַ.
91 דו אמר, הנה האָסט נכה אדום, אוּן דײַן לֵב
האָט דיך נשׂא זיך צו כבד. ישב אַצונד אין דער
היים. לָמָּה זאָלסטו זיך גרה מיט רָעָה, אוּן
נפל דו אוּן יהודה מיט דיר. 02 אָבּער אֲמַצְיָהו
האָט נישט שמע [זען "שמע"
בראשית 81:22; ישעיהו 51:25; דברים 51:81]; וואָרעם דאָס איז געווען פוּן האלוקים,
כדי זיי צו נתן [זען "נתן"
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין דער יָד ווײַל זיי האָבּן דרש די
אלוקי אדום. 12 אוּן יואָש מלך ישראל איז עלה
[זען "עלה" ישעיהו 2:35], אוּן ער אוּן אֲמַצְיָהו מלך
יהודה האָבּן זיך ראה פנים אין בּית-שמש וואָס
געהערט צו יהודה. 22 אוּן יהודה איז נגף געוואָרן
פאַר ישראל, אוּן זיי זײַנען נוס איש צו זײַנע
אוהלים. 32 אוּן אֲמַצְיָהו מלך יהודה בּן יואָש
בּן יהואָחזן, האָט יואָש מלך ישראל תפשׂ אין
בּית-שמש, אוּן האָט אים געבּראַכט קיין ירושלים;
אוּן ער האָט פרץ די חוֹמָה פוּן ירושלים פוּן
דעם שער פוּן אפרים בּיז דעם שער הפונה, 004 אַמָּה.
42 אוּן דאָס כּל הזָהָב אוּן הכֶּסֶף, אוּן
כּל הכלים, וואָס האָבּן זיך מצא אין בּית האלוקים
אונטער עובד-אדומען, אוּן די אוצרות פוּן דעם
בּית המלך, אוּן בני התערובות, אוּן האָט זיך
שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה
7:31] קיין שומרון. 52 אוּן
אֲמַצְיָהו בּן יואָשן, מלך יהודה, האָט געלעבט
נאָך דעם מות [זען "מות" ישעיהו
9:35] פוּן יואָש בּן יהואָחזן,
מלך ישראל, 51 שָנָה. 62 אוּן די יתר דּברֵי אֲמַצְיָהו,
די ראשונים אַזוי ווי די אחרונים, זיי זײַנען
שוין כתב אין סֶפֶר מלכי יהודה אוּן ישראל.
72 אוּן פוּן דער עת אָן וואָס אֲמַצְיָהו האָט
זיך סור פוּן הינטער ה', האָט מען קשר אַ קשר
אויף אים אין ירושליִם; אוּן ער איז נוס קיין
לכיש, אָבּער מע האָט שלח נאָך אים קיין לכיש,
אוּן מע האָט אים דאָרטן מות. 82 אוּן מע האָט
אים נשׂא אויף סוּסים, אוּן מע האָט אים קבר
[זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] לעבן זײַנע אבות אין דער עִיר
יהודה.
דברי
ב62
1 אוּן
דאָס כּל עַם יהודה האָט לקח [זען "לקח" ישעיהו 8:35; זכריה 31-11:6; 31:11] עוזִיָהון, וואָס איז געווען
61 שָנָה, אוּן זיי האָבּן אים געמאכט פאַר אַ
מלך אויף דעם תחת פוּן אָבִיו אמציהון. 2 ער
האָט בנה אילות אוּן האָט זי שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31] צו יהודה, נאָך דעם ווי דער מלך
[אמציהו] האָט שכב מיט זײַנע אבות. 3 61 שָנָה
איז עוזִיָהו געווען, אַז ער איז געוואָרן
מלך, אוּן 25 שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים.
אוּן דער שֵם פוּן אִמּוֹ איז געווען יכָליה
פוּן ירושלים. 4 אוּן ער האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35] וואָס איז יָשָר אוּן
די אויגן פוּן ה', אַזוי ווי אַלע וואָס אָבִיו
אֲמַצְיָהו האָט עשׂה [זען
"עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35]. 5 אוּן ער האָט זיך דרש אלוקים אין די
יְמֵי זכַריָהון, וואָס איז געווען הַמֵבִין
[בִּין] צו ראה אלוקים; אוּן אין די טעג וואָס
ער האָט דרש ה' האָט מיט אים צלח האלוקים. 6 אוּן
ער איז יצא [זען ישעיהו 01-1:11;
מיכה 1:5] אוּן האָט לחם מיט
די פלישתים, אוּן האָט פרץ די חוֹמָה פוּן גת,
אוּן די חוֹמָה פוּן יבנה, אוּן די חוֹמָה פוּן
אַשדוד, אוּן בנה [זען "בנה"
דניאל 52:9] ערים אַרום אַשדוד,
אוּן צווישן די פלישתים. 7 אוּן האלוקים האָט
אים עזר אַקעגן די פלישתים, אוּן אַקעגן די
אַראַבער, וואָס זײַנען ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין גור-בעל, אוּן די מעונים. 8
אוּן די עמונים האָבּן נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מנחה צו עוזִיָהו; אוּן זײַן שם
איז הלך בּיז לבוא מִצרַיִם, וואָרעם ער איז
געווען חזק עד למעלה. 9 אוּן עוזִיָהו האָט
בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] מגדלים אין ירושלים בּײַם שער
הפנה, אוּן בּײַם שער הַגֵּיא, אוּן בּײַם מקצוע,
אוּן ער האָט זיי חזק. 01 אוּן ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] מגדלים אין דער מדבר, אוּן האָט
חצב בורות רבים, וואָרעם ער האָט געהאַט מִקְנֶה
רב אי אין דער שְפֵלָה, אי אין דעם מישוֹר; אכרים
און כורמים אויף די הָרִים, אוּן אין כַרמל,
וואָרעם ער איז געווען אֹהֵב אדמה. 11 אוּן עוזִיָהו
האָט געהאַט אַ חיל פוּן עֹשׂה מלחמה וואָס
זײַנען יצא [זען ישעיהו
01-1:11; מיכה 1:5] אויף צבא אין
גדוד, לויט דעם מספר פוּן זייער פקודה דורך
דער יָד פוּן יעיִאל דעם סֹפֵר, אוּן מעשיהו
דעם שׁוֹטר, אונטער דער יָד פוּן חַנַניָהון,
פוּן די שׂרים פוּן המלך. 21 די כּל מִסְפַּר
פוּן די ראשי האבות, די גבורי חיל, איז געווען
006,2. 31 אוּן אונטער זייער יָד איז געווען אַ
חיל צבא פוּן 005,703 וואָס האָבּן עושׂי מלחמה
מיט כוח חיל, צו עזר דעם מלך אַקעגן דעם אויב.
41 אוּן עוזִיָהו האָט כון פאַר זיי, פאַר כּל
צָבָא, מגנים, אוּן רמחים, אוּן כובעים, אוּן
שריֹנוֹת [שריון], אוּן קשתות, אוּן אבני קלעים
[קלע]. 51 אוּן ער האָט עשׂה אין ירושלים חשבונות
[חשבון] מחשבת, פון חושב, צו זײַן אויף די מגדלים
אוּן אויף די פנות, אויף צו ירא מיט חצּים [חץ]
אוּן מיט אבנים גדולות; אוּן זײַן שם איז יצא
[זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] בּיז אין מרחוק, וואָרעם ער איז
פליא עזר געוואָרן, בּיז ער איז געוואָרן חזק.
61 אָבּער ווי ער איז חזק געוואָרן, האָט זײַן
לֵב זיך גבה בּיז צום שחת ווערן, אוּן ער האָט
מעל אָן ה' אלוקיו, אוּן ער איז בוא אין הֵיכַל
ה' צו קטר אויף דעם מזבח קטורת. 71 איז בוא נאָך
אים עזריָהו דער כהן, אוּן מיט אים 08 כֹּהנים
פוּן ה', בני חיל, 81 אוּן זיי האָבּן זיך עמד
פאַר דעם מלך עוזיהו, אוּן זיי האָבּן צו אים
אמר: נישט פאַר דיר, עוזיהו, איז קטר צו ה', אָבּער
פאַר די כֹּהנים, בני-אַהרן, וואָס זײַנען הקדש
[קדש, זען הדרך המשיחיסטים
01:01] אויף צו קטר. יצא פוּן
מִקְדָּש, וואָרעם דו האָסט מעל, אוּן דאָס
וועט דיר נישט זײַן צום כּבוֹד בּײַ ה' אלוקים.
91 האָט עוזיהו זעף; אוּן אין זײַן יָד איז געווען
אַ מקטרת אויף צו קטר; אוּן ווי ער האָט זעף
אויף די כֹּהנים, אַזוי האָט צָרעת זרח אויף
זײַן מֵצַח, פאַר די כֹּהנים אין בּית ה', לעבן
דעם מזבח הקטורת. 02 אוּן עזריָהו דער כהן־גּדוֹל
אוּן כּל הכֹּהנים האָבּן זיך פנה, אוּן הנה
ער איז מצורע אויף זײַן מֵצַח; האָבּן זיי אים
אויף בהל פוּן דאָרטן, אוּן אויך ער האָט זיך
דחף צו יצא, ווײַל ה' האָט אים נגע [זען "נגע" ישעיהו 8:35]. 12 אוּן דער מלך עוזיהו איז געווען
מצורע בּיז זיין יוֹם מות [זען "מות" פון משיח ישעיהו 9:35]; אוּן ער איז ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין בּית חפשית, אַ מצורע; וואָרעם
ער איז גזר געוואָרן פוּן בּית ה'. אוּן בנוֹ
יותם איז געווען איבּער דעם בּית המלך; ער האָט
שפט עַם הָאָרֶץ [זען https://www.youtube.com/watch?v=-xLdH3YIECE
]. 22 אוּן
די יתר דּברֵי וועגן עוזיהון, די ראשונים אַזוי
ווי די אחרונים, האָט כתב ישעיָהו בּן אַמוצן
הנביא. 32 אוּן עוזיהו האָט זיך שכב מיט זײַנע
אבות, אוּן מע האָט אים קבר [זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] בּײַ זײַנע אבות אין דעם קבר-שָׂדֶה
פוּן די מלכים, וואָרעם זיי האָבּן אמר: ער
איז אַ מצורע. אוּן בנוֹ יותם איז געוואָרן
מלך אויף זײַן תחת.
דברי
ב72
1 52 שָנָה
איז יותם געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך,
אוּן 61 שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים. אוּן
דער שֵם פוּן אִמּוֹ איז געווען ירושה בַּת
צדוקן. 2 אוּן ער האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס איז יָשָר אין די אויגן
פוּן ה', אַזוי ווי אַלע וואָס אָבִיו עוזיָהו
האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו
6-5:32; ישעיהו 9:35]; רק ער איז
נישט בוא אין הֵיכַל ה'. אָבּער הָעָם איז נאָך
געווען שחת. 3 ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] דעם שער בּית ה' העליון, אוּן אין דער
חוֹמָה פוּן עופל האָט ער לָרֹב בנה [זען "בנה" דניאל 52:9]. 4 אוּן ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] ערים אין די הר יהודה, אוּן אין די חֹרֶש
האָט ער בנה בירָניּות [בירנית] אוּן מגדלים
[מגדל]. 5 אוּן ער האָט לחם מיט מלך בני-עמון,
אוּן האָט זיי חזק, אוּן די בני עמון האָבּן
אים נתן [זען ישעיהו 41:7;
9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין שָנָה
ההיא 001 כּכּר כֶּסֶף, אוּן 000,01 כור חִטִּים,
אוּן שׂעֹרִים 000,01. דאָס אייגענע האָבּן אים
בני-עמון געבּראַכט אויך אויפן 2טן שָנָה אוּן
אויפן 3טן. 6 אוּן יותם איז געוואָרן חזק, וואָרעם
ער האָט כון זײַנע דרכים פאַר ה' אלוקיו. 7 אוּן
די יתר דברים וועגן יותמען, אוּן אַלע זײַנע
מלחמות, אוּן זײַנע דרכים, זיי זײַנען כתב אין
סֶפֶר מלכי ישראל אוּן יהודה. 8 52 שָנָה איז
ער געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך, אוּן 61
שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים. 9. אוּן יותם
האָט זיך שכב מיט זײַנע אבות, אוּן מע האָט
אים קבר [זען משיח קבר, ישעיהו
9:35] אין עִיר דוד. אוּן בְּנוֹ
אָחז איז געוואָרן מלך אויף זײַן תחת.
דברי
ב82
1 02 שָנָה
איז אָחז געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך,
אוּן 61 שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים. אוּן
ער האָט נישט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז יָשָר אין די אויגן פוּן ה', אַזוי ווי אָבִיו
דוד. 2 אָבּער איז הלך אין דעם דרכי מלכי ישראל.
אוּן ער האָט אויך מסכות [מסכה] עשׂה פאר די
בעלים; 3 אוּן ער האָט קטר אין דעם גֵּיא בּן-הנום,
אוּן האָט בער זײַנע בָּנִים אין אֵש, אַזוי
ווי די תוֹעֲבֹת פוּן די גּוֹיִם וואָס ה' האָט
ירש פוּן פאַר די בני-יִשְראל. 4 אוּן ער האָט
זבח אוּן קטר אויף די בָּמוֹת, אוּן אויף די
גבעות, אוּן אונטער כּל עֵץ רַעֲנָן. 5 אוּן
ה' אלוקיו האָט אים נתן [זען
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין דער יָד פוּן מלך ארם; אוּן זיי
האָבּן אים נכה [זען "נכה"
ישעיהו 4:35], אוּן האָבּן
שבה פוּן אים אַ שביה גדולה, אוּן געבּראַכט
קיין דרמשק. אוּן אויך אין דער יָד פוּן מלך
ישראל איז ער נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] געוואָרן,
אוּן ער האָט אים נכה אַ מכה גדולה. 6 אוּן פקח
בּן רמליַהון האָט הרג אין יהודה 000,021 אין יום
אחד, כּל בני חיל; ווייל זיי האָבּן עזב [זען תהלים (61)71-(1)2:22] ה' אלוקי אבותם. 7 אוּן זכרי אַ גיבור
פוּן אפרָיִם האָט הרג מעשׂיהו בּן המלך, אוּן
עזריקם דעם נגיד הבּית, אוּן אלקָנה דעם משנה
המלך. 8 אוּן די בני-יִשְראל האָבּן שבה פוּן
זייערע אחים [זען "אחים"
תהלים (22)32-(61)71:22, http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81] 000,002 נָשִים, בָּנִים,
אוּן בָּנוֹת, אוּן אויך שלל [זען "שלל" ישעיה 21:35] רב האָבּן זיי בזז פוּן זיי, אוּן געבּראַכט
דעם שלל קיין שומרון. 9 אוּן דאָרטן איז געווען
אַ נביא פוּן ה' וואָס שמוֹ איז געווען עודד;
איז ער יצא [זען ישעיהו 01-1:11;
מיכה 1:5] אַנטקעגן דעם צָבָא
וואָס איז בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] קיין שומרון. אוּן ער האָט צו
זיי אמר: הִנֵּה, פוּן וועגן דעם חֵמָה פוּן
ה' אלוקי אבוֹתֵיכם אויף יהודה האָט ער זיי
נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9;
חגי 9-7:2] אין אײַער יָד, אָבּער
איר האָט זיי הרג מיט אַ זעף וואָס נגע [זען "נגע" ישעיה 8:35] צום שמים. 01 אוּן אַצונד ווילט איר
די בני יהודה אוּן ירושלים כבש פאַר עבדים
אוּן פאַר שפחות צו אײַך. זײַנען דען נישטא
אפילו בּײַ אײַך אַליין אשמות אַקעגן ה' אלוקיכם?
11 דעריבער שמע מיך צו אַצונד, אוּן שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] אום די שביה וואָס איר האָט שבה
פוּן אײַערע אחים, וואָרעם דער חרון אף ה' איז
אויף אײַך. 21 האָבּן אנשים פוּן די ראשי בני-אפרים,
עזריהו בּן יהוחננען, ברכיָהו בּן משלמותן,
אוּן יחזקיָהו בּן שלומען, אוּן אמשאָ בּן
חדלין, זיך קום אַקעגן די וואָס זײַנען בוא
[זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו
6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] פוּן
דער צבא. 31 אוּן זיי האָבּן צו זיי אמר: איר
זאָלט נישט בּרענגען אַהער די שביה, וואָרעם
אַן אשמה אַקעגן ה' ווילט איר בּרענגען אויף
אונדז, נאָך צו יסף צו חטֹאתינוּ אוּן צו אשמתינו;
וואָרעם רבה איז אונדזער אשמה אוּן חרון אף
איז אויף ישראל. 41 האָבּן די חלוּץ [חלץ] עזב
די שביה אוּן דעם בזה, פאַר די שׂרים אוּן דער
כּל הקהל. 51 אוּן די אנשים וואָס זײַנען נקב
געוואָרן מיט די שמות, זײַנען קום [זען "קום" במדבר 71:42; הושע 2:6], אוּן האָבּן חזק די שביה, אוּן
אַלע זייערע מערם האָבּן זיי לבש פוּן דעם
שלל [זען "שלל" ישעיה 21:35]; אוּן אַז זיי האָבּן זיי לבש
אוּן זיי נעל, אוּן זיי געגעבּן אכל אוּן שקה,
אוּן זיי סוך, האָבּן זיי אַלע זייערע כשל נהל
אויף חמֹרים [זען זכריה
9:9], אוּן זיי געבּראַכט
קיין יריחו דער עִיר פוּן תמרים, אצל [זען משלי 03:8] זייערע אחים, אוּן האָבּן זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31] קיין שומרון. 61 אין יענער צײַט
האָט דער מלך אָחז שלח [זען
"שלח" מלאכי 1:3] צו די מלכים
פוּן אשור, זיי זאָלן אים עזר. 71 וואָרעם די
אדומים זײַנען ווידער בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] אוּן האָבּן
נכה יהודה אוּן שבה שבי. 81 אוּן די פלשתים האָבּן
זיך פשט אין די ערי השפלה, אוּן פוּן נגב יהודה,
אוּן זיי האָבּן לכד בּית-שמש, אוּן אילון,
אוּן גדרות, אוּן שׂוכו מיט אירע בנות, אוּן
תמנה מיט אירע בנות, אוּן גמזו מיט אירע בנות;
אוּן זיי האָבּן זיך דאָרטן ישב. 91 וואָרעם
ה' האָט כנע יהודה פוּן וועגן אָחז מלך ישראל,
ווײַל ער האָט פרע אין יהודה אוּן מעל מעל אָן
ה'. 02 אוּן תלגת-פלנסר, מלך אשור, איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אויף אים,
אוּן האָט אים צרר אוּן נישט חזק. 12 וואָרעם
אָחז האָט חלק דאָס בּית ה', אוּן דאָס בּית
המלך אוּן די שׂרים, אוּן נתן צו מלך אשור, אָבּער
עס האָט אים נישט עזר. 22 אוּן אין דער צײַט וואָס
אים האָט צרר האָט ער נאָך יסף מעל אָן ה', דער
דאָזיקער מלך אָחז. 32 אוּן ער האָט זבח צו די
אלוקים פוּן דרמשק וואָס האָט אים נכה, אוּן
ער האָט אמר: ווײַל די אלוקים פוּן די מלכים
פוּן ארם עזר זיי, דעריבער וועל איך זבח צו
זיי, אַז זיי זאָלן מיך עזר. אוּן זיי זײַנען
געווען אַ מִכְשוֹל פאַר אים אוּן פאַר כּל
ישראל. 42 אוּן אָחז האָט אסף די כלים פוּן בּית
האלוקים אוּן קצץ די כלים פוּן בּית האלוקים,
אוּן זיך סגר דלתות בית ה' און עשׂה מזבחות
אויף כּל פִּנָּה אין ירושלים. 52 אוּן אין כּל
עִיר פוּן יהודה האָט ער עשׂה בָּמוֹת אויף
צו קטר צו אלוקים אחרים, אוּן האָט כעס ה' אלוקי
אבותיו. 62 אוּן די יתר דברים וועגן אים, אוּן
אַלע זײַנע דרכים, די ראשנים אַזוי ווי די אחרונים,
זיי זײַנען כתב אין סֶפֶר פוּן די מלכים פוּן
יהודה אוּן ישראל. 72 אוּן אָחז האָט זיך שכב
מיט זײַנע אבות, אוּן מע האָט אים קבר [זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] אין עִיר, אין ירושלים; וואָרעם
מע האָט אים נישט געבּראַכט אין די קברים פוּן
די מלכים פוּן ישראל. אוּן בנוֹ יחזקיהו איז
געוואָרן מלך אויף זײַן תחת.
דברי
ב92
1 יחזקיהו
איז געוואָרן מלך צו 52 שָנָה, אוּן 92 שָנָה
האָט ער מלך אין ירושלים. אוּן דער שֵם פוּן
אִמּוֹ איז געווען אביה בּת זכריהון. 2 אוּן
ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז יָשָר אין די אויגן פוּן ה', אַזוי ווי אַלע
וואָס אביו דוד האָט עשׂה. 3 ער האָט אין שָנָה
הראשונה פוּן זײַן מלוּכה, אין 1טן חודש, פתח
די דְּלָתַיִם פוּן בּית ה', אוּן זיי חזק. 4
אוּן ער האָט געבּראַכט די כֹּהנים אוּן די
לוִיִים, אוּן האָט זיי אסף אויף דעם רחוב המזרח.
5 אוּן ער האָט צו זיי אמר: שמע מיך צו, לוִיִים,
קדש אײַך אַצונד, אוּן קדש דאָס בּית ה' אלוקי
אבוֹתֵיכם, אוּן יצא די נִדָּה פוּן מִקְדָּש.
6 ווארום אבוֹתֵינוּ האָבּן מעל, אוּן האָבּן
עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו
6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס איז
הָרַע אין די אויגן פוּן ה' אֱלֹקֵינוּ, אוּן
האָבּן אים עזב [זען תהלים
(61)71-(1)2:22], אוּן סבב זייער
פָנים פוּן משכן ה', אוּן נתן דעם עֹרף. 7 זיי
האָבּן אויך סגר די דלתות פוּן האוּלָם, אוּן
כבה די נֵרוֹת, אוּן קיין קטֹרֶת האָבּן זיי
נישט קטר, אוּן קיין עוֹלָה האָבּן זיי נישט
עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] אין מִקְדָּש צום אֱלֹקֵי ישראל.
8 אוּן דער קצף ה' איז געווען אויף יהודה אוּן
ירושָלַיִם, אוּן ער האָט זיי נתן פאַר אַ זועה,
פאַר אַ שמה, אוּן פאַר אַ שרקה, אַזוי ווי איר
ראה מיט אײַערע אויגן. 9 אוּן הנה זײַנען אבוֹתֵינוּ
נפל [זען "נפל" ישעיהו 91:62;
אוּן זען תהלים 01:61 אוּן ישעיהו 01-9:35 אוּן דניאל
2:21, תחִיַּת הַמֵּתים אין מָשִיחַ] דורכן חֶרֶב, אוּן בָנֵינוּ, אוּן
בנוֹתֵינוּ, אוּן נָשֵינוּ, זײַנען אין שְבִי
איבּער דעם. 01 אַצונד איז אין מײַן לֵב צו כרת
אַ בְּרִית צו ה' אֱלֹקֵי ישראל, כדי זײַן חרון
אף זאָל זיך שוב פוּן אונדז. 11 מײַנע בָּנִים
איר זאָלט אַצונד נישט זײַן שָלָה, וואָרעם
אײַך האָט ה' בחר צו עמד פאַר אים, אים צו שרת,
אוּן זײַן צו אים משרתים אוּן מקטרים. 21 זײַנען
קום [זען "קום" במדבר 71:42;
הושע 2:6] די לוִיִים: מחת
בּן עמשׂין, אוּן יואל בּן עזריהון, פוּן די
בני הקהתי; אוּן פוּן בני-מרָרי, קיש בּן עבדין,
אוּן עזריהו בּן יהללאלן; אוּן פוּן די גרשוני,
יואָח בּן זמהן, אוּן עדן בּן יואָחן; 31 אוּן
פוּן די בני אליצָפן, שמרי, אוּן יעיִאל; אוּן
פוּן בני-אָסף, זכריהו, אוּן מתניהו; 41 אוּן
פוּן בני-הימן, יחיִאל, אוּן שמעי; אוּן פוּן
בני-ידותון, שמעיה, אוּן עוזיִאל. 51 אוּן זיי
האָבּן אסף זייערע אחים, אוּן זיי האָבּן זיך
הקדש [קדש, זען הדרך המשיחיסטים
01:01], אוּן זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אַזוי
ווי דעם מצוות המלך לויט די דברים פוּן ה', צו
טהר דאָס בּית ה'. 61 אוּן די כֹּהנים זײַנען
בוא אינעווייניק אין בּית ה', צו טהר, אוּן זיי
האָבּן יצא די כּל הטומאה וואָס זיי האָבּן
מצא אין דעם הֵיכַל ה', אין חָצֵר פוּן בּית
ה'; אוּן די לוִיִים האָבּן עס קבל צו יצא חוּצָה
צום נחל קדרון. 71 אוּן זיי האָבּן חלל צו קדש
אין 1טן טאָג 1טן חודש, אוּן אין 8טן טאָג פון
חודש זײַנען זיי בוא [זען
"בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה
9:9] אין דעם אוּלָם ה'; אוּן
זיי האָבּן הקדש [קדש, זען
הדרך המשיחיסטים 01:01] דאָס
בּית ה' אין 8 טעג; אוּן אין 61טן טאָג 1טן חודש
האָבּן זיי כלה. 81 אוּן זיי זײַנען בוא אינעווייניק
צום מלך חזקיהו, אוּן האָבּן אמר: מיר האָבּן
טהר דאָס כּל בּית ה', אוּן דעם מזבח הָעוֹלָה
אוּן אַלע זײַנע כלים, אוּן דעם שולחן פאַר
דער מערכת אוּן אַלע זײַנע כלים. 91 אוּן כּל
הכלים וואָס דער מלך אחז האָט זנח אין זײַן
מלכות, ווען ער האָט מעל, האָבּן מיר כון אוּן
הקדש [קדש, זען הדרך המשיחיסטים
01:01], אוּן אָן זײַנען זיי
פאַר דעם מזבח ה'. 02 האָט זיך שכם דער מלך יחזקיהו,
אוּן ער האָט אסף שׂרים פוּן הָעִיר, אוּן ער
איז עלה [זען "עלה" ישעיהו
2:35] אין בּית ה'. 12 אוּן מע
האָט געבּראַכט 7 פרים, אוּן 7 אֵילִים, אוּן
7 כבשׂים, אוּן 7 צפיר, פאַר 7 עזים אז חטאת פאַר
דער מלוכה, אוּן פאַר דעם מִקְדָּש, אוּן פאַר
יהודה. אוּן ער האָט אמר בני-אַהרן, די כֹּהנים,
זיי צו עלה אויף דעם מזבח ה'. 22 אוּן זיי האָבּן
שחט די בָּקָר, אוּן די כֹּהנים האָבּן קבל
דאָס דָּם, אוּן זרק [זען
נזה ישעיה 51:25] אויפן מזבח;
אוּן זיי האָבּן שחט די אלים, אוּן זרק דאָס
דָּם אויפן מזבח און שחט הכבשׂים און זרק דאָס
דָּם אויפן מזבח ה'. 32 אוּן מע האָט נגש די שׂעירי
החטאת פאַר דעם מלך אוּן דער קהל, אוּן זיי
האָבּן סמך אויף זיי זייערע יד [זען "יד" תהלים 71:22; http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU ]. 42 אוּן די כֹּהנים
האָבּן זיי שחט, אוּן האָבּן ארויפגעטאָן זייער
דָּם פאַר אַ חטאת אויפן מזבח, כדי צו מאַכן
כפרה אויף כּל ישראל; וואָרעם דער מלך האָט
אמר אַז פאַר כּל ישראל זאָל זײַן דאָס עוֹלָה
אוּן דאָס חטאת. 52 אוּן ער האָט עמד די לוִיִים
אין בּית ה' מיט מצלתים, מיט נבלים, אוּן מיט
כנורות, לויט דעם מצוה פוּן דודן, אוּן גָד
דעם חֹזֶר המלך, אוּן נתן דעם נביא; וואָרעם
דער מצוה איז געווען פוּן ה' דורך זײַנע נביאיִם.
62 אוּן די לוִיִים זײַנען עמד מיט די כלי דודן,
אוּן די כֹּהנים מיט חצוצרות. 72 אוּן חזקיהו
האָט אמר צו עלה דאָס עוֹלָה אויפן מזבח, אוּן
בעת דאָס עוֹלָה האָט זיך חלל, האָט זיך חלל
דאָס שיר פוּן ה' מיט די חצוצרות, אוּן מיט די
כלי דוד מלך ישראל. 82 אוּן די כּל הקהל האָט
זיך שחה, אוּן די משורר האָבּן שיר, אוּן די
חצוצרות האָבּן חצר, דאָס אַלע האָט אָנגעהאַלטן
בּיז דאָס עוֹלָה האָט זיך כלה. 92 אוּן ווי
מע האָט כלה צו עלה, האָט דער מלך אוּן אַלע
וואָס האָבּן זיך מצא מיט אים, כרע אוּן זיך
שחה. 03 אוּן דער מלך יחזקיהו אוּן די שׂרים
האָבּן אמר די לוִיִים הלל ה' אין די דברים
פוּן דודן אוּן אסף דעם חֹזֶר, אוּן זיי האָבּן
הלל מיט שׂמחה, אוּן האָבּן זיך קדד אוּן זיך
שחה. 13 אוּן יחזקיהו האָט זיך ענה אוּן האָט
אמר: אַצונד האָט איר מלא אײַער יָד צו ה'; נגש,
אוּן בּרענגט זבחים [זבח] אוּן תודות [תוֹדָה]
אין בּית ה'. אוּן הקהל האָט געבּראַכט זבח
אוּן תוֹדָה, אוּן כל וואָס זײַן לֵב איז געווען
נדיב, עוֹלָה. 23 אוּן די מִסְפַּר פוּן די עוֹלָה
וואָס די קהל האָט געבּראַכט, איז געווען 07
בָּקָר, 001 אֵילִים, 002 כבשׂים; די אַלע פאַר
אַן עוֹלָה צו ה'. 33 אוּן די קדשים זײַנען געווען
006 בָּקָר, אוּן 000,3 צֹאן. 43 אָבּער די כֹּהנים
זײַנען געווען צו מעט, אוּן זיי האָבּן נישט
יכל פשט כּל העוֹלָה; האָבּן זייערע אחים די
לוִיִים זיי חזק בּיז די מְלָאכָה איז געווען
כלה, אוּן בּיז די כֹּהנים האָבּן זיך הקדש
[קדש, זען הדרך המשיחיסטים
01:01]; וואָרעם די לוִיִים
זײַנען געווען ישר אין לֵב זיך צו קדש פוּן
די כֹּהנים. 53 אוּן אויך עוֹלָה זײַנען געווען
לָרוב, מיט חֵלֶב פוּן זבחי שלמים, אוּן מיט
נֶסֶךְ צו די עוֹלָה. אַזוי איז כון געוואָרן
דער עבֹדה פוּן בּית ה'. 63 אוּן יחזקיהו אוּן
כּל הָעָם האָבּן זיך שׂמח איבּער דעם וואָס
האלוקים האָט כון פאַר הָעָם, וואָרעם די דבר
איז געשען פִתאֹם.
דברי
ב03
1 אוּן
יחזקיהו האָט שלח [זען "שלח"
מלאכי 1:3] צו כּל ישראל אוּן
יהודה, אוּן ער האָט אויך כתב אגרות צו אפריִם
אוּן מנשה, צו בוא [זען "בוא"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה
9:9] צו בּית ה' אין ירושלים
צו עשׂה פסח צו ה' אֱלֹקֵי ישראל. 2 אוּן דער
מלך אוּן זײַנע שׂרים אוּן די כּל הקהל אין
ירושלים האָבּן זיך יעץ צו עשׂה דעם פסח אין
2טן חודש. 3 וואָרעם זיי האָבּן אים נישט יכל
עשׂה אין יענער צײַט, ווײַל נישט גענוג כֹּהנים
האָבּן זיך געהאַט הקדש [קדש, זען הדרך המשיחיסטים 01:01], אוּן דאָס עַם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] איז נישט געווען
אסף אין ירושלים. 4 אוּן די דבר איז געווען ישר
אין די אויגן פוּן מלך, אוּן אין די אויגן פוּן
כּל הקהל. 5 אוּן זיי האָבּן עמד די דבר, צו עבר
קוֹל אין כּל ישראל, פוּן באר-שבע אוּן בּיז
דָן, צו בוא [זען "בוא" בראשית
01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] עשׂה פסח צו ה' אֱלֹקֵי ישראל
אין ירושלים; וואָרעם לרֹב האָט אים נישט געהאַט
עשׂה אַזוי ווי עס שטייט כתב. 6 אוּן די רצים
[רוץ] זײַנען הלך מיט אגרות פוּן דער יָד פוּן
מלך אוּן זײַנע שׂרים, דורך כּל ישראל אוּן
יהודה, אוּן לויט דעם מצוה פוּן דעם מלך, אַזוי
צו אמר: בני ישראל, שוב [זען
"שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31]
אײַך אום צו ה' אלוקי אברהם, יצחק, אוּן ישראל,
כדי ער זאָל זיך שוב צו די פָּלִיטה וואָס זײַנען
אײַך שאר פוּן דער כף פוּן די מלכים פוּן אשור.
7 אוּן איר זאָלט נישט זײַן ווי אבותיכם, אוּן
אַזוי ווי אײַערע אחים, וואָס האָבּן מעל אָן
ה' אלוקי אבותיהם, אוּן ער האָט זיי נתן פאַר
אַ שַמָּה, אַזוי ווי איר ראה. 8 אַצונד, זאָלט
איר נישט הִקְשָה [קשה] אײַער עֹרֶף אַזוי ווי
אבוֹתֵיכם; נתן יָד צו ה', אוּן בוא צו זײַן
מִקְדָּש וואָס ער האָט הקדש [קדש, זען הדרך המשיחיסטים 01:01] לעוֹלָם, אוּן עבד ה' אֱלֹקֵיכֶם,
כדי זײַן חרוֹן אף זאָל זיך שוב פוּן אײַך.
9 וואָרעם אַז איר וועט זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31] צו ה', וועלן אײַערע אחים [זען "אחים" תהלים (22)32-(61)71:22, http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81] אוּן אײַערע בָּנִים
וועלן געפינען רחמים בּײַ שׁוֹבֵיהֶם, אוּן
זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3;
זכריה 7:31] צו דעם דאָזיקן
אֶרֶץ, וואָרעם חנּוּן אוּן רחוּם איז ה' אֱלֹקֵיכֶם,
אוּן ער וועט נישט סור דעם פנים פוּן אײַך,
אַז איר וועט זיך שוב [זען
"שוב" הושע 5-4:3; זכריה 7:31]
צו אים. 01 אוּן די רצים [רוץ] זײַנען עבר פוּן
עִיר צו עִיר דורך אֶרֶץ אפרים אוּן מנשה, אוּן
בּיז זבולון; אָבּער מע האָט שׂחק פוּן זיי
אוּן לעג [זען תהלים 8:22,
https://www.youtube.com/watch?v=HtTy6L0dmqo
] פוּן זיי.
11 אָבּער טייל פוּן אָשר אוּן מנשה אוּן זבולון
זײַנען געוואָרן כנע, אוּן זײַנען בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] קיין ירושלים.
21 אויך אין יהודה איז געווען די יָד האלוקים
צו נתן [זען "נתן" ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] לֵב אחד
[זען https://www.youtube.com/watch?v=5kU_TRTYr_s
https://www.youtube.com/watch?v=dY8GZ0b-dZA
https://www.youtube.com/watch?v=CP7Z9poC4kc
https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc
זען ספר
הזהר ג ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), יוח'
62:41; ה' אחד אין זיין הֲוָיָה אָבּער מיט קדושה
משולשת, אלוקים האב און אלוקים זון פון דער
אויבערשטער און אלוקים הרוח הקודש, זען עתיק
יומין און בר אנשׁ און רוח אלוקים, ה' אחד, זען
קדושה משולשת פון ה' איז אשכול אחד אָבּער מער
ווי איין ענבים; אשכול ענבים אחד; זען החוט
המשולש, איין שטריק, אָבּער דריי שנורן, קהלת
21:4, זען ישעיה 61:84; 1:24; זען ווידער בראשית 42:2,
דעריבער עזב אן איש אָבִיו און אמו, און זאל
דבק צו זיין אשה, און זיי (2) ווערן בשר אחד (1),
איין בשר, זע אחד דאָ, דברים 4:6, זען ווידער ספר
הזוהר ג, ב882, האי עתיקא אשתכח בתלת רישין וכלילן
בחד רישא (דאס עתיקא איז געפונען מיט שלושה
ראָשים און איז כולל זיין אין ראָש אחד), בר
אנש און עתיק יומיא, 2 ווערן 1, דניאל 41-31:7, זען
"פלחין" און "יפלחון" אין דניאל 21:3 און דניאל
41-31:7, לויט צו אזעלכער פסוקים עס איז אמת אַז
מיר זען די אלוהוּת פון משיח, וואס איז נישט
קיין אליל, ווײַל אידן טאָן נישט יפלחון אלילים
אָבּער אַלע פֿעלקער כולל אידן וועלן יפלחון
(טאָן שֵרות דתי ווי צו אלוהוּת) צו די בר אנש
משיח, זען סאַנה 89אַ און סאַנה83ב און רש"י וואס
אַלע זאָגן אַז דעם בר אנש איז משיח, רש"י זאגט
"הוא מלך המשיח", רבי מלך המשיח ] צו עשׂה דעם
מצוה פוּן דעם מלך אוּן שׂרים, לויט דעם דבר-ה'.
31 אוּן עס האָבּן זיך אסף אין ירושלים עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר
מארץ חיים מפשע עמי] רב צו
עשׂה דעם חג המַצּוֹת אין 2טן חודש, קהל לָרֹב
מאֹד. 41 אוּן זיי זײַנען קום [זען "קום" במדבר 71:42; הושע 2:6] אוּן האָבּן סור די מזבחות וואָס
אין ירושלים, אוּן כּל מקטרות האָבּן זיי סור
אוּן שלך אין נחל קדרון. 51 אוּן זיי האָבּן
שחט דעם פסח [זען https://www.youtube.com/watch?v=T_dvhevZE5k
https://www.youtube.com/watch?v=qCVGaoEjLOs
http://www.afii.org/add.htm
] אין 41טן
פון 2טן חודש; אוּן די כֹּהנים אוּן די לוִיִים
האָבּן זיך כלם, אוּן זיי האָבּן זיך הקדש [קדש, זען הדרך המשיחיסטים 01:01], אוּן געבּראַכט עוֹלָה אין בּית
ה'. 61 אוּן זיי זײַנען עמד זייער עמד, אַזוי
ווי זייער משפט, לויט דער תורה פוּן משה דעם
אִיש האלוקים; די כֹּהנים האָבּן זרק דאָס
דָּם [זען ישעיה 7:35 משיח
און פסח; "חלל" פון ישעיה 5:35 משמע דָּם פון משיח] פוּן דער יָד פוּן די לוִיִים.
71 וואָרעם רבה זײַנען געווען אין דער קהל וואָס
האָבּן זיך נישט הקדש [קדש,
זען הדרך המשיחיסטים 01:01]; דעריבער זײַנען די לוִיִים געווען
איבּער שחיטה פוּן דעם פסח פאַר איטלעכן וואָס
איז נישט טהר, כדי צו קדש צו ה'. 81 ווײַל דאָס
רוב פוּן דעם עם [זען "עמי"
ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], רבה פוּן אפרים אוּן מנשה, יששכר
אוּן זבולון, האָבּן זיך נישט טהר; אָבּער זיי
האָבּן אכל דעם פסח נישט ווי עס שטייט כתב,
ווײַל יחזקיהו האָט פלל געווען אויף זיי, אַזוי
צו אמר: ה' הטוב זאָל יכפר [כפר] ביז. 91 איטלעכן
וואָס האָט כון זײַן לֵב צו דרש אלוקים ה', אלוקי
אבותיו, הגם נישט לויט דער טהרה וואָס מע דאַרף
בּײַ קודש. 02 אוּן ה' האָט שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25; דברים
51:81] יחזקיהו, אוּן ער האָט
רפא [זען "רפא" ישעיה 5:35] דאָס עַם [זען
"עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי]. 12 אוּן די בני-יִשְראל וואָס
האָבּן זיך מצא אין ירושלים, האָבּן עשׂה דעם
חג המַצּוֹת [זען
http://www.afii.org/CALENDAR.OF.YOUR.SALVATION.pdf
] 7 טעג מיט
שׂמחה גדולה; אוּן די לוִיִים אוּן די כֹּהנים
האָבּן הלל ה' יוֹם ביוֹם, מיט כלי־עֹז צו ה'.
22 אוּן יחזקיהו האָט דבר צום לֵב כל הלוִיִים
וואָס זײַנען געווען שָׂכַל צו שֵׂכֶל טוב
וועגן ה'. אוּן זיי האָבּן אכל די מועד 7 ימים,
זבח זבחי שלמים, אוּן ידה ה' אלוקי אבותיהם.
32 אוּן די כּל הקהל האָט זיך יעץ צו עשׂה נאָך
אנדערע 7 טעג; אוּן זיי האָבּן עשׂה 7 טעג אַ
שׂמחה. 42 וואָרעם דער מלך יחזקיהו האָט רום
געווען פאַר דער קהל 0001 פרים אוּן 000,7 צֹאן,
אוּן די שׂרים האָבּן רום געווען פאַר דער
קהל 0001 פרים אוּן 000,01 צֹאן, אוּן לָרֹב כֹּהנים
האָבּן זיך הקדש [קדש, זען
הדרך המשיחיסטים 01:01]. 52
אוּן די כּל קהל פוּן יהודה, אוּן די כֹּהנים
אוּן די לוִיִים, אוּן די כּל קהל וואָס איז
בוא [זען "בוא," בראשית 01:94;
ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] פוּן ישראל, אוּן די גרים וואָס זײַנען
בוא פוּן אֶרֶץ ישראל, אָדער וואָס זײַנען
ישב [זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה
31-11:6] אין יהודה, האָבּן
זיך שׂמח. 62 אוּן עס איז געווען שׂמחה גדולה
אין ירושלים, וואָרעם פוּן די יְמֵי שלֹמֹה
בּן דוד, מלך ישראל, איז אַזוי-וואָס נישט געווען
אין ירושלים. 72 אוּן די כֹּהנים אוּן די לוִיִים
זײַנען קום [זען "קום" במדבר
71:42; הושע 2:6] אוּן האָבּן
ברך הָעָם, אוּן זייער קוֹל איז שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25;
דברים 51:81] געוואָרן, אוּן
זייער תפילה איז בוא צו זײַן מעוֹן [זען יוחנן 2:41; https://www.youtube.com/watch?v=vFQ3hTLWtW4 ] קדש, אין שָמַיִם.
דברי
ב13
1 אוּן
אַז מע האָט כּל זֹאת כלה, זײַנען יצא [זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] כּל ישראל וואָס האָבּן זיך דאָרטן
מצא, צו די ערים פוּן יהודה, אוּן זיי האָבּן
שבר די מַצֵּבוֹת, אוּן גדע די אשרים, אוּן
נתץ די בָּמוֹת אוּן די מזבחות, פוּן כּל יהודה
אוּן בנימין, אוּן אין אפרים אוּן מנשה, בּיז
צום כלה. אוּן כּל בני ישראל האָבּן זיך שוב
[זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה
7:31] איטלעכער צו זײַן אחֻזָּה
אין זייערע ערים. 2 אוּן יחזקיהו האָט עמד די
מחלקות פוּן די כֹּהנים אוּן די לוִיִים לויט
זייערע מחלקות, איטלעכן ווי נאָך זײַן עבֹדה,
סײַ די כֹּהנים סײַ די לוִיִים. פאַר עוֹלָה,
אוּן פאַר זבחי שלמים, אויף צו שרת, אוּן צו
ידה אוּן הלל אין די שְעָרים פוּן מחנות ה';
3 אוּן דעם מְנָת המלך פוּן זײַן רכוּש פאַר
די עוֹלָה פאַר די עוֹלָה פוּן אין דער בוקר
אוּן פוּן עֶרֶב, אוּן די עוֹלָה פוּן די שבתות,
אוּן פוּן ראש־חודש, אוּן פוּן די מועדים, אַזוי
ווי עס שטייט כתב אין דער תורה פוּן ה'. 4 אוּן
ער האָט אמר הָעָם, די יושבי ירושלים, צו נתן
[זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35;
5:9; חגי 9-7:2] דעם מנת כֹּהנים
אוּן די לוִיִים, כדי זיי זאָלן זיך חזק אָן
דער תורה פוּן ה'. 5 אוּן ווי דאָס דבר איז פרץ
געוואָרן, אַזוי האָבּן די בני-יִשְראל געבּראַכט
רבה רֵאשִית דגן, ווײַן, אוּן יצהר, אוּן דבש,
אוּן כּל תבואה פוּן שָׂדֶה, אוּן מעשׂר פוּן
אַלצדינג האָבּן זיי געבּראַכט לרוב. 6 אוּן
די בני ישראל אוּן יהודה וואָס זײַנען ישב
[זען "ישב" הושע 5-4:3; זכריה
31-11:6] אין די ערים פוּן יהודה,
זיי אויך האָבּן געבּראַכט מעשׂר [זען https://www.youtube.com/watch?v=qVQU1G2f_QQ
] פוּן בָּקָר
אוּן צֹאן, אוּן מעשׂר פוּן די קדשים וואָס
זײַנען הקדש [קדש, זען הדרך
המשיחיסטים 01:01] געוואָרן
צו ה' אֱלֹקֵיהֶם; אוּן זיי האָבּן נתן ערמות
ערמות. 7 אין 3טן חודש האָט מען חלל צו יסד ערמות,
אוּן אין 7טן חודש האָט מען כלה. 8 זײַנען בוא
[זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו
6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] יחזקיהו
אוּן די שׂרים, אוּן זיי האָבּן ראה די ערמות,
אוּן האָבּן ברך ה' אוּן זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ
חיים מפשע עמי] ישראל. 9 אוּן
יחזקיהו האָט דרש די כֹּהנים אוּן די לוִיִים
וועגן די ערמות. 01 האָט אים אמר עזריהו דער
כהן-הרֹאש פוּן דעם בּית צדוק, אוּן האָט אמר:
זינט מע האָט חלל בּרענגען די תְרוּמָה אין
בּית ה', האָבּן מיר אָכול צו שׂבע [זען "שׂבע" ישעיה 11:35], אוּן יתר עַד לרוב; וואָרעם ה' האָט
ברך זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי]; אוּן וואָס איז יתר איז די דאָזיקע
המון. 11 האָט יחזקיהו אמר צו כון לשכות [לשכה]
אין בּית ה', אוּן מע האָט כון. 21 אוּן מע האָט
בוא די תרוּמה, אוּן דעם מעשׂר [זען https://www.youtube.com/watch?v=qVQU1G2f_QQ
], אוּן די
קדשים אין אמונה; אוּן דער נגיד איבּער זיי
איז געווען כנניהו דער לֵוִי, אוּן שמעי אחיו,
דער משנה. 31 אוּן יחיִאל, אוּן עזזיָהו, אוּן
נחת, אוּן עשׂהאל, אוּן ירימות, אוּן יוזבד,
אוּן אליאל, אוּן יסמכיהו, אוּן מחת, אוּן בניהו,
זײַנען געווען פקידים אונטער דער יָד פוּן
כנניהון אוּן שמעין אחיו, לויט דעם מפקד פוּן
דעם מלך יחזקיהו אוּן עזריהו דעם נגיד פוּן
בּית האלוקים. 41 אוּן קורא בּן ימנהן, דער לֵוִי,
דער שׁוֹעֵר אין מזרח, איז געווען איבּער די
נדבות צו האלוקים, אויף צו נתן די תרומה פוּן
ה' אוּן די קדשי הקדושים. 51 אוּן אונטער אים
איז געווען עדן, אוּן מנימין, אוּן ישוע [זען זכריה 21-11:6;
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
], אוּן שמעיהו,
אַמריהו, אוּן שכניהו, אוּן די ערים פוּן די
כֹּהנים, כדי אין אמונה צו נתן [זען "נתן" ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] צו זייערע אחים [זען "אחים" תהלים (22)32-(61)71:22, http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81] לויט די מחלקות, אַזוי
דעם גדול אַזוי דעם קטן. 61 מלבד צו די וואָס
זײַנען געווען יחשׂ פוּן זכרים, פוּן 3 שָנָה
אוּן מעל, אַלע וואָס בוא [זען "בוא" בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי
1:3; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אין
בּית ה' לויט דעם יוֹם ביומו באַדאַרף צו זייער
עבֹדה אויף זייערע משמרות לויט זייערע מחלקות.
71 אוּן די יחשׂ פוּן די כֹּהנים לויט זייערע
בית אבות, אוּן פוּן די לוִיִים, פוּן 02 שָנָה
אוּן מעל, איז געווען לויט זייערע משמרות אין
זייערע מחלקות 81 אוּן צו די וואָס זײַנען געווען
יחשׂ פוּן אַלע זייערע טַף, זייערע נָשִים,
אוּן זייערע בָּנִים, אוּן זייערע בָּנוֹת
צו דער כּל קהל; וואָרעם אין זייער אמונה האָבּן
זיי זיך הקדש [קדש, זען הדרך
המשיחיסטים 01:01] צום קֹדֶש.
91 אוּן פאַר בני-אַהרן, די כֹּהנים, אין די שׂדי
מגרש פוּן זייערע ערים, זײַנען געווען אין
כל עִיר אנשים וואָס זײַנען געווען נקב מיט
די שמות, צו נתן [זען "נתן"
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] מנות צו כּל זכר צווישן די כֹּהנים,
אוּן צו אַלע וואָס זײַנען געווען יחשׂ צווישן
די לוִיִים. 02 אוּן אַזוי האָט יחזקיהו עשׂה
[זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35] אין כּל יהודה. אוּן
ער האָט עשׂה וואָס איז טוֹב אוּן יָשָר אוּן
האמת פאַר ה' אלוקיו. 12 אוּן אין כל מעשׂה וואָס
ער האָט חלל אין דעם עבֹדה פוּן בּית האלוקים,
אוּן אין דער תורה אוּן אין דעם מצוה, כדי צו
דרש אלוקיו, האָט ער מיט זײַן כּל לֵב עשׂה,
אוּן האָט צלח [זען ישעיה
01:35].
דברי
ב23
1 אחר
די דאָזיקע דברים אוּן האמת, איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32;
חגי 9-7:2; זכריה 9:9] סנחריב
מלך אשור, אוּן ער איז בוא אין יהודה, אוּן האָט
חנה אויף די ערים הבצורות, אוּן ער האָט זיי
געוואָלט בקע פאַר זיך. 2 אוּן ווי יחזקיהו
האָט ראה אַז סנחריב איז בוא [זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי
9-7:2; זכריה 9:9] אוּן זײַן
פנים איז אויף מלחמה אַקעגן ירושלים. 3 האָט
ער אַ יעץ מיט זײַנע שׂרים אוּן זײַנע גיבורים
וועגן סתם הַמָּיִם פוּן די עינות [עין] וואָס
מחוץ עִיר; אוּן זיי האָבּן אים עזר. 4 אוּן
עס האָבּן זיך קבץ עם רב, אוּן זיי האָבּן סתם
כּל עינות [עין], אוּן דעם נחל וואָס שטף דורכן
הָאָרֶץ, אַזוי צו אמר: לָמָּה זאָלן די מלכים
פוּן אשור בוא [זען "בוא"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; מלאכי 1:3; חגי 9-7:2; זכריה
9:9] אוּן מצא מַיִם רבים?
5 אוּן ער האָט זיך חזק, אוּן האָט בנה די כּל
החוֹמָה פרץ, אוּן זי עלה בּיז די מגדלות, אוּן
אַן אַנדער חוֹמָה לחוצה דערויסן; אוּן ער
האָט חזק מלוא אין עִיר דוד, אוּן ער האָט עשׂה
שֶלַח לרוב אוּן מגנים. 6 אוּן ער האָט נתן שׂרים
פוּן מלחמה איבערן עם [זען
"עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], אוּן האָט זיי קבץ צו זיך אויפן
רחוב בּײַם עִיר-שער, אוּן ער האָט דבר צו זייער
לֵב, אַזוי צו אמר: 7 זײַט חזק אוּן אמץ; איר
זאָלט נישט ירא האָבּן אוּן נישט חתת פאַר
מלך אשור, אוּן פאַר דעם כּל המון וואָס מיט
אים, וואָרעם מיט אונדז איז אַ רב ווי מיט אים.
8 מיט אים איז זרוֹעַ [זען
ישעיהו 1:35 משיח זְרוֹעַ ה'] פוּן בשׂר, אוּן מיט אונדז איז ה' אֱלֹקֵינוּ,
אונדז צו עזר פוּן צו לחם אונדזערע מלחמות.
אוּן הָעָם האָט זיך סמך אויף די דברים פוּן
יחזקיהו מלך יהודה. 9 אחר זה האָט סנחריב מלך
אשור שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3] זײַנע עבדים קיין ירושלים
אוּן ער איז געווען בּײַ לכיש, אוּן זײַן כּל
ממשלה מיט אים צו יחזקיהו מלך יהודה, אוּן
צו כּל יהודה וואָס אין ירושלים, אַזוי צו אמר:
01 אַזוי האָט אמר סנחריב מלך אשור: אויף וואָס
בטח איר אײַך, אוּן ישב [זען
"ישב" הושע 5-4:3; זכריה 31-11:6] אין מצור אין ירושלים? 11 אמנם, יחזקיהו
סות אײַך, כדי אײַך צו נתן צו מות פוּן רָעָב
אוּן פוּן צמא; אַזוי צו אמר: ה' אֱלֹקֵינוּ
וועט אונדז נצל [זען "נצל"
מיכה 01:4; 1:5] פוּן דער יָד
פוּן מלך אשור. 21 איז דאָס נישט דער יחזקיהו
וואָס האָט סור זײַנע בָּמוֹת אוּן זײַנע מזבחות
אוּן האָט אמר צו יהודה אוּן צו ירושלים, אַזוי
צו אמר: פאַר מזבח אחד זאָלט איר זיך שחה, אוּן
אויף אים זאָלט איר קטר? 31 ידע [זען "ידע" דניאל 52:9; ישעיהו 3:35] איר דען נישט וואָס איך אוּן מײַנע
אבות האָבּן עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] צו
כּל עמי הארצות? אלוקי גוי הארצות יכל יכל צו
נצל זייער ארץ פון מיין יד? 41 ווער איז צווישן
כּל אלוקים פוּן די דאָזיקע גּוֹיִם וואָס
מײַנע אבות האָבּן חרם, וואָס האָט יכל נצל
[זען "נצל" מיכה 01:4; 1:5] זײַן זײַן עם פוּן מײַן יָד, אַז
אֱלֹקֵיכֶם זאָל אײַך יכל נצל פוּן מײַן יָד?
51 אוּן אַצונד, זאָל אײַך יחזקיהו נישט נשׂא,
אוּן זאָל ער אײַך נישט סות אַזוי-וואָס, אוּן
איר זאָלט אים נישט אמן [זען
בראשית 6:51], וואָרעם קיין
אלוה פוּן קיין גוי אָדער מַמְלָכָה האָט נישט
יכל נצל [זען "נצל" מיכה 01:4;
1:5] זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] פוּן מײַן יָד,
אוּן פוּן דער יָד פוּן מײַנע אבות, וועט אלוקיכם
אײַך געוויס נישט נצל [זען
"נצל" מיכה 01:4; 1:5] פוּן מײַן
יָד. 61 אוּן זײַנע עבדים האָבּן מער דבר אויף
ה' האלוקים, אוּן אויף יחזקיהו זײַן עֶבֶד.
71 אוּן ספרים האָט ער כתב צו חרף ה' אלֹקֵי ישראל,
אוּן צו אמר קעגן אים, אַזוי צו אמר: אַזוי ווי
די אלוקים פוּן די גוי ארצוֹת, וואָס האָבּן
נישט נצל [זען "נצל" מיכה
01:4; 1:5] געווען זייער עם פוּן
מײַן יָד, אַזוי וועט אלוקי יחזקיהו נישט נצל
זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] פוּן מײַן יָד. 81 אוּן זיי האָבּן
קרא אויף אַ קוֹל גָדוֹל, אויף יהוּדית [זען
https://www.youtube.com/watch?v=HtTy6L0dmqo
], צו עַם
ירושלים וואָס אויף דער חוֹמָה, זיי צו ירא
אוּן זיי צו בהל, כדי זיי זאָלן קענען לכד די
עִיר. 91 אוּן זיי האָבּן דבר וועגן אלוקי ירושלים
אַזוי ווי וועגן די אלוקי עמי הָאָרֶץ--מעשׂה
ידי האדם. 02 האָט דער מלך יחזקיהו, אוּן ישעיהו
הנביא בּן אמוצן, פלל געווען וועגן דעם, אוּן
זיי האָבּן זעק צום שָמַיִם. 12 אוּן ה' האָט
שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] אַ מלאך, אוּן ער האָט כחד כּל
גיבור חיל אוּן נגיד אוּן שַׂר אין מַחֲנֶה
מלך אשור; אוּן ער האָט זיך שוב [זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31] מיט בושת פנים צו זײַן אֶרֶץ.
אוּן ווי ער איז בוא אין בּית אלוקיו, האָבּן
די וואָס זײַנען אַרויס פוּן זײַנע מֵעֶה,
אים דאָרטן נפל מיטן חֶרֶב. 22 אַזוי האָט ה'
ישע יחזקיהו אוּן די יושבי ירושלים פוּן דער
יָד פוּן סנחריב מלך אשור, אוּן פוּן דער יָד
פוּן אַלעמען; אוּן ער איז זיי נהל רונד אַרום.
32 אוּן רבים האָבּן געבּראַכט מנחה צו ה' קיין
ירושלים, אוּן מגדנות צו יחזקיהו מלך יהודה,
אוּן ער איז נשׂא געוואָרן אין די אויגן פוּן
כּל הגּוֹיִם מאחרי כן. 42 אין יענע טעג איז
יחזקיהו חלה געוואָרן בּיז צום מות, אוּן ער
האָט פלל געווען צו ה', אוּן ער האָט אים אמר,
אוּן האָט אים נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אַ מופת
[זען זכריה 8:3; 21-11:6;
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
https://www.youtube.com/watch?v=1crRDvVL5eY
https://www.youtube.com/watch?v=XDA-_oRKQbA
https://www.youtube.com/watch?v=pO-RK4B0tjM
]. 52 אָבּער יחזקיהו האָט נישט שוב
[זען "שוב" הושע 5-4:3; יכריה
7:31] צו גמול, וואָרעם זײַן
לֵב האָט זיך גבה, אוּן עס איז געווען קצף אויף
אים אוּן אויף יהודה אוּן ירושלים. 62 האָט יחזקיהו
זיך כנע פוּן דער גֹבהּ פוּן זײַן לֵב, ער אוּן
די יושבי ירושלים, אוּן דער קצף ה' איז נישט
בוא [זען "בוא," בראשית 01:94;
ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] אויף זיי אין די יְמֵי יחזקיהו. 72 אוּן
יחזקיהו האָט געהאַט עושר אוּן כּבוֹד רבה
מאֹד, אוּן האָט זיך עשׂה אוֹצרות פאַר כֶּסֶף
אוּן פאַר זָהָב, אוּן פאַר אבן יקרה, אוּן
פאַר בשמים, אוּן פאַר מגנים, אוּן פאַר כּל
כלי חמדה; 82 אוּן מסכנות פאַר דעם תבואה פון
דגן, אוּן ווײַן, אוּן יצהר; אוּן שטאלן פאַר
כּל בהמה, אוּן עֵדֶר אין אריה. 92 אוּן ער האָט
זיך עשׂה ערים, אוּן מִקְנֶה פוּן צֹאן אוּן
בָּקָר לרוב; וואָרעם אלוקים האָט אים נתן
רכוש רב מאֹד. 03 אוּן הוּא יחזקיהו האָט סתם
דעם מוצא מימי גיחון העליון, אוּן האָט זיי
ישר אַראָפ צו מערב פוּן עִיר דוד. אוּן יחזקיהו
האָט צלח [זען ישעיה 01:35] אין זײַן כּל מעשׂה. 13 אָבּער
בּײַ די מליצים פוּן די שׂרים פוּן בבל וואָס
האָבּן שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3] צו אים צו דרש וועגן דעם
מופת [זען זכריה 8:3; 21-11:6;
https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
] וואָס
איז געשען אין הָאָרֶץ, האָט אים האלוקים עזב
[זען תהלים (61)71-(1)2:22], אים צו נסה, כדי צו ידע אַלע וואָס
בּײַ אים אין לֵב. 23 אוּן די יתר דברֵי וועגן
יחזקיהו, אוּן זײַנע חסדים, זיי זײַנען כתב
אין דער חֲזוֹן פוּן הנביא ישעיהו בּן אָמוצן
אין סֶפֶר פוּן די מלכים פוּן יהודה אוּן ישראל.
33 אוּן יחזקיהו האָט זיך שכב מיט זײַנע אבות,
אוּן מע האָט אים קבר [זען
משיח קבר, ישעיהו 9:35] אויף
דעם מעלה פוּן די קברים פוּן בני-דוד; אוּן
כּל יהודה אוּן די יושבי ירושלים האָבּן אים
עשׂה כּבוֹד בּײַ זײַן מות [זען "מות" ישעיהו 9:35]. אוּן בנוֹ מנשה איז געוואָרן מלך אויף
זײַן תחת.
דברי
ב33
1 21 שָנָה
איז מנשה געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך,
אוּן 55 שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים. 2 אוּן
ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז הָרַע אין די אויגן פוּן ה', אַזוי ווי די
תוֹעֲבֹת פוּן די גּוֹיִם וואָס ה' האָט ירש
פוּן פאַר די בני-יִשְראל. 3 אוּן ער האָט שוב
און בנה די בָּמוֹת וואָס אָבִיו יחזקיהו האָט
נתץ, אוּן האָט קום מזבחות צו די בעלים, אוּן
האָט עשׂה אשרות, אוּן זיך שחה צו דעם כּל צָבָא
הַשָמַיִם, אוּן זיי עבד. 4 אוּן ער האָט בנה
[זען "בנה" דניאל 52:9] מזבחות אין בּית ה', וואָס ה' האָט
אמר: אין ירושלים זאָל זײַן מײַן שֵם לעוֹלָם.
5 אוּן ער האָט בנה [זען "בנה"
דניאל 52:9] מזבחות צו כּל
צָבָא הַשָמַיִם אין ביידע חצרוֹת [חָצֵר]
פוּן בּית ה'. 6 אוּן ער האָט עבר זײַנע בָּנִים
דורכן אֵש אין דעם גֵּיא בּן-הנום, אוּן ער
האָט ענן, אוּן נחש, אוּן כשף, אוּן ער האָט
עשׂה אוֹב און ידעוני. ער האָט רבה צו עשׂה
וואָס איז הָרַע אין די אויגן פוּן ה', אים צו
כעס. 7 אוּן ער האָט שׂים דעם פֶּסֶל הסמל וואָס
ער האָט עשׂה, אין בּית האלוקים, וואָס אלוקים
האָט אמר צו דודן אוּן צו בנוֹ שלמהן: אין דעם
דאָזיקן בּית, אוּן אין ירושלים, וואָס איך
האָבּ בחר פוּן כּל שבטי ישראל, וועל איך שׂוּם
מײַן שֵם לעוֹלָם. 8 אוּן איך וועל מער נישט
סור דעם רגל פוּן ישראל פוּן האדמה וואָס איך
האָבּ עמד פאַר אבוֹתֵיכם, אויב רק זיי וועלן
זײַן שומר איבּער צו עשׂה אַלע וואָס איך האָבּ
זיי צוה, לויט דער כּל תורה אוּן די חוקים אוּן
די משפטים, דורך משהן. 9 אוּן מנשה האָט תעה
יהודה אוּן די יושבי ירושלים צו עשׂה מער הָרַע
פוּן די גּוֹיִם וואָס ה' האָט שמד פוּן פאַר
די בני-יִשְראל. 01 אוּן ה' האָט דבר צו מנשהן
אוּן צו זײַן עם [זען "עמי"
ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], אָבּער זיי האָבּן נישט קשב.
11 אוּן ה' האָט אויף זיי געבּראַכט די שׂרי
הצבא פוּן מלך אשור, אוּן זיי האָבּן לכד מנשהן
מיט חוחים, אוּן האָבּן אים אסר אין נחֹשֶת
קייטן אוּן הלך קיין בבל. 21 אוּן אַז אים האָט
צרר, האָט ער חלה בּײַ ה' אלוקיו, אוּן ער איז
געוואָרן כנע מאֹד פאַר אלוקי אבותיו. 31 אוּן
ער האָט פלל געווען צו אים; אוּן ער האָט זיך
געלאָזט עתר פוּן אים, אוּן האָט שמע [זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו 51:25;
דברים 51:81] זײַן תחנה, אוּן
האָט אים שוב [זען "שוב" הושע
5-4:3; יכריה 7:31] קיין ירושלים,
צו זײַן מלכות; אוּן מנשה האָט ידע אַז ה' איז
האלוקים. 41 אוּן אחרי כן האָט ער בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אַ חוֹמָה חיצונה צו עִיר דוד, אין
מערב פוּן גיחון, אין נחל, אוּן לבוא אין שער
הדגים; אוּן ער האָט סבב דעם עופל, אוּן האָט
זי גבה מאֹד, אוּן ער האָט שׂוּם שׂרי חיל אין
כּל הערים הבצורות אין יהודה. 51 אוּן ער האָט
סור די אלוקי הנכר, אוּן דעם סמל פוּן בּית
ה', אוּן כּל מזבחות וואָס ער האָט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אויף דעם הַר בּית ה', אוּן אין ירושלים;
אוּן ער האָט זיי שלך חוצה עִיר. 61 אוּן ער האָט
בנה דעם מזבח ה', אוּן האָט זבח אויף אים זבחי
שלמים אוּן תוֹדה; אוּן ער האָט אמר יהודה צו
עבד ה' אֱלֹקֵי ישראל. 71 אמנם, הָעָם האָט נאָך
זבח אויף די בָּמוֹת, אָבּער נאָר צו ה' אֱלֹקֵיהֶם.
81 אוּן די יתר דברֵי וועגן מנשהן, אוּן זײַן
תפילה צו אלוקיו, אוּן די דברים פוּן די חֹזים
וואָס האָבּן צו אים דבר אין שֵם פוּן ה' אֱלֹקֵי
ישראל, זיי זײַנען דאָ אין דברי מלכי ישראל.
91 אוּן זײַן תפילה, אוּן ווי אַזוי ה' האָט זיך
געלאָזט עתר פוּן אים, אוּן זײַן כּל חַטָּאת
אוּן זײַן מעל, אוּן די מקומות וואָס ער האָט
אין זיי בנה [זען "בנה" דניאל
52:9] בָּמוֹת, אוּן עמד אשרים
אוּן פסלים, איידער ער איז געוואָרן כנע, זיי
זײַנען כתב אין די דברי חוזי. 02 אוּן מנשה האָט
זיך שכב מיט זײַנע אבות, אוּן מע האָט אים קבר
[זען משיח קבר, ישעיהו 9:35] אין זײַן בית. אוּן בנוֹ אָמון
איז געוואָרן מלך אויף זײַן תחת. 12 22 שָנָה
איז אָמון געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך,
אוּן 2 שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים. 22 אוּן
ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז הָרַע אין די אויגן פוּן ה' אַזוי ווי אָבִיו
מנשה האָט עשׂה; אוּן צו כּל פסילים וואָס אָבִיו
מנשה האָט עשׂה, האָט אָמון זבח, אוּן זיי עבד.
32 אוּן ער איז נישט כנע געוואָרן פאַר ה' אַזוי
ווי אָבִיו מנשה איז כנע געוואָרן, אָבּער
ער, אָמון, האָט רבה זיך אשמה. 42 אוּן זײַנע
עבדים האָבּן קשר אויף אים, אוּן האָבּן אים
מות אין זײַן בּית. 52 אוּן עם הָאָרֶץ האָט
נכה [זען "נכה" ישעיהו 01-1:11;
4:35; 6:05] אַלע וואָס האָבּן
קשר אויף דעם מלך אָמון. אוּן דאָס עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר
מארץ חיים מפשע עמי] הָאָרֶץ
האָט געמאכט בנוֹ יאשיהו פאַר אַ מלך אויף
זײַן תחת.
דברי
ב43
1 8 שָנָה
איז יאשיהו געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך,
אוּן 13 שָנָה האָט ער מלך אין ירושלים. 2 אוּן
ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז יָשָר אין די אויגן פוּן ה', אוּן איז הלך
אין די דרכים אָבִיו דודן, אוּן האָט זיך נישט
סור יָמִין אָדער שׂמֹאול. 3 אוּן אין 8טן שָנָה
פוּן זײַן מָלַךְ, אַז ער איז נאָך געווען נַעַר,
האָט ער חלל צו דרש אלוקי אָבִיו דודן; אוּן
אין 21טן שָנָה האָט ער חלל צו טהר יהודה אוּן
ירושלים פוּן די בָּמוֹת, אוּן די אשרים, אוּן
די פסלים אוּן די מככות. 4 אוּן מע האָט נתץ
פאַר אים די מזבחות פוּן די בעלים; אוּן די
חמן וואָס אויבן איבּער זיי האָט ער גדע; אוּן
די אשרים אוּן די פסלים און מסכות האָט ער שבר
אוּן דקק, אוּן זרק אויף די קברים פוּן די וואָס
האָבּן זבח צו זיי. 5 אוּן די עצמות פוּן די
כֹּהנים האָט ער שׂרף אויף זייער מזבחות, אוּן
ער האָט טהר יהודה אוּן ירושלים. 6 אוּן אַזוי
אין די ערים פוּן מנשה אוּן אפרים אוּן שמעון
אוּן בּיז נפתלי, מיט בחרבתיהם, רונד אַרום.
7 אוּן ער האָט נתץ די מזבחות, אוּן די אשרים,
אוּן די פסלים האָט ער כתת צו דקק, אוּן כּל
חמן האָט ער גדע אין כּל אֶרֶץ ישראל; אוּן
ער האָט זיך שוב [זען "שוב"
הושע 5-4:3; יכריה 7:31] קיין
ירושלים. 8 אוּן אין 81טן שָנָה פוּן זײַן מָלַךְ,
צו טהר הָאָרֶץ אוּן דאָס בּית, האָט ער שלח
[זען "שלח" מלאכי 1:3] שפן בּן אַצליהון, אוּן מעשיהו,
דעם שׂר הָעִיר, אוּן יואָח בּן פוּן יואָחָזן,
דעם מזכיר, צו חזק דאָס בּית ה' אלוקיו. 9 אוּן
זיי זײַנען בוא [זען "בוא,"
בראשית 01:94; ירמיהו 6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו חלקיהו דעם כהן-גּדוֹל, אוּן
האָבּן נתן [זען "נתן" ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] דאָס כֶּסֶף
וואָס איז געבּראַכט געוואָרן אין בּית אלוקים,
וואָס די לוִיִים, די שֹׁמרי הסף, האָבּן אסף
פוּן דער יָד פוּן מנשה אוּן אפרים, אוּן פוּן
כּל שארית ישראל, אוּן פוּן כּל יהודה אוּן
בנימין, אוּן זיך שוב [זען
"שוב" הושע 5-4:3; יכריה 7:31]
קיין ירושלים. 01 אוּן זיי האָבּן עס נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אויף דער יָד פוּן די עֹשׂה המלאכה
וואָס זײַנען געווען פקד אין בּית ה'; אוּן
די עֹשׂה המלאכה וואָס האָבּן עשה אין בּית
ה', האָבּן עס נתן צו בדק אוּן חזק דאָס בּית
ה'. 11 אוּן נתן [זען ישעיהו
41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] צו די
חרשים, אוּן צו די בונים [זען תהלים 22:811], אויף
צו קנה [זען https://www.youtube.com/watch?v=fNTGSQ3DcSc ] אבני מחצב,
אוּן עצים פאַר מחברות, אוּן אויף צו קרה אויף
די בּתּים וואָס די מלכים פוּן יהודה האָבּן
געלאָזט שחת ווערן. 21 אוּן די אנשים האָבּן
עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו
6-5:32; ישעיהו 9:35] די מְלָאכָה
אין אמונה; אוּן איבּער זיי זײַנען געוואָרן
פקד יחת, אוּן עובדיהו, די לוִיִים פוּן די
בני מררי; אוּן זכריה, אוּן משולם, פוּן בני-קהתים,
צו נצח; אוּן לוִיִים כל מֵבין מיט כלי־שיר.
31 זיי זײַנען געווען איבּער די סבלים, אוּן
האָבּן נצח אויף אַלע וואָס האָבּן עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35] מְלָאכָה אין עבודה.
אוּן עבודה פוּן די לוִיִים זײַנען געווען
סופרים, אוּן שֹׁטרים, אוּן שוערים. 41 אוּן
ווען זיי האָבּן יצא דאָס כֶּסֶף וואָס איז
געבּראַכט געוואָרן אין בּית ה', האָט חלקיהו
דער כהן מצא דאָס סֶפֶר תורת ה' דורך משהן. 51
האָט חלקיהו זיך ענה אוּן האָט אמר צו שפן דעם
סֹפֵר: איך האָבּ מצא דאָס סֶפֶר תורה אין בּית
ה'. אוּן חלקיהו האָט נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] דאָס סֶפֶר צו שפנען. 61 האָט שפן
געבּראַכט דאָס סֶפֶר צום מלך, אוּן ער האָט
אויך געבּראַכט דעם מלך דבר, אַזוי צו אמר:
אַלע וואָס איז נתן געוואָרן אויף דער יָד
פוּן דײַנע עבדים, עשׂה זיי. 71 אוּן זיי האָבּן
נתך דאָס כֶּסֶף וואָס האָט זיך מצא אין בּית
ה', אוּן האָבּן עס נתן אויף דער יָד פוּן די
מופקדים, אוּן אויף דער יָד פוּן די עֹשׂה המלאכה.
81 אוּן שפן דער סֹפֵר האָט נגד דעם מלך, אַזוי
צו אמר: אַ סֶפֶר האָט מיר נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] חלקיהו דער כהן. אוּן שפן האָט
דערפון געלייענט פאַר דעם מלך. 91 אוּן עס איז
געווען, ווי דער מלך האָט שמע [זען "שמע" ישעיהו 21:35-51:25] די דברים פוּן דער תורה, אַזוי האָט
ער קרע זײַנע בגדים. 02 אוּן דער מלך האָט צוה
חלקיהו, אוּן אַחיקם בּן שפנען, אוּן עבדון
בּן מיכהן, אוּן שפן דעם סֹפֵר, אוּן עשיה דעם
עבד המלך, אַזוי צו אמר: 12 הלך דרש בּײַ ה' פאַר
מיר, אוּן פאַר די וואָס זײַנען שאר אין ישראל
אוּן יהודה, וועגן די דברים פוּן דעם סֶפֶר
נמצא, וואָרעם גדולה איז דער חֵמָה פוּן ה'
וואָס איז נתך אויף אונדז, ווייל אבוֹתֵינוּ
האָבּן נישט שוֹמר דאָס דבר-ה', צו עשׂה אַזוי
ווי אַלע וואָס שטייט כתב אין דעם דאָזיקן
סֶפֶר. 22 איז הלך חלקיהו, אוּן די וואָס דער
מלך צו חולדה דער נביאה, דער אִשָּה פוּן שלום
בּן תקהת בּן חסרהן, דעם שומֵר הבגדים אוּן
זי האָט ישב אין ירושלים, אין משנה אוּן זיי
האָבּן אַזוי דבר צו איר. 32 האָט זי צו זיי אמר:
אַזוי האָט אמר ה' אלוקי ישראל: אמר צו דעם איש
וואָס האָט אײַך שלח [זען
"שלח" מלאכי 1:3] צו מיר: 42
אַזוי האָט ה' אמר: הנה, איך ברענג רָעָה על
דעם מקוֹם הזה אוּן על זײַנע יוֹשבים כּל אלות
וואָס שטייען כתב אין דעם סֶפֶר וואָס מע האָט
געלייענט פאַר מלך יהודה. 52 דערפאַר וואָס
זיי האָבּן מיך עזב [זען
תהלים (61)71-(1)2:22], אוּן האָבּן
קטר צו אלוקים אחרים, כדי מיך צו כעס מיט כּל
מעשים פוּן זייערע ידים [זען
"יד" תהלים 71:22; http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
], אוּן מײַן
חֵמָה איז נתך אויף דעם מקוֹם הזה, אוּן ער
וועט נישט כבה [זען ישעיה
42:66] ווערן. 62 אוּן צו מלך
יהודה וואָס שלח אײַך צו דרש בּײַ ה', צו אים
זאָלט איר אַזוי אמר: אַזוי האָט אמר ה' אלוקי
ישראל: וועגן די דברים וואָס דו האָסט שמע [זען "שמע" ישעיהו 21:35-51:25] 72 איז, ווײַל דײַן לֵב איז רכך
געוואָרן, אוּן דו ביסט געוואָרן כנע פאַר
אלוקים אַז דו האָסט שמע [זען "שמע" ישעיהו 21:35-51:25] זײַנע דברים וועגן דעם מקוֹם הזה
אוּן וועגן זײַנע יוֹשבים, ווײַל דו ביסט געוואָרן
כנע פאַר מיר, אוּן האָסט קרע דײַנע בגדים,
אוּן האָסט בכה פאַר מיר, אויך האָבּ איך שמע
[זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו
51:25; דברים 51:81], נאֻם [זען "נאֻם" תהלים 1:011] ה'. 82 הנה, איך אסף צו דײַנע אבות,
אוּן דו וועסט אסף ווערן אין דײַן קבר בשלום,
אוּן דײַנע אויגן וועלן נישט ראה אַלע דאָס
רָעָה וואָס איך ברענג אויף דעם מקוֹם הזה
אוּן אויף זײַנע יוֹשבים. אוּן זיי האָבּן
געבּראַכט צום מלך דעם דבר. 92 אוּן דער מלך
האָט שלח [זען "שלח" מלאכי
1:3], אוּן האָט אסף כּל זקני
יהודה אוּן ירושלים. 03 אוּן דער מלך איז עלה
[זען "עלה" ישעיהו 2:35] אין בּית ה', מיט כּל איש יהודה
אוּן יושבי ירושלים, אוּן די כֹּהנים אוּן
די לוִיִים, אוּן דעם כּל העם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] פוּן גדול ביזן
קטן. אוּן ער האָט געלייענט אין זייערע אוזנים
כּל דברי דעם סֶפֶר הברית וואָס איז מצא געוואָרן
אין בּית ה'. 13 אוּן דער מלך האָט זיך עמד אויף
זײַן עֹמֶד, אוּן ער האָט כרת [זען "כרת" דניאל 62:9] הבְּרִית פאַר ה', צו הלך אחרי ה', אוּן
לִשמֹר זײַנע מצוות אוּן זײַנע עדות אוּן זײַנע
חֻקּים, מיט זײַן כּל לֵב אוּן מיט זײַן כּל
נפש [זען "נפש" פוּן משיח
ישעיהו 01:35], צו עשׂה די דברים
פוּן דעם בְּרִית וואָס שטייען כתב אין דעם
דאָזיקן סֶפֶר. 23 אוּן ער האָט עמד אַלע וואָס
האָבּן זיך מצא אין ירושלים אוּן בנימין; אוּן
די יושבי ירושלים האָבּן עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] אַזוי ווי דער בְּרִית אלוקים,
אלוקי אבותיהם. 33 אוּן יאשיהו האָט סור כּל
תוֹעֲבֹת פוּן כּל ארצוֹת פוּן בני-ישראל;
אוּן ער האָט עבד אַלע וואָס האָבּן זיך מצא
אין ישראל, עבד ה' אֱלֹקֵיהֶם. אַלע זײַנע טעג
האָבּן זיי זיך נישט סור פוּן אחרי ה' אלוקי
אבותיהם.
דברי
ב53
1 אוּן
יאשיהון האָט עשׂה אין ירושלים פסח צו ה'; אוּן
מע האָט שחט דעם פסח אין 41טן פון 1טן חודש. 2
אוּן ער האָט עמד די כֹּהנים אויף זייערע משמרות,
אוּן האָט זיי חזק צו דעם עבֹדה פוּן בּית ה'.
3 אוּן ער האָט אמר צו די לוִיִים וואָס המבינים
כּל ישראל, די וואָס זײַנען געווען קֹדֶש צו
ה': נתן אַרײַן קודש אין דעם בּית וואָס שלומה
בּן דודן, מלך ישראל, האָט בנה [זען "בנה" דניאל 52:9]; איר דאַרפט מער נישט משׂא אויפן כתף;
אַצונד עבד ה' אֱלֹקֵיכֶם אוּן זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר
מארץ חיים מפשע עמי] ישראל.
4 אוּן כון אײַך אײַערע בית אבותיכם לויט אײַערע
מחלקות אין דעם כתב דוד מלך ישראל, אוּן אין
דעם מכתב פוּן בנוֹ שלמהן. 5 אוּן עמד אין מִקְדָּש
לויט די פלוגות [פלגה] פוּן די בית אבות פוּן
אײַערע אחים [זען "אחים"
תהלים (22)32-(61)71:22, http://www.youtube.com/watch?v=6Xnhzw_A9fU
, זען אויך ישעיהו 5:35; זכריה
01:21; משיח בּן דוד דקרוּ חי אויפן בוים, שמואל
ב 41:81], בני-העם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ
חיים מפשע עמי], אוּן חלקה
בית אב פוּן די לוִיים. 6 אוּן שחט דעם פסח, אוּן
קדש אײַך, אוּן כון פאַר אײַערע אחים, כדי צו
עשׂה אַזוי ווי דאָס דבר-ה' דורך משהן. 7 אוּן
יאשיהו האָט רום פאַר בני-העם צֹאן: כבשׂים
אוּן בני עזים -- אַלע פאַרן פסחים פאַר אַלע
וואָס האָבּן זיך דאָרטן מצא 000,03 אין מִסְפַּר,
אוּן בָּקָר 000,3. די דאָזיקע זײַנען געווען
פוּן דעם רכוּש המלך. 8 אוּן זײַנע שׂרים האָבּן
רום אַ נדבה פאַר הָעָם, פאַר די כֹּהנים, אוּן
פאַר די לוִיִים. חלקיה, אוּן זכריהו, אוּן
יחיאל די נגידים פוּן בּית האלוקים, האָבּן
נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9;
חגי 9-7:2] די כֹּהנים פסחים
006,2 [צֹאן] אוּן בָּקָר 003. 9 אוּן כנניָהו, אוּן
שמעיָהו, אוּן נתנאל, זײַנע אחים, אוּן חשביהו,
אוּן יעיאל, אוּן יוזבד, די שׂרים פוּן די לוִיִים,
האָבּן רום פאַר די לוִיִים פאַרן פסחים 000,5
[צֹאן] אוּן בָּקָר 005. 01 אַזוי איז כון געוואָרן
דער עבֹדה, אוּן די כֹּהנים האָבּן זיך עמד
אויף זייער עֹמֶד, אוּן די לוִיִים אויף זייערע
מחלקות, לויט דעם מצוה פוּן מלך. 11 אוּן זיי
האָבּן שחט דעם פסח, אוּן די כֹּהנים האָבּן
זרק דאָס דָּם פוּן זייער יָד; אוּן די לוִיִים
האָבּן פשט. 21 אוּן זיי האָבּן סור העֹלָה,
כדי זיי צו נתן [זען "נתן"
ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] צו די מפלגה פוּן די בית אבות פוּן בני-העם
[זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי
נגזר מארץ חיים מפשע עמי] אויף צו קרב צו ה', אַזוי ווי עס שטייט
כתב אין דעם סֶפֶר משהן; אוּן דאָס גלײַכן מיט
די בָּקָר. 31 אוּן זיי האָבּן בשל דעם פסח אויפן
אֵש, אַזוי ווי דער משפט; אוּן די קדשים האָבּן
זיי בשל אין סירות, אוּן אין דודים, אוּן אין
צלחה, אוּן רוץ צו כּל בני הָעָם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ
חיים מפשע עמי]. 41 אוּן דערנאָך
האָבּן זיי כון פאַר זיך אוּן פאַר די כֹּהנים;
וואָרעם די כֹּהנים, בני-אַהרן, זײַנען געווען
עלה העוֹלה אוּן דאָס חֵלֶב, בּיז לָיְלָה;
דעריבער האָבּן די לוִיִים כון פאַר זיך און
פאַר די כֹּהנים, בני-אַהרן. 51 אוּן די משֹׁררים,
בני-אָסף, זײַנען געווען אויף זייער עֹמֶד,
לויט דעם מצוה פוּן דודן, אוּן אָסף, אוּן הימן,
אוּן ידותון דעם חֹזֶר המלך. אוּן די שֹׁערים
זײַנען געווען בּײַ איטלעכן שער. זיי האָבּן
נישט סור פוּן זייער עבֹדה, וואָרעם זייערע
אחים די לוִיִים האָבּן כון פאַר זיי. 61 אַזוי
איז כון געוואָרן דער כּל עבֹדה פוּן ה' אין
יום ההוא, צו עשׂה דעם פסח, אוּן עלה עוֹלָה
אויפן מזבח פוּן ה', לויט דעם מצוה פוּן דעם
מלך יאשיהו. 71 אוּן די בני-יִשְראל וואָס האָבּן
זיך דאָרטן מצא, האָבּן עשׂה דעם פסח אין יענער
צײַט, אוּן דעם חג המצות 7 טעג. 81 אוּן אַ פסח
אַזאַ ווי דער איז נישט עשׂה געוואָרן פוּן
די יְמֵי שמואל דעם נביא אָן; אוּן כּל מלכי
ישראל האָבּן נישט עשׂה אַזאַ פסח ווי עס האָט
עשׂה יאשיהו, אוּן די כֹּהנים, אוּן די לוִיִים,
אוּן כּל יהודה אוּן ישראל וואָס האָבּן זיך
דאָרטן מצא, אוּן די יושבי ירושלים. 91 אין 81טן
שָנָה פוּן מלכות יאשיהו איז עשׂה געוואָרן
דער דאָזיקער פסח. 02 אחרי כּל זֹאת, אַז יאשיהו
האָט געהאַט כון דאָס בּית, איז עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] נכו מלך מִצרַיִם, צו לחם אויף כרכמיש
בּײַם פרת, אוּן יאשיהו איז יצא [זען ישעיהו 01-1:11; מיכה 1:5] אַקעגן אים. 12 האָט ער שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] מלאכים צו אים אַזוי צו אמר: מה לי
ולך, מלך פוּן יהודה? נישט קעגן דיר איז דאָס
הַיּוֹם, אָבּער קעגן דעם בּית מיט וועמען
איך בין אין מלחמה; אוּן אלוקים האָט אמר מיך
צו בהל; חדל זיך פוּן אלוקים וואָס איז מיט
מיר, כדי ער זאָל דיך נישט שחת. 22 אָבּער יאשיהו
האָט נישט סבב זײַן פנים פוּן אים, אָבּער לחם
מיט אים האָט ער חפשׂ; אוּן ער האָט נישט שמע
[זען "שמע" בראשית 81:22; ישעיהו
51:25; דברים 51:81] צו די דברים
פוּן נכון, פוּן פֶּה אלוקים, אוּן ער איז בוא
[זען "בוא," בראשית 01:94; ירמיהו
6-5:32; חגי 9-7:2; זכריה 9:9] צו
לחם אין דעם בקעה פוּן מגדו. 32 האָבּן די יורים
ירה אויף דעם מלך יאשיהו, אוּן דער מלך האָט
אמר צו זײַנע עבדים: עבר מיך, וואָרעם איך בין
געוואָרן חלה מאֹד. 42 האָבּן אים די עבדים עבר
פוּן זײַן מרכּבה, אוּן האָבּן אים רכב אויף
דעם רכב משנה וואָס ער האָט געהאַט, אוּן אים
הלך קיין ירושלים. אוּן ער איז מות, אוּן איז
קבר [זען משיח קבר, ישעיהו
9:35] געוואָרן אין די קברות
פוּן זײַנע אבות. אוּן כּל יהודה אוּן ירושלים
האָבּן אבל אויף יאשיהון. 52 אוּן ירמיהו האָט
קין אויף יאשיהון, אוּן כּל שרים אוּן שרות
האָבּן אמר אין זייערע קינה פוּן יאשיהון,
בּיז אויף הַיּוֹם. אוּן מע האָט זיי נתן פאַר
אַ חֹק אין ישראל, אוּן זיי זײַנען כתב אין
די קינות. 62 אוּן די יתר דּברֵי יאשיהון, אוּן
זײַנע חסדים, לויט ווי עס שטייט כתב אין דער
תורה פוּן ה', 72 אוּן זײַנע דברים, די ראשֹׁנים
אַזוי ווי אחרֹנים, זיי זײַנען כתב אין סֶפֶר
מלכי ישראל אוּן יהודה.
דברי
ב63
1 אוּן
עַם הָאָרֶץ האָט לקח [זען
"לקח" ישעיהו 8:35; זכריה 31-11:6; 31:11] יהואחז בּן יאשיהון, אוּן זיי האָבּן
אים געמאכט פאַר אַ מלך אויף זײַן תחת אביו,
אין ירושלים. 2 32 שָנָה איז יואָחז געווען, אַז
ער איז געוואָרן מלך, אוּן 3 חדשים האָט ער מלך
אין ירושלים. 3 אוּן מלך מִצרַיִם האָט אים
סור אין ירושלים, אוּן האָט עָנַש הָאָרֶץ
מיט 001 כּכּר כֶּסֶף אוּן אַ כּכּר זָהָב. 4
אוּן מלך מִצרַיִם האָט געמאכט אחיו אליקים
פאַר אַ מלך איבּער יהודה אוּן ירושלים, אוּן
ער האָט סבב שמוֹ [זען זכריה
21-11:6; זען https://www.youtube.com/watch?v=rNdrW7tjhcU
] אויף יהויִקים.
אוּן אחיו יואָחזן האָט נכו לקח [זען "לקח" ישעיהו 8:35; זכריה 31-11:6;
31:11] אוּן אים געבּראַכט
קיין מִצרַיִם. 5 52 שָנָה איז יהויִקים געווען,
אַז ער איז געוואָרן מלך, אוּן 11 שָנָה האָט
ער מלך אין ירושלים. אוּן ער האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35] וואָס איז הָרַע אין
די אויגן פוּן ה' אלוקיו. 6 איז עלה [זען "עלה" ישעיהו 2:35] אויף אים נבוכדנצר מלך בבל, אוּן
האָט אים אסר אין נחֹשֶת קייטן, כדי אים הלך
קיין בבל. 7 אויך פוּן די כלים פוּן בּית ה' האָט
נבוכדנצר געבּראַכט קיין בבל, אוּן זיי נתן
אין זײַן הֵיכַל אין בבל. 8 אוּן די יתר דברים
ווענג יהויִקימען, אוּן זײַנע תוֹעֲבֹת וואָס
ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] אוּן
וואָס מיט אים האָט מצא, דאָס איז כתב אין סֶפֶר
מלכי ישראל אוּן יהודה. אוּן בנוֹ יהויִכין
איז געוואָרן מלך אויף זײַן תחת. 9 8 שָנָה איז
יהויִכין געווען, אַז ער איז געוואָרן מלך,
אוּן 3 חדשים מיט 01 טעג האָט ער מלך אין ירושלים.
אוּן ער האָט עשׂה [זען "עשׂה"
ירמיהו 6-5:32; ישעיהו 9:35] וואָס
איז הָרַע אין די אויגן פוּן ה'. 01 אוּן צום
תשובה שָנָה, האָט דער מלך נבוכדנצר שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3], אוּן האָט אים געבּראַכט קיין בבל,
מיט די כלי חמדה פוּן בּית ה'. אוּן ער האָט
געמאכט אחיו צדקיהון פאַר אַ מלך איבּער יהודה
אוּן ירושלים. 11 12 שָנָה איז צדקיהו געווען,
אַז ער איז געוואָרן מלך, אוּן 11 שָנָה האָט
ער מלך אין ירושלים. 21 אוּן ער האָט עשׂה [זען "עשׂה" ירמיהו 6-5:32; ישעיהו
9:35] וואָס איז הָרַע אין
די אויגן פוּן ה' אלוקיו; ער איז נישט כנע געוואָרן
פאַר ירמיהו דעם נביא מפי ה'. 31 אוּן ער האָט
אויך מרד אָן דעם מלך נבוכדנצר וואָס האָט
אים שבע [זען "שבע" תהלים
4,1:011 כְּהֻנה פוּן משיח האדוֹן; מלאכי 1:3; ישעיהו
01:35] בּײַ אלוקים; אוּן ער
האָט קשה זײַן עֹרֶף, אוּן אמץ זײַן לֵב, זיך
נישט שוב צו ה' אֱלֹקֵי ישראל. 41 אויך כּל שׂרי
הכֹּהנים אוּן פוּן הָעָם [זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי נגזר מארץ חיים
מפשע עמי] האָבּן רבה מעל
מעל; אַזוי ווי כּל תוֹעֲבֹת פוּן די גּוֹיִם,
אוּן זיי האָבּן טמא דאָס בּית ה' וואָס ער
האָט הקדש [קדש, זען הדרך
המשיחיסטים 01:01] אין ירושלים.
51 אוּן ה' אלוקֵי אבותיהם האָט שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3] צו זיי דורך זײַנע מלאכים, שכם צו
שלח [זען "שלח" מלאכי 1:3], וואָרעם ער האָט זיך חמל אויף
זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי] אוּן אויף זײַן מעוֹן. 61 אָבּער
זיי לָעַב פוּן די מלאכים פוּן אלוקים, אוּן
בזה זײַנע דברים, אוּן זיך תעע איבּער זײַנע
נביאים, בּיז דער חֵמָה פוּן ה' איז עלה אַקעגן
זײַן עם [זען "עמי" ישעיהו
8:35, כּי נגזר מארץ חיים מפשע עמי], אַז קיין מרפא איז מער נישט געווען.
71 אוּן ער האָט געבראכט אויף זיי מלך די כשדים,
וואָס האָט הרג זייערע בחורים מיטן חֶרֶב אין
זייער בּית־מִקְדָּש, אוּן האָט זיך נישט חמל
אויף אַ בחור אָדער אַ בתולה, אַ זקן אָדער
אַ ישש; אַלעמען האָט ער נתן [זען ישעיהו 41:7; 9:35; 5:9; חגי 9-7:2] אין זײַן יָד. 81 אוּן כּל כלי בּית
האלוקים, די גדולים אַזוי ווי די קטנים, אוּן
די אוצרות פוּן בּית ה', אוּן די אוצרות פוּן
מלך אוּן זײַנע שׂרים, אַלע האָט ער געבּראַכט
קיין בבל. 91 אוּן זיי האָבּן שׂרף דאָס בּית
האלוקים, אוּן נתץ די חוֹמָה פוּן ירושלים,
אוּן אַלע אירע ארמוֹן האָבּן זיי שרף אין
אֵש, אוּן אַלע אירע כלי חמדה האָבּן זיי שחת.
02 אוּן די וואָס זײַנען שאר פוּן חֶרֶב האָט
ער גלה קיין בבל, אוּן זיי זײַנען געוואָרן
צו אים אוּן צו זײַנע בָּנִים פאַר עבדים בּיז
דער מָלַךְ פוּן מלכות פרס; 12 כדי צו מלא דאָס
דבר-ה' פוּן פֶּה ירמיהו: בּיז הָאָרֶץ וועט
רצה אירע שבתות; כּל יְמֵי הָשַּׁמָה האָט
זי געהאַלטן שבת, בּיז צו מלא 07 שָנָה. 22 אוּן
אין 1טן שָנָה פוּן כורש מלך פרס, אַז עס איז
כלה געוואָרן דאָס דבר-ה' דורך פֶּה ירמיהו,
האָט ה' עור דעם רוּחַ פוּן כורש מלך פרס, אוּן
ער האָט עבר קול אין זײַן כּל מלכות, אוּן אויך
דורך אַ מכתב, אַזוי צו אמר: 32 אַזוי האָט אמר
כורש מלך פרס: כּל ממלכוֹת פוּן הָאָרֶץ האָט
מיר נתן [זען ישעיהו 41:7;
9:35; 5:9; חגי 9-7:2] ה' אלוקי השמים;
אוּן ער האָט מיר פקד אים צו בנה [זען "בנה" דניאל 52:9] אַ בּית אין ירושלים וואָס אין יהודה;
ווער עס איז דאָ צווישן אײַך פוּן זײַן כל עם
[זען "עמי" ישעיהו 8:35, כּי
נגזר מארץ חיים מפשע עמי], זאָל ה' אלוקיו זײַן מיט אים, אוּן זאָל
ער עלה.